زن بعد از اذان صبح از خون حيض يا نفاس پاك شود
مسأله ۱۶۴۸ ـ اگر زن بعد از اذان صبح از خون حيض يا نفاس پاك شود ، يا در بين روز خون حيض يا نفاس ببيند اگر چه نزديك مغرب باشد ، روزه او باطل است.
کسی که مىتواند ايستاده نماز بخواند اگرچه با تکیه دادن
مسأله ۹۷۹ ـ تا انسان مى تواند ايستاده نماز بخواند ، نبايد بنشيند ، مثلا كسى كه موقع ايستادن بدنش حركت مى كند ، يا مجبور است به چيزى تكيه دهد ، يا بدنش را كج كند ، يا خم شود ، يا پاها را بيشتر از معمول گشاد بگذارد به گونه اى كه در اين سه صورت ايستادن صدق كند ، بايد به هر طور كه مى تواند ايستاده نماز بخواند ، ولى اگر به هيچ قسم نتواند بايستد ، بايد راست بنشيند و نشسته نماز بخواند.
زن غسل حيض يا نفاس را فراموش كند و بعد از يك يا چند روز يادش بيايد
مسأله ۱۶۴۹ ـ اگر زن غسل حيض يا نفاس را فراموش كند و بعد از يك روز يا چند روز يادش بيايد ، روزه هايى كه گرفته صحيح است ، و احتياط مستحبّ آن است كه قضاى آنها را بگيرد.
کسی که مىتواند نشسته نماز بخواند و حکم خوابیده خواندن
مسأله ۹۸۰ ـ تا انسان مى تواند بنشيند ، نبايد خوابيده نماز بخواند ، و اگر نتواند راست بنشيند ، بايد هر طور كه مى تواند بنشيند ، و اگر به هيچ قسم نمى تواند بنشيند ، بايد به طورى كه در احكام قبله گذشت ، به پهلوى راست بخوابد ، و اگر نمى تواند ، به پهلوى چپ بخوابد ، و اگر آن هم ممكن نيست به پشت بخوابد به طورى كه كف پاهاى او رو به قبله باشد.
زن پيش از اذان صبح پاك شود و برای غسل کوتاهی نکند
مسأله ۱۶۵۰ ـ اگر زن پيش از اذان صبح در ماه رمضان از حيض يا نفاس پاك شود و در غسل كردن كوتاهى كند و تا اذان غسل نكند ، روزه اش باطل است ، ولى چنانچه كوتاهى نكند ـ مثلا منتظر باشد كه حمام زنانه شود ـ اگر چه سه مرتبه بخوابد و تا اذان غسل نكند ، در صورتى كه تيمّم كند روزه او صحيح است ، و اگر از تيمّم هم متمكّن نباشد ، روزه او بدون تيمّم هم صحيح است.
كسى كه نشسته نماز مىخواند ولی بتواند براى ركوع بايستد
مسأله ۹۸۱ ـ كسى كه نشسته نماز مى خواند ، اگر بعد از خواندن حمد و سوره يا تسبيحات بتواند بايستد و ركوع را ايستاده به جا آورد ، بايد بايستد و از حال ايستاده به ركوع رود ، و اگر نتواند بايد ركوع را هم نشسته به جا آورد.
كسى كه خوابيده نماز مىخواند ولی در بين نماز بتواند بنشيند
مسأله ۹۸۲ ـ كسى كه خوابيده نماز مى خواند ، اگر در بين نماز بتواند بنشيند ، بايد مقدارى را كه مى تواند ، نشسته بخواند ، و نيز اگر مى تواند بايستد ، بايد مقدارى را كه مى تواند ايستاده بخواند ، ولى تا بدنش آرام نگرفته ، بايد قرائت و اذكار واجبه را نخواند.
كسى كه نشسته نماز مىخواند و در بين نماز بتواند بايستد
مسأله ۹۸۳ ـ كسى كه نشسته نماز مى خواند ، اگر در بين نماز بتواند بايستد ، بايد مقدارى را كه مى تواند ، ايستاده بخواند ، ولى تا بدنش آرام نگرفته ، بايد قرائت و اذكار واجبه نماز را نخواند.
زنى كه در حال استحاضه كثيره را متوسط است
مسأله ۱۶۵۱ ـ اگر زنى كه در حال استحاضه كثيره است غسلهاى خود را به تفصيلى كه در احكام استحاضه گذشت به جا آورد ، روزه او صحيح است ، و در استحاضه متوسّطه اگر چه غسل نكند ، روزه اش صحيح است.
ترس از ايستادن یا نشستن
مسأله ۹۸۴ ـ كسى كه مى تواند بايستد ، اگر بترسد كه به واسطه ايستادن مريض شود ، يا ضررى به او برسد ، مى تواند نشسته نماز بخواند ، و اگر از نشستن هم بترسد ، مى تواند خوابيده نماز بخواند.
روزه كسى كه غسل مس ميت نكرده يا ميت را مس كند
مسأله ۱۶۵۲ ـ كسى كه مسّ ميّت كرده ـ يعنى جايى از بدن خود را به بدن ميّت رسانده ـ مى تواند بدون غسل مسّ ميّت روزه بگيرد ، و اگر در حال روزه هم ميّت را مس نمايد ، روزه او باطل نمى شود.
کسی که احتمال بدهد تا آخر وقت مىتواند ايستاده نماز بخواند
مسأله ۹۸۵ ـ اگر انسان احتمال بدهد كه تا آخر وقت مى تواند ايستاده نماز بخواند ، بهتر است نماز را تأخير بيندازد ، پس اگر نتوانست بايستد ، در آخر وقت مطابق وظيفه اش نماز را به جا آورد ، و همچنين كسى كه در اوّل وقت به پهلو يا خوابيده مى تواند نماز بخواند بهتر است نماز را تأخير بيندازد ، و در آخر وقت مطابق وظيفه رفتار نمايد ، و در صورتى كه اوّل وقت نماز را خوانده و آخر وقت برايش قدرت بر ايستادن يا نشستن پيدا شد ، بايد نماز را دوباره به صورتى كه قدرت پيدا كرده به جا آورد.
مستحبات نمازگزار در حال ايستادن
مسأله ۹۸۶ ـ مستحبّ است در حال ايستادن فقرات پشت و گردن را راست نگهدارد ، و شانه ها را پايين بيندازد ، و دستها را روى رانها بگذارد ، و انگشتها را به هم بچسباند ، و جاى سجده را نگاه كند ، و سنگينى بدن را به طور مساوى روى دو پا بيندازد ، و با خضوع و خشوع باشد ، و پاها را پس و پيش نگذارد ، و اگر مرد است پاها را از سه انگشت باز تا يك وجب فاصله دهد ، و اگر زن است پاها را به هم بچسباند.
اماله كردن با چيز روان
مسأله ۱۶۵۳ ـ اماله كردن با چيز روان اگر چه از روى ناچارى و براى معالجه باشد ، روزه را باطل مى كند.
قی کردن روزه دار عمداً يا سهواً
مسأله ۱۶۵۴ ـ هرگاه روزه دار عمداً قى كند ـ اگر چه به واسطه مرض و مانند آن ناچار باشد ـ روزه اش باطل مى شود ، ولى اگر سهواً يا بى اختيار قى كند اشكال ندارد.
خواندن حمد و یک سوره و سورههائى كه يك سوره حساب مىشود
مسأله ۹۸۷ ـ در ركعت اوّل و دوم نمازهاى واجب يوميّه ، انسان بايد اوّل حمد و بعد از آن يك سوره تمام بخواند ، و در نماز سوره والضّحى و الم نشرح ، و همچنين سوره فيل و لأيلاف ، يك سوره حساب مى شود.
مواردى كه سوره ساقط است
مسأله ۹۸۸ ـ اگر وقت نماز تنگ باشد ، يا انسان ناچار شود كه سوره را نخواند ، مثلا بترسد كه اگر سوره را بخواند دزد يا درنده يا چيز ديگرى به او صدمه بزند ، نبايد سوره را بخواند ، و از مريض و كسى كه در حاجتى عجله دارد سوره ساقط است ، و اگر خواند نبايد به قصد جزئيّت نماز بخواند ، بلكه مى تواند به قصد قرائت قرآن بخواند.
خواندن سوره پيش از حمد
مسأله ۹۸۹ ـ اگر عمداً سوره را پيش از حمد به قصد جزئيّت بخواند نمازش باطل است ، و اگر اشتباهاً بخواند و در بين آن يادش بيايد ، بايد سوره را رها كند و بعد از خواندن حمد ، سوره را از اوّل بخواند.
خوردن چیزی كه مىداند به واسطه آن در روز بى اختيار قى مىكند
مسأله ۱۶۵۵ ـ اگر در شب چيزى بخورد كه مى داند به واسطه خوردن آن ، در روز بى اختيار قى مى كند ، روزه اش باطل نمى شود ، و احتياط مستحبّ آن است كه روزه آن روز را قضا نمايد.
فراموش کردن حمد و سوره يا يكى از آنها
مسأله ۹۹۰ ـ اگر حمد و سوره يا يكى از آنها را فراموش كند و بعد از رسيدن به ركوع بفهمد ، نمازش صحيح است.
کسی که پيش از ركوع بفهمد حمد و سوره يا يكى از آن دو را نخوانده
مسأله ۹۹۱ ـ اگر پيش از آن كه براى ركوع خم شود بفهمد كه حمد و سوره را نخوانده ، بايد بخواند ، و اگر بفهمد سوره را نخوانده ، بايد فقط سوره را بخواند ، ولى اگر بفهمد حمد تنها را نخوانده ، بايد اوّل حمد و بعد از آن دوباره سوره را بخواند ، و نيز اگر خم شود و پيش از آن كه به ركوع برسد بفهمد حمد و سوره ، يا سوره تنها ، يا حمد تنها را نخوانده ، بايد بايستد و به همين دستور عمل نمايد.
روزه داری که بتواند از قى كردن خوددارى كند
مسأله ۱۶۵۶ ـ اگر روزه دار بتواند از قى كردن خوددارى كند ، چنانچه براى او ضرر و مشقّت نداشته باشد ، بايد خوددارى نمايد.
خواندن سورهاى كه آيه سجده دارد در نماز واجب
مسأله ۹۹۲ ـ اگر در نماز واجب يكى از چهار سوره اى را كه آيه سجده دارد و در مسأله «۳۶۱» گذشت ، عمداً بخواند ، واجب است بعد از قرائت آيه سجده سجده تلاوت را به جا آورد ، و در اين صورت بنابر احتياط واجب نماز را تمام كند و اعاده نمايد ، و همچنين است اگر معصيت كرد و به جا نياورد.
رفتن مثلاً مگس در گلوى روزهدار
مسأله ۱۶۵۷ ـ اگر مثلا مگس در گلوى روزه دار برود ، چنانچه ممكن باشد بدون قى كردن آن را بيرون بياورد ، بايد بيرون آورد ، و روزه او صحيح است ، ولى اگر ممكن نباشد ، چنانچه طورى باشد كه به فرو دادنش خوردن صدق مى كند ، بايد بيرون آورد هر چند به واسطه قى كردن باشد و روزه اش باطل است ، و اگر خوردن صدق نمى كند ، بايد بيرون نياورد و روزه اش صحيح است.
خواندن سورهاى كه سجده واجب دارد اشتباهاً
مسأله ۹۹۳ ـ اگر اشتباهاً مشغول خواندن سوره اى شود كه سجده واجب دارد ، چنانچه پيش از رسيدن به آيه سجده بفهمد ، بايد آن سوره را رها كند و سوره ديگر بخواند ، و اگر بعد از خواندن آيه سجده بفهمد ، احتياطاً به سجده اشاره نموده و سوره را تمام كند ، و سوره ديگرى هم به قصد قربت مطلقه ـ يعنى اگر وظيفه اش سوره ديگرى است اين همان باشد وگرنه به عنوان قرائت قرآن باشد ـ بخواند ، و بعد از نماز بايد سجده آن را به جا آورد.
روزه داری که سهواً چيزى را فرو ببرد و از حلق گذشته باشد
مسأله ۱۶۵۸ ـ اگر سهواً چيزى را فرو ببرد و از حلق گذشته باشد و پيش از رسيدن به معده يادش بيايد كه روزه است ، بيرون آوردن آن لازم نيست و روزه او صحيح است.
کسی که در نماز آيه سجده را گوش دهد
مسأله ۹۹۴ ـ اگر در نماز آيه سجده را گوش دهد ، نمازش صحيح است ، و به قصد سجده تلاوت اشاره كند ، و بنابر احتياط مستحبّ بعد از نماز به نحو متعارف هم سجده آن را به جا آورد.
آروغ زدن که يقين داشته باشد چيزى از گلو بيرون مى آيد
مسأله ۱۶۵۹ ـ اگر يقين داشته باشد كه به واسطه آروغ زدن ، چيزى از گلو بيرون مى آيد ، بنابر احتياط واجب نبايد عمداً آروغ بزند ، ولى اگر يقين نداشته باشد اشكال ندارد.
خواندن سوره در نمازهاى مستحب
مسأله ۹۹۵ ـ در نماز مستحبّى خواندن سوره لازم نيست ، اگر چه آن نماز به واسطه نذر كردن و مانند آن واجب شده باشد ، ولى در بعضى از نمازهاى مستحبّى ، مثل نماز وحشت كه سوره مخصوصى دارد ، اگر بخواهد به دستور آن نماز رفتار كرده باشد ، بايد همان سوره را بخواند.
آروغ بزند و چيزى در دهانش بيايد
مسأله ۱۶۶۰ ـ اگر آروغ بزند و چيزى در دهانش بيايد ، بايد آن را بيرون بريزد ، و اگر بى اختيار فرو رود ، روزه اش صحيح است.
