اذان و اقامه در گوش بچهاى كه به دنيا مىآيد
مسأله ۹۲۶ ـ مستحبّ است بچّه اى كه به دنيا مى آيد ، در گوش راست او اذان و در گوش چپش اقامه بگويند ، و بهتر آن است كه روز اوّل ولادت باشد.
روزهدار سهواً چيزی بخورد يا بياشامد
مسأله ۱۵۸۳ ـ اگر روزه دار سهواً چيزى بخورد يا بياشامد ، روزه اش باطل نمى شود.
تزريق آمپول دوائى يا بى حسى يا آنكه به جاى آب و غذا به كار مىبرند
مسأله ۱۵۸۴ ـ تزريق آمپولى كه به جاى دوا به كار مى رود يا عضو را بى حس مى كند ، اشكال ندارد ، و احتياط مستحبّ آن است كه روزه دار از استعمال آمپولى كه به جاى آب و غذا به كار مى رود خوددارى كند.
جملات اذان و اقامه
مسأله ۹۲۷ ـ اذان هيجده جمله است:
«اَللّهُ اَكْبَرُ» چهار مرتبه «اَشْهَدُ اَنْ لا اِلهَ اِلاَّ اللّهُ ، اَشْهَدُ اَنَّ مُحَمَّداً رَسُولُ اللّهِ ، حَيَّ عَلَى الصَّلاةِ ، حَيَّ عَلَى الْفَلاحِ ، حَيَّ عَلَى خَيْرِ العَمَلِ ، اَللّهُ اَكْبَرُ ، لا اِلهَ اِلاَّ اللّهُ» هر يك دو مرتبه.
و اقامه هفده جمله است:
يعنى دو مرتبه «اَللّهُ اَكْبَرُ» از اوّل اذان، و يك مرتبه «لا اِلهَ اِلاَّ اللّهُ» از آخر آن كم مى شود، و بعد از گفتن «حَيَّ عَلَى خَيْرِ العَمَلِ» بايد دو مرتبه «قَدْ قامَتِ الصَّلاةُ» اضافه نمود.
فرو بردن روزهدار چيزى را كه لاى دندان مانده
مسأله ۱۵۸۵ ـ اگر روزه دار چيزى را كه لاى دندان مانده است با التفات به اين كه روزه دارد عمداً فرو ببرد ، روزه اش باطل مى شود.
خلال كردن دندانها پيش از اذان براى كسى كه مىخواهد روزه بگيرد
مسأله ۱۵۸۶ ـ كسى كه مى خواهد روزه بگيرد ، لازم نيست پيش از اذان دندانهايش را خلال كند ، ولى اگر بداند يا اطمينان داشته باشد غذايى كه لاى دندان مانده در روز فرو مى رود ، چنانچه خلال نكند و چيزى از آن فرو رود ، روزه اش باطل مى شود.
اشهد ان علياً ولى اللّه در اذان و اقامه
مسأله ۹۲۸ ـ اَشْهَدُ اَنَّ عَلِيًّا وَلِيُّ اللّهِ» جزء اذان و اقامه نيست ، ولى چون ولايت آن حضرت مكمّل دين است ، شهادت به آن در هر حال و از جمله بعد از «اَشْهَدُ اَنَّ مُحَمُّداً رَسُولُ اللّهِ» از أفضل قُربات است.
آب دهان که به واسطه خيال كردن ترشى در دهان جمع شده
مسأله ۱۵۸۷ ـ فرو بردن آب دهان ، اگر چه به واسطه خيال كردن ترشى و مانند آن در دهان جمع شده باشد ، روزه را باطل نمى كند.
فرو بردن اخلاط سر و سينه
مسأله ۱۵۸۸ ـ فرو بردن اخلاط سر و سينه ، تا به فضاى دهان نرسيده اشكال ندارد ، ولى اگر داخل فضاى دهان شود ، احتياط واجب آن است كه آن را فرو نبرند.
آشامیدن آب برای ترس مرگ یا رفع ضرر و حرج
مسأله ۱۵۸۹ ـ اگر روزه دار به قدرى تشنه شود كه بترسد از تشنگى بميرد ، واجب است به اندازه اى كه از مردن نجات پيدا كند آب بياشامد ، ولى روزه او باطل مى شود ، و اگر ماه رمضان باشد بايد در بقيّه روز از به جا آوردن كارى كه روزه را باطل مى كند خوددارى نمايد ، و همچنين اگر بترسد كه از نخوردن آب به او ضرر معتنا بهى برسد ، يا آب نخوردن براى او موجب حرجى باشد كه عرفاً قابل تحمّل نباشد ، كه در اين دو صورت مى تواند به اندازه رفع ضرر و حرج آب بياشامد.
ترجمه اذان و اقامه
«اَللّهُ اَكْبَرُ» يعنى اللّه بزرگتر از آن است كه وصف شود «اَشْهَدُ اَنْ لا اِلهَ اِلاَّ اللّهُ» يعنى شهادت مى دهم كه نيست خدايى ـ معبودى ـ به غير از اللّه «اَشْهَدُ اَنَّ مُحَمَّداً رَسُولُ اللّهِ» يعنى شهادت مى دهم كه حضرت محمّد بن عبد الله (صلى الله عليه وآله وسلم) فرستاده خداست «حَيَّ عَلَى الصَّلاةِ» يعنى بشتاب براى نماز «حَيَّ عَلَى الْفَلاحِ» يعنى بشتاب براى رستگارى «حَيَّ عَلَى خَيْرِ العَمَلِ» يعنى بشتاب براى بهترين كارها «قَدْ قامَتِ الصَّلاةُ» يعنى به تحقيق كه نماز بر پا شد (لا اِلهَ اِلاَّ اللّهُ) يعنى نيست معبودى مگر الله.
جويدن غذا براى بچه يا پرنده و چشيدن غذا
مسأله ۱۵۹۰ ـ جويدن غذا براى بچّه يا پرنده ، و چشيدن غذا و مانند اينها كه معمولا به حلق نمى رسد ، اگر چه اتّفاقاً به حلق برسد روزه را باطل نمى كند ، ولى اگر انسان از اوّل بداند يا اطمينان داشته باشد كه به حلق مى رسد ، روزه اش باطل مى شود و بايد قضاى آن را بگيرد ، و در صورت رسيدن به حلق كفّاره بر او واجب است.
خوردن روزه براى ضعف
مسأله ۱۵۹۱ ـ انسان نمى تواند براى ضعف روزه را بخورد ، ولى اگر ضعف به قدرى باشد كه براى روزه دار عرفاً قابل تحمّل نباشد ، خوردن روزه اشكال ندارد.
فاصله بين جمله هاى اذان و اقامه
مسأله ۹۲۹ ـ بين جمله هاى اذان و اقامه بايد خيلى فاصله نشود ، و اگر بين آنها بيشتر از معمول فاصله بيندازد بايد دوباره آن را از سر بگيرد.
صدا در گلو انداختن در اذان و اقامه
مسأله ۹۳۰ ـ اگر در اذان و اقامه صدا در گلو بيندازد ، چنانچه غنا شود ـ يعنى به طور آوازخوانى كه در مجلس لهو معمول است اذان و اقامه را بگويد ـ حرام است ، و اگر غنا نشود مكروه است.
جماع با زن و با غير زن
مسأله ۱۵۹۲ ـ جماع روزه را باطل مى كند ، اگر چه فقط به مقدار ختنه گاه داخل شود و منى هم بيرون نيايد ، و اين حكم در جماع با غير زن در صورت عدم انزال مبنى بر احتياط است.
عدم مشروعیت اذان
مسأله ۹۳۱ ـ در دو نماز اذان مشروع نيست:
(اوّل) نماز عصر روز عرفه ـ كه روز نهم ذى حجّه است ـ در عرفات.
(دوم) نماز عشاء شب عيد قربان براى كسى كه در مشعر الحرام باشد ، و در اين دو نماز در صورتى اذان مشروع نيست كه با نماز قبلى هيچ فاصله نشود ، يا بين آنها كمى فاصله شود كه عرفاً بگويند دو نماز را با هم خوانده است.
جماع در كمتر از مقدار ختنه گاه
مسأله ۱۵۹۳ ـ اگر كمتر از مقدار ختنه گاه داخل شود و منى هم بيرون نيايد ، روزه باطل نمى شود.
نماز با جماعتی که اذان و اقامه بر آن گفته باشند
مسأله ۹۳۲ ـ اگر براى نماز جماعتى اذان و اقامه گفته باشند ، كسى كه با آن جماعت نماز مى خواند ، نبايد براى نماز خود اذان و اقامه بگويد.
جماع عمداً و شك در دخول به اندازه ختنه گاه
مسأله ۱۵۹۴ ـ اگر عمداً جماع كند و قصد ادخال به مقدار ختنه گاه داشته باشد و شكّ كند كه به آن اندازه داخل شده يا نه ، روزه او باطل و بايد قضا نمايد ، و بنابر احتياط واجب بقيّه روز را امساك كند ، ولى كفّاره واجب نيست.
اذان و اقامه کسی که به مسجد رود و ببيند جماعت تمام شده
مسأله ۹۳۳ ـ اگر براى خواندن نماز جماعت به مسجد رود و ببيند جماعت تمام شده ، تا وقتى كه صفها به هم نخورده و جمعيّت متفرّق نشده با شرايطى كه در مسأله بعد مى آيد ، نمى تواند براى نماز خود اذان و اقامه بگويد.
جماع در حال فراموشی یا بدون اختیار
مسأله ۱۵۹۵ ـ اگر فراموش كند كه روزه است و جماع نمايد ، يا در جماع بى اختيار باشد روزه او باطل نمى شود ، ولى چنانچه در بين جماع يادش بيايد يا اختيار برايش پيدا شود ، بايد فوراً از حال جماع خارج شود ، و اگر خارج نشود روزه او باطل است.
استمناء روزه دار
مسأله ۱۵۹۶ ـ اگر روزه دار استمناء كند ـ يعنى به غير از جماع كارى كند كه منى از او بيرون آيد ـ روزه اش باطل مى شود.
بى اختيار منى از انسان بيرون آيد
مسأله ۱۵۹۷ ـ اگر بى اختيار منى از انسان بيرون آيد ، روزه اش باطل نيست.
هرگاه روزه دار بداند كه در روز بخوابد محتلم مىشود
مسأله ۱۵۹۸ ـ هرگاه روزه دار بداند كه اگر در روز بخوابد محتلم مى شود ـ يعنى در خواب منى از او بيرون مى آيد ـ جايز است بخوابد ، و اگر محتلم شود روزه اش باطل نمى شود ، و احتياط مستحبّ آن است كه از خوابيدن خوددارى كند ، مخصوصاً در صورتى كه به سبب نخوابيدن به زحمت نمى افتد.
روزه دار در حال بيرون آمدن منى از خواب بيدار شود
مسأله ۱۵۹۹ ـ اگر روزه دار در حال بيرون آمدن منى از خواب بيدار شود ، واجب نيست از بيرون آمدن آن جلوگيرى كند.
شرایط سقوط اذان و اقامه در جائى كه فرادى يا جماعت ديگر به پا كند
مسأله ۹۳۴ ـ در جايى كه عدّه اى مشغول نماز جماعتند ، يا نماز آنها تازه تمام شده و صفها به هم نخورده است ، اگر انسان بخواهد فُرادى يا با جماعت ديگرى كه بر پا مى شود نماز بخواند ، با شش شرط اذان و اقامه از او ساقط مى شود. (و اين سقوط به نحو عزيمت است يعنى نبايد اذان و اقامه بگويد.)
(اوّل) آن كه نماز جماعت در مسجد باشد ، پس اگر در مسجد نباشد اذان و اقامه ساقط نيست.
(دوم) آن كه براى آن نماز ، اذان و اقامه گفته باشند.
(سوم) آن كه نماز جماعت باطل نباشد.
(چهارم) آن كه نماز او و نماز جماعت در يك مكان باشد ، پس اگر مثلاً نماز جماعت داخل مسجد باشد و او بخواهد بر بام مسجد نماز بخواند ، اذان و اقامه ساقط نيست.
(پنجم) آن كه نماز او و نماز جماعت هر دو ادا باشند.
(ششم) آن كه وقت نماز او و نماز جماعت مشترك باشد ، مثلا هر دو نماز ظهر يا هر دو نماز عصر بخوانند ، يا نماز جماعت نماز ظهر باشد و او نماز عصر بخواند ، يا او نماز ظهر بخواند و نماز جماعت نماز عصر باشد.
شک در تحقق شرایط سقوط اذان و اقامه
مسأله ۹۳۵ ـ اگر در شرط سوم از شرطهايى كه در مسأله پيش ذكر شد شكّ كند ، يعنى شكّ كند كه نماز جماعت صحيح بوده يا نه ، اذان و اقامه از او ساقط است ، ولى اگر در به هم خوردن صفها يا تحقّق بقيّه شرايط شكّ كند ، چنانچه حالت سابقه معلوم باشد ، بايد بر طبق حالت سابقه عمل كند ، مثلا اگر در اثر تاريكى شب ، شكّ كند كه آيا صفوف متفرّق شده يا نه ، بنا بگذارد بر اين كه متفرّق نشده و اذان و اقامه را نگويد ، و اگر شكّ كند كه آيا براى آن جماعت اذان و اقامه گفته شده يا نه ، بنا بگذارد بر اين كه گفته نشده ، و اذان و اقامه را استحباباً بگويد ، و در صورتى كه حالت سابقه معلوم نيست اذان و اقامه را رجاءً بگويد.
تکرار اذان يا اقامه ديگرى
مسأله ۹۳۶ ـ كسى كه اذان ديگرى را مى شنود مستحبّ است هر قسمتى را كه مى شنود بگويد ، و امّا نسبت به اقامه ، از «حَيَّ عَلَى الصَّلاةِ» تا «قَدْ قامَتِ الصَّلاةُ» را رجاءً بگويد ، و مستحبّ است بقيّه را به قصد ذكر بگويد.
اكتفا به اذان و اقامهاى كه از ديگرى شنيده
مسأله ۹۳۷ ـ كسى كه اذان و اقامه ديگرى را شنيده باشد ـ چه با او گفته باشد يا نه ـ در صورتى كه بين آن اذان و اقامه و نمازى كه مى خواهد بخواند زياد فاصله نشده باشد ، مى تواند براى نماز خود اذان و اقامه نگويد.
