گرداندن عورت از قبله و گرداندن آن به قبله
مسأله ۶۰ ـ اگر موقع تخلّى طرف جلوى بدن كسى رو به قبله يا پشت به قبله باشد و عورت خود را از قبله بگرداند كفايت نمى كند ، و اگر جلوى بدن او رو به قبله يا پشت به قبله نباشد ، احتياط واجب آن است كه عورت را رو به قبله يا پشت به قبله ننمايد.
موقعيت بدن هنگام استبراء و تطهير نسبت به قبله
مسأله ۶۱ ـ احتياط مستحبّ آن است كه طرف جلوى بدن در موقع استبراء ـ كه احكام آن خواهد آمد ـ و موقع تطهير مخرج بول و غائط ، رو به قبله و پشت به قبله نباشد.
دوران امر بين مراعات قبله و نامحرم در هنگام تخلّى
مسأله ۶۲ ـ اگر امر داير شود بين اين كه كسى ـ كه بر عورت نامحرم است ـ عورت او را ببيند يا استقبال و يا استدبار قبله كند ستر عورت واجب است ، و احتياط واجب در اين صورت اين است كه پشت به قبله بنشيند ، و همچنين است اگر از راه ديگر ناچار شود كه رو به قبله يا پشت به قبله بنشيند.
نشاندن بچه هنگام تخلى نسبت به قبله
مسأله ۶۳ ـ احتياط مستحبّ آن است كه بچّه را در وقت تخلّى رو به قبله يا پشت به قبله ننشانند.
مكانهائى كه تخلى در آن حرام است
مسأله ۶۴ ـ در چهار جا تخلّى حرام است:
(اوّل) در كوچه هاى بن بست در صورتى كه صاحبانش اجازه نداده باشند.
(دوم) در ملك كسى كه اجازه تخلّى نداده است.
(سوم) در جايى كه براى عدّه مخصوصى وقف شده است ، مثل بعضى از مدرسه ها.
(چهارم) در جايى كه موجب هتك حرمت مؤمن يا يكى از مقدّسات دين يا مذهب باشد.
مواردى كه مخرج غائط فقط با آب پاك مىشود
مسأله ۶۵ ـ در سه صورت مخرج غائط فقط با آب پاك مى شود:
(اوّل) آن كه با غائط نجاست ديگرى مثل خون بيرون آمده باشد.
(دوم) آن كه نجاستى از خارج به مخرج غائط رسيده باشد.
(سوم) آن كه اطراف مخرج بيشتر از مقدار معمول آلوده شده باشد.
و در غير اين سه صورت مى توان مخرج را با آب شست و يا به دستورى كه خواهد آمد با پارچه و سنگ و مانند اينها پاك كرد ، اگر چه شستن با آب بهتر است.
تطهير مخرج بول با آب كرّ و جارى و با آب قليل و تعدّد در آن
مسأله ۶۶ ـ مخرج بول با غير آب پاك نمى شود ، و در كرّ و جارى يك مرتبه شستن كافيست ، ولى با آب قليل بنابر احتياط واجب بايد دو مرتبه شست ـ و در غير مخرج طبيعى اقوى تعدّد است ـ و بهتر آن است كه سه مرتبه شسته شود.
تطهير مخرج غائط با آب
مسأله ۶۷ ـ اگر مخرج غائط را با آب بشويند ، بايد چيزى از غائط در آن نماند ، ولى باقى ماندن رنگ و بوى آن مانعى ندارد ، و اگر دفعه اوّل طورى شسته شود كه ذرّه اى از غائط در آن نماند ، دوباره شستن لازم نيست.
تطهير مخرج غائط با سنگ و كلوخ و پارچه و مانند آن (بنگرید مسأله ۶۵)
مسأله ۶۸ ـ با سنگ و كلوخ و پارچه و مانند اينها اگر خشك و پاك باشند ، مى شود مخرج غائط را تطهير كرد ، و چنانچه رطوبت كمى داشته باشند كه به مخرج نرسد اشكال ندارد.
مقدار لازم از سنگ و كلوخ و پارچه براى تطهير مخرج غائط
مسأله ۶۹ ـ احتياط مستحبّ آن است كه سنگ يا كلوخ يا پارچه اى كه غائط را با آن بر طرف مى كنند ، سه قطعه باشد ، و به كمتر از آن اگر مخرج كاملا پاكيزه شود مى توان اكتفا كرد ، و اگر با سه قطعه پاكيزه نشود بايد اضافه نمايد تا مخرج كاملا پاكيزه شود ، ولى باقى ماندن اثرى كه عادتاً در مسح به سنگ و مانند آن زايل نمى شود ، اشكال ندارد.
پاك كردن مخرج غائط با چيزی كه احترام آن لازم است و با استخوان
مسأله ۷۰ ـ پاك كردن مخرج غائط با چيزهايى كه احترام آنها لازم است ـ مانند كاغذى كه بر آن اسم خدا و پيغمبران و ائمه معصومين (عليهم السلام) و غير اينها از آنچه كه واجب الاحترام در شريعت است ـ حرام است ، ولى اگر كسى به آنها استنجاء كند طهارت حاصل مى شود.
و حصول طهارت در استنجاء با استخوان و سرگين محلّ اشكال است.
شک در این كه مخرج را تطهير كرده يا نه
مسأله ۷۱ ـ اگر شكّ كند كه مخرج را تطهير كرده يا نه ، واجب است تطهير نمايد ، اگر چه هميشه بعد از بول يا غائط فوراً تطهير مى كرده است.
شک بعد از نماز در تطهیر مخرج قبل از نماز
مسأله ۷۲ ـ اگر بعد از نماز شكّ كند كه قبل از نماز مخرج را تطهير كرده يا نه ، در صورتى كه علم نداشته باشد كه قبل از نماز غفلت از تطهير داشته نمازى كه خوانده صحيح است ، ولى مخرج محكوم به نجاست است.
استبراء از بول و اثر مترتب بر آن (بنگرید مساله ۳۰۶)
مسأله ۷۳ ـ استبراء عملى است كه مردها بعد از بيرون آمدن بول انجام مى دهند ، براى آن كه رطوبتى كه بعد از مجرى خارج مى شود محكوم به بول نباشد ، و آن داراى اقسامى است ، و بهترين آنها اين است كه بعد از قطع شدن بول ، سه دفعه با انگشت ميانه دست چپ از مخرج غائط تا بيخ آلت بكشند و بعد انگشت شست را روى آلت و انگشت پهلوى شست را زير آن بگذارند و سه مرتبه تا ختنه گاه بكشند و پس از آن سه مرتبه سر آلت را فشار دهند.
آبى كه بعد از ملاعبه يا بعد از بول و منی یا استبراء خارج مىشود
مسأله ۷۴ ـ آبى كه گاهى بعد از ملاعبه و بازى كردن از انسان خارج مى شود پاك است ، و همچنين است آبى كه گاهى بعد از منى بيرون مى آيد اگر منى به آن نرسيده باشد ، و نيز آبى كه گاهى بعد از بول بيرون مى آيد اگر بول به آن نرسيده باشد.
و چنانچه انسان بعد از بول استبراء كند و بعد آبى از او خارج شود و شكّ كند كه بول است يا آب ديگرى غير از منى ، آن آب پاك مى باشد.
شك در انجام استبراء يا درست انجام دادن آن
مسأله ۷۵ ـ اگر انسان شكّ كند كه استبراء كرده يا نه ، و رطوبتى از او بيرون آيد كه نداند پاك است يا نه، نجس مى باشد، وچنانچه وضو گرفته باشد باطل مى شود، ولى اگر شكّ كند كه استبرائى كه كرده درست بوده يا نه ، و رطوبتى از او بيرون آيد كه نداند پاك است يا نه، آن رطوبت پاك مى باشد و وضو را هم باطل نمى كند.
كسى كه استبراء نكرده و رطوبتى ببيند كه نداند پاک است یا نه
مسأله ۷۶ ـ كسى كه استبراء نكرده است اگر به واسطه آن كه مدّتى از بول كردن او گذشته ، يقين يا اطمينان كند كه بول در مجرى نمانده است و رطوبتى ببيند و شكّ كند كه پاك است يا نه ، آن رطوبت پاك مى باشد و وضو را هم باطل نمى كند.
رطوبت مردّد بين بول و منى بعد از استبراء و وضو
مسأله ۷۷ ـ اگر انسان بعد از بول استبراء كند و وضو بگيرد ، چنانچه بعد از وضو رطوبتى ببيند كه بداند يا بول است يا منى ، بايد احتياط كرده غسل كند و وضو هم بگيرد ، ولى اگر وضو نگرفته باشد گرفتن وضو كافيست.
استبراء از بول براى زنان و حكم رطوبتى كه مىبينند
مسأله ۷۸ ـ براى زن استبراء از بول نيست ، و اگر رطوبتى ببيند و شكّ كند كه بول است يا نه ، پاك مى باشد و وضو و غسل او را هم باطل نمى كند.
مستحبات هنگام تخلى
مسأله ۷۹ ـ مستحبّ است در موقع تخلّى جايى بنشيند كه كسى او را نبيند ، و موقع وارد شدن به مكان تخلّى اوّل پاى چپ و موقع بيرون آمدن اوّل پاى راست را بگذارد، و همچنين مستحبّ است در حال تخلّى سر را بپوشاند و تقنّع نمايد ، و سنگينى بدن را بر پاى چپ بيندازد.
مكروهات هنگام تخلى
مسأله ۸۰ ـ نشستن روبروى خورشيد و ماه در موقع تخلّى مكروه است ، ولى اگر عورت خود را به وسيله اى بپوشاند مكروه نيست ، و همچنين در موقع تخلّى نشستن روبروى باد و در جادّه و خيابان و كوچه و درب خانه و زير درختى كه ميوه مى دهد ، و چيز خوردن و توقّف زياد و تطهير كردن با دست راست مكروه مى باشد ، و همچنين است حرف زدن در حال تخلّى ، ولى اگر ناچار باشد كراهت ندارد ، و همچنين اگر ذكر خدا بگويد كه در هر حال مستحبّ است.
ايستاده بول كردن و بول كردن در زمين سخت و سوراخ جانوران و آب راكد
مسأله ۸۱ ـ ايستاده بول كردن و بول كردن در زمين سخت و سوراخ جانوران و در آب ـ خصوصاً آب ايستاده ـ مكروه است.
خوددارى كردن از بول و غائط
مسأله ۸۲ ـ خوددارى كردن از بول و غائط مكروه است ، و اگر براى بدن ضرر كلّى داشته باشد حرام است.
مواقعى كه تخلى مستحب است
مسأله ۸۳ ـ مستحبّ است انسان پيش از نماز و پيش از خواب و پيش از جماع و بعد از بيرون آمدن منى بول كند.
تعداد نجاسات
مسأله ۸۴ ـ نجاسات ده چيز است: ( اوّل ) بول ، ( دوم ) غائط ، ( سوم ) منى ، ( چهارم ) مردار ، ( پنجم ) خون ، ( ششم ) سگ ، ( هفتم ) خوك ، ( هشتم ) كافر ، ( نهم ) شراب ، ( دهم ) فقّاع.
بول و غائط انسان و حيوانات حرام گوشت
مسأله ۸۵ ـ بول و غائط انسان و هر حيوان حرام گوشتى كه خون جهنده دارد ـ يعنى اگر رگ آن را ببرند خون از آن جستن مى كند ـ نجس است ، و غائط حيوان حرام گوشتى كه خون آن جستن نمى كند مثل ماهى حرام گوشت و همچنين فضله حيوانات كوچك مثل پشه و مگس كه گوشت ندارند پاك است ، و بنابر احتياط مستحبّ از بول حيوان حرام گوشتى كه خون جهنده ندارد اجتناب شود.
بول و فضله پرندگان حرام گوشت
مسأله ۸۶ ـ بول و فضله پرندگان حرام گوشت پاك است ، ولى احوط اجتناب است.
حيوان نجاستخوار و حيوانى كه انسان با او نزديكى كرده (بنگرید مسأله ۲۶۹۶)
مسأله ۸۷ ـ بول و غائط حيوان نجاستخوار و حيوان چهارپايى كه انسان با او نزديكى نموده ، و بول و غائط بزغاله اى كه شير خوك خورده نجس است ـ به تفصيلى كه خواهد آمد ـ و همچنين بنابر احتياط واجب بچّه گوسفندى كه شير خوك خورده است.
منى انسان و حيوانات حرام گوشت و حلال گوشت
مسأله ۸۸ ـ منى انسان و هر حيوان حرام گوشتى كه خون جهنده دارد نجس است ، و همچنين بنابر احتياط واجب منى حيوان حلال گوشتى كه خون جهنده دارد.
تعريف مردار و تقسيم آن به نجس و پاك
مسأله ۸۹ ـ مردار انسان و هر حيوانى كه خون جهنده دارد نجس است ، چه خودش مُرده باشد يا كشتن آن به دستورى كه در شرع معيّن شده نباشد ، و ماهى چون خون جهنده ندارد اگر چه در آب بميرد پاك است.
