تيمم پيش از وقت نماز
مسأله ۷۲۱ ـ كسى كه وظيفه اش تيمّم است نمى تواند پيش از وقت نماز براى آن نماز تيمّم كند ، ولى اگر براى كار واجب ديگر يا مستحبّى تيمّم كند و تا وقت نماز عذر او باقى باشد ، در صورتى كه از زوال عذر تا آخر وقت مأيوس باشد ، مى تواند با همان تيمّم نماز بخواند ، و در غير اين صورت محلّ اشكال است.
اقدام به تیمم در وسعت وقت
مسأله ۷۲۲ ـ كسى كه وظيفه اش تيمّم است ، اگر مأيوس باشد از زوال عذر تا آخر وقت ، در وسعت وقت مى تواند با تيمّم نماز بخواند ، ولى اگر مأيوس نباشد بايد صبر كند ، اگر عذر بر طرف شد با وضو يا غسل نماز بخواند ، وگرنه در تنگى وقت با تيمّم نماز را به جا آورد.
تیمم برای نمازهاى قضا
مسأله ۷۲۳ ـ كسى كه نمى تواند وضو بگيرد يا غسل كند ، اگر يقين يا اطمينان دارد كه عذرش بر طرف مى شود ، نمى تواند نمازهاى قضاى خود را با تيمّم بخواند ، وگرنه مى تواند ، ولى اگر بعد عذرش بر طرف شد بايد دوباره آنها را با وضو يا غسل به جا آورد.
تیمم برای نافله هايى كه وقت معين دارد
مسأله ۷۲۴ ـ كسى كه نمى تواند وضو بگيرد يا غسل كند ، نافله هايى را كه وقت معيّن دارد در صورتى كه مأيوس باشد از زوال عذر تا آخر وقت ، مى تواند با تيمّم بخواند ، و اگر مأيوس نباشد ، احتياط واجب آن است كه آنها را در آخر وقتشان به جا آورد.
حدیث اصغر از كسى كه وظيفه اش جمع بين غسل جبيره اى و تيمم است
مسأله ۷۲۵ ـ كسى كه وظيفه اش ـ بنابر احتياط واجب ـ جمع بين غسل جبيره اى و تيمّم است ، اگر بعد از غسل و تيمّم نماز بخواند و بعد از نماز حدث اصغرى از او سر بزند ـ مثل آن كه بول كند ـ براى نمازهاى بعد بدل از غسل ـ احتياطاً ـ تيمّم كند و وضو هم بگيرد ، و چنانچه حدث پيش از نماز باشد ، براى آن نماز نيز وضو گرفته و تيمّم نمايد.
برطرف شدن عذر تیمم
مسأله ۷۲۶ ـ اگر به واسطه نداشتن آب يا عذر ديگرى تيمّم كند ، بعد از بر طرف شدن عذر تيمّم او باطل مى شود.
پوشیدن مرد لباس زنانه و زن لباس مردانه و نماز با آن
مسأله ۸۵۲ ـ اگر مرد لباس زنانه و زن لباس مردانه بپوشد ، در صورتى كه زىّ ـ پوشش ـ خود قرار دهد ، بنابر احتياط حرام است ، و ستر عورت با آن در نماز بنابر احتياط موجب بطلان است.
چيزهايى كه تيمم بدل از وضو و غسل را باطل مى كند (بنگرید مسأله ۳۲۹ و ۳۵۱)
مسأله ۷۲۷ ـ چيزهايى كه وضو را باطل مى كند تيمّم بدل از وضو را هم باطل مى كند ، و چيزهايى كه غسل را باطل مى نمايد ، تيمّم بدل از غسل را هم باطل مى نمايد.
لحاف و تشك كسى كه بايد خوابيده نماز بخواند
مسأله ۸۵۳ ـ كسى كه بايد خوابيده نماز بخواند ، اگر لحافش از اجزاء حيوان حرام گوشت باشد ، نماز در آن جايز نيست ، و همچنين اگر تشكش از اجزاء حيوان حرام گوشت باشد و به خود بپيچد ، و اگر نجس باشد يا ابريشم يا طلاباف و نمازگزار مرد باشد ، بنابر احتياط واجب در آن نماز نخواند.
تیمم بدل از غسل کسی چند غسل بر او واجب است
مسأله ۷۲۸ ـ كسى كه نمى تواند غسل كند ، اگر چند غسل بر او واجب باشد ، در صورتى كه يكى از آنها غسل جنابت باشد يك تيمّم بدل از غسل جنابت براى همه كفايت مى كند ، و اگر غير از غسل جنابت باشد ، بايد بدل هر يك از آنها يك تيمّم بنمايد.
كسى كه نمى تواند غسل كند يا وضو بگيرد
مسأله ۷۲۹ ـ كسى كه نمى تواند غسل كند ، اگر بخواهد عملى را كه براى آن غسل واجب است انجام دهد ، بايد بدل از غسل تيمّم نمايد ، و كسى كه نمى تواند وضو بگيرد ، اگر بخواهد عملى را كه براى آن وضو واجب است انجام دهد ، بايد بدل از وضو تيمّم نمايد.
وضو براى كسى كه بدل از غسل جنابت يا غسلهاى ديگر تيمم كند
مسأله ۷۳۰ ـ اگر بدل از غسل جنابت تيمّم كند ، لازم نيست براى نماز وضو بگيرد ، ولى اگر بدل از غسلهاى ديگر تيمّم كند ، بايد وضو بگيرد ، و اگر نتواند وضو بگيرد ، بايد تيمّم ديگرى هم بدل از وضو بنمايد.
مبطل وضو برای کسی که بدل از غسل جنابت يا غسل ديگرى ، تيمم كند
مسأله ۷۳۱ ـ اگر بدل از غسل جنابت تيمّم كند و بعد كارى كه وضو را باطل مى كند براى او پيش آيد ، چنانچه براى نمازهاى بعد نتواند غسل كند ، بايد بدل از غسل تيمّم نمايد ، و احتياط مستحبّ آن است كه وضو نيز بگيرد ، و همچنين است حكم تيمّم بدل از غسل حدث اكبر غير از جنابت ـ مانند حيض و نفاس و مسّ ميّت ـ بجز اين كه وضو هم بايد بگيرد.
تيمم سوم به قصد انجام عمل
مسأله ۷۳۲ ـ كسى كه بايد براى انجام عملى ـ مثل خواندن نماز ـ بدل از وضو و بدل از غسل تيمّم كند ، تيمّم سومى به قصد اين كه بتواند آن عمل را انجام بدهد لازم نيست ، ولى اگر در تيمّم اوّل نيّت بدل از وضو يا نيّت بدل از غسل نمايد و تيمّم دوم را به قصد ما فى الذمّه انجام بدهد ، مطابق با احتياط است.
مواردی که نجاست بدن يا لباس نمازگزار با شرایطی عفو شده
مسأله ۸۵۴ ـ در سه صورت كه تفصيل آنها خواهد آمد ، اگر بدن يا لباس نمازگزار نجس باشد ، نماز او صحيح است.
(اوّل) آن كه به واسطه زخم يا جراحت يا دملى كه در بدن اوست ، لباس يا بدنش به خون آلوده شده باشد.
(دوم) آن كه بدن يا لباس او به مقدار كمتر از درهم به خون آلوده باشد ، و اندازه درهم ـ از جهت عفو خونِ كمتر از آن در نماز ـ تقريباً به مقدار بند سرانگشت سبّابه (شهادت) مى باشد.
(سوم) آن كه ناچار باشد با بدن يا لباس نجس نماز بخواند.
و در يك صورت اگر لباس نمازگزار نجس باشد ، نماز او صحيح است ، و آن صورت اين است كه متنجّس از لباسهاى كوچك باشد مانند جوراب و عرقچين.
و احكام اين چهار صورت به تفصيل در مسائل بعد مى آيد.
تیمم برای کاری نسبت به کارهای دیگری که وضو و غسل می خواهد
مسأله ۷۳۳ ـ كسى كه وظيفه اش تيمّم است ، اگر براى كارى تيمّم كند ، تا تيمّم و عذر او باقى است كارهايى را كه بايد با وضو يا غسل انجام داد مى تواند به جا آورد، ولى اگر عذرش تنگى وقت بوده، يا با داشتن آب براى نماز ميّت يا خوابيدن، تيمّم كرده ، فقط كارهايى را كه براى آن تيمّم نموده مى تواند انجام دهد.
مواردی که بهتر است نمازهايى را كه با تيمم خوانده قضا نمايد
مسأله ۷۳۴ ـ در چند مورد بهتر است نمازهايى را كه انسان با تيمّم خوانده قضا نمايد:
(اوّل) آن كه از استعمال آب ترس داشته و عمداً خود را جنب كرده و با تيمّم نماز خوانده است.
(دوم) آن كه مى دانسته يا گمان داشته كه آب پيدا نمى كند و عمداً خود را جنب كرده و با تيمّم نماز خوانده است.
(سوم)آن كه تا آخر وقت عمداً در جستجوى آب نرود و با تيمّم نماز بخواند و بعد بفهمد كه اگر جستجو مى كرد آب پيدا مى شد.
(چهارم) آن كه عمداً نماز را تأخير انداخته و در آخر وقت با تيمّم نماز خوانده است.
(پنجم) آن كه مى دانسته يا گمان داشته كه آب پيدا نمى شود و آبى را كه داشته ريخته و با تيمّم نماز خوانده است.
خون زخم یا جراحت یا دمل در بدن يا لباس نمازگزار
مسأله ۸۵۵ ـ اگر در بدن يا لباس نمازگزار خون زخم يا جراحت يا دمل باشد ، چنانچه طورى است كه آب كشيدن بدن يا لباس يا عوض كردن لباس براى نوع مردم مشقّت داشته باشد ، تا وقتى كه زخم يا جراحت يا دمل خوب نشده است ، مى تواند با آن خون نماز بخواند ، و همچنين است اگر چركى كه با خون بيرون آمده يا دوايى كه روى زخم گذاشته اند و نجس شده در بدن يا لباس او باشد.
خون بريدگى و زخمى كه به آسانى شسته مىشود
مسأله ۸۵۶ ـ اگر خون بريدگى و زخمى كه بزودى خوب مى شود و شستن آن براى نوع مردم آسان است در بدن يا لباس نمازگزار باشد و كمتر از درهم نباشد و با آن نماز بخواند ، نماز او باطل است.
جائى از بدن يا لباس كه به رطوبت زخم نجس شود
مسأله ۸۵۷ ـ اگر جايى از بدن يا لباس كه با زخم فاصله دارد به رطوبت زخم نجس شود ، جايز نيست با آن نماز بخواند ، ولى اگر مقدارى از بدن يا لباس كه معمولا به رطوبت زخم آلوده مى شود ، به رطوبت آن نجس شود ، نماز خواندن با آن مانعى ندارد.
خون بواسير يا زخمى كه توى دهان و بينى است و به بدن يا لباس برسد
مسأله ۸۵۸ ـ اگر از بواسيرى كه دانه هاى آن بيرون نباشد يا زخمى كه توى دهان و بينى و مانند اينها است خونى به بدن يا لباس برسد ، ظاهر اين است كه مى تواند با آن نماز بخواند ، و امّا خون بواسيرى كه دانه هاى آن بيرون است بدون اشكال نماز خواندن با آن جايز است.
شک در خونی که در بدن يا لباس خود ببيند و نداند از زخم است
مسأله ۸۵۹ ـ كسى كه بدنش زخم است ، اگر در بدن يا لباس خود خونى ببيند كه به مقدار درهم يا بيشتر از آن است و نداند از زخم است يا خون ديگر ، جايز نيست با آن نماز بخواند.
به جماعت خواندن نمازهاى واجب خصوصاً همسایه مسجد و سامع اذان
مسأله ۱۴۰۷ ـ مستحبّ است نمازهاى واجب ، خصوصاً نمازهاى يوميّه را با جماعت بخوانند ، و در نماز صبح و عشاء ، و براى همسايه مسجد ، و كسى كه صداى اذان را مى شنود بيشتر سفارش شده است ، و همچنين به حسب بعضى از روايات در نماز مغرب.
افضلیت نماز با جماعت از فرادى و فضیلت طالب جماعت مسجد
مسأله ۱۴۰۸ ـ نماز با جماعت افضل است از نماز فرادى به بيست و چهار درجه و برابر است با بيست و پنج نماز ، و در بعضى از روايات قريب به اين مضمون وارد شده است ، كه رسول خدا (صلى الله عليه وآله وسلم) فرمود: كسى كه به مسجدى برود به طلب نماز جماعت ، براى او به هر قدمى هفتاد هزار حسنه است ، و مثل آن از درجات ، پس اگر بميرد و او بر اين حال باشد خداوند موكّل مى كند بر او هفتاد هزار ملك را كه به قبر او بروند و بشارت به او بدهند و در تنهايى قبر مونس او باشند و استغفار كنند براى او تا روزى كه مبعوث مى شود.
کسی که چند زخم در بدن دارد
مسأله ۸۶۰ ـ اگر چند زخم در بدن باشد و به طورى نزديك هم باشند كه يك زخم حساب شود ، تا وقتى همه خوب نشده اند نماز خواندن با خون آنها اشكال ندارد ، ولى اگر به قدرى از هم دور باشند كه هر كدام يك زخم حساب شود ، هر كدام كه خوب شد بايد براى نماز بدن و لباس را از خون آن در صورتى كه از يك درهم كمتر نباشد آب بكشد.
حاضر نشدن به نماز جماعت
مسأله ۱۴۰۹ ـ حاضر نشدن به نماز جماعت از روى بى اعتنايى جايز نيست ، و سزاوار نيست كه انسان بدون عذر نماز جماعت را ترك كند.
صبر كردن براى جماعت و افضليت جماعت مختصر از فراداى طولانی
مسأله ۱۴۱۰ ـ مستحبّ است انسان صبر كند كه نماز را با جماعت بخواند ، و نماز جماعت از نماز اوّل وقت كه فرادى خوانده شود بهتر است تا وقتى كه وقت فضيلت فوت نشود ، و نيز جماعتى را كه مختصر بخوانند از نماز فرادايى كه آن را طول بدهند افضل است.
خون نجس العين و حيض و نفاس و استحاضه در بدن يا لباس نمازگزار
مسأله ۸۶۱ ـ اگر سر سوزنى خون حيض يا سگ يا خوك يا كافر غير كتابى يا مردار يا حيوان حرام گوشت در بدن يا لباس نمازگزار باشد ، نماز او باطل است ، و بنابر احتياط واجب خون نفاس و استحاضه نيز چنين است ، ولى خونهاى ديگر مثل خون بدن انسانى كه نجس العين نيست ، يا خون حيوان حلال گوشت ، اگر چه در چند جاى بدن و لباس باشد ، در صورتى كه روى هم كمتر از درهم باشد ، نماز خواندن با آن اشكال ندارد.
خونى كه به لباس بى آستر بريزد
مسأله ۸۶۲ ـ خونى كه به لباس بى آستر بريزد و به پشت آن برسد ، يك خون حساب مى شود ، ولى اگر پشت آن جدا خونى شود ، بايد هر كدام را يك خون جداگانه حساب كند ، پس اگر خونى كه پشت و روى لباس است روى هم از يك درهم كمتر باشد ، نماز با آن صحيح ، و اگر به مقدار درهم يا بيشتر باشد نماز با آن باطل است.
جماعت خواندكسى كه نمازش را فرادى خوانده
مسأله ۱۴۱۱ ـ وقتى كه جماعت بر پا مى شود مستحبّ است كسى كه نمازش را فرادى خوانده دوباره با جماعت بخواند ، و اگر بعد بفهمد كه نماز اوّلش باطل بوده ، نماز دوم او كافيست.
