نماز روى چيزى كه مانع از آرامش بدن است
مسأله ۸۸۹ ـ روى خرمن گندم و جو و مانند اينها كه مانع از آرامش بدن است ، نماز باطل است.
حمد و سوره خواندن مأموم در ركعت اول و دوم نماز ظهر و عصر
مسأله ۱۴۷۴ ـ مأموم در ركعت اوّل و دوم نماز ظهر و عصر نبايد حمد و سوره را بخواند ، و مستحبّ است به جاى آن ذكر بگويد.
وقت تكبيرة الاحرام گفتن مأموم
مسأله ۱۴۷۵ ـ مأموم نبايد تكبيرة الاحرام را پيش از امام بگويد ، بلكه احتياط واجب آن است كه تا تكبير امام تمام نشده تكبير نگويد.
سلام دادن مأموم پيش از امام
مسأله ۱۴۷۶ ـ اگر مأموم سهواً پيش از امام سلام دهد ، نمازش صحيح است ، بلكه اگر عمداً هم پيش از امام سلام دهد در صورتى كه از اوّل قصد عدول نداشته ، نمازش اشكال ندارد.
تبعّیت مأموم دراذکار نماز
مسأله ۱۴۷۷ ـ اگر مأموم غير از تكبيرة الاحرام ، چيزهاى ديگر نماز را پيش از امام بگويد ، اشكال ندارد ، ولى اگر آنها را بشنود يا بداند امام چه وقت مى گويد ، احتياط مستحبّ آن است كه پيش از امام نگويد.
شرط سوم : احتمال بدهد مىتواند نماز را تمام كند
مسأله ۸۹۰ ـ شرط سوم: بايد در جايى نماز بخواند كه احتمال بدهد مى تواند نماز را تمام كند ، و نماز خواندن در جايى كه به واسطه باد و باران و زيادى جمعيّت و مانند اينها ، اطمينان دارد كه نمى تواند آن را تمام كند ،باطل است ، اگر چه اتّفاقاً نماز را تمام كند.
تبعّیت مأموم درافعال نماز
مسأله ۱۴۷۸ ـ مأموم بايد غير از آنچه در نماز خوانده مى شود ، كارهاى ديگر آن را مانند ركوع و سجود با امام يا كمى بعد از امام به جا آورد ، و اگر عمداً پيش از امام يا مدّتى بعد از امام انجام دهد ، جماعتش باطل مى شود ، ولى اگر به وظيفه منفرد عمل نموده نمازش صحيح است.
نماز در جايى كه ماندن در آن حرام است
مسأله ۸۹۱ ـ اگر در جايى كه ماندن در آن حرام است ـ مثلا زير سقفى كه نزديك است خراب شود ـ نماز بخواند ، اگر چه معصيت كرده ولى نمازش صحيح است.
سر از ركوع برداشتن پيش از امام
مسأله ۱۴۷۹ ـ اگر سهواً پيش از امام سر از ركوع بردارد ، چنانچه امام در ركوع باشد بايد به ركوع برگردد و با امام سر بردارد ، و در اين صورت زياد شدن ركوع نماز را باطل نمى كند ، ولى اگر به ركوع برگردد و پيش از آن كه به ركوع امام برسد امام سر بردارد ، نمازش باطل است.
نماز روى چيزى كه ايستادن و نشستن روى آن ملازم با هتك است
مسأله ۸۹۲ ـ نماز خواندن روى چيزى كه ايستادن و نشستن روى آن ملازم با هتك آن است ، و هتك آن هم حرام است ـ مثل جايى از فرش كه اسم خدا بر آن نوشته شده ـ جايز نيست و بنابر احتياط باطل است.
سر از سجده بر داشتن پیش از امام
مسأله ۱۴۸۰ ـ اگر اشتباهاً سر بردارد و ببيند امام در سجده است ، بايد به سجده برگردد ، و چنانچه در هر دو سجده اين اتّفاق بيفتد ، براى زياد شدن دو سجده نماز باطل نمى شود.
کسی که اشتباهاً سر از سجده بردارد و وقتى برگشت به سجدامام نرسد
مسأله ۱۴۸۱ ـ كسى كه اشتباهاً پيش از امام سر از سجده برداشته ، هرگاه به سجده برگردد و هنوز به سجده نرسيده امام سر بردارد ، نمازش صحيح است ، ولى اگر در هر دو سجده اين اتّفاق بيفتد ، نمازش باطل است.
شرط چهارم: جاى نمازگزار كوچك و سقف آن كوتاه نباشد
شرط چهارم: جاى نمازگزار سقفش به اندازه اى كه نتواند در آنجا راست بايستد كوتاه نباشد ، و همچنين به اندازه اى كه جاى ركوع و سجود نداشته باشد ، كوچك نباشد.
کسی که اشتباهاً سر از ركوع يا سجده بردارد و سهواً برنگردد
مسأله ۱۴۸۲ ـ اگر اشتباهاً سر از ركوع يا سجده بردارد ، و سهواً يا به خيال اين كه به امام نمى رسد به ركوع يا سجده نرود ، جماعت و نمازش صحيح است.
کسی که به خيال اينكه سجده اول يا دوم امام است برگردد
مسأله ۱۴۸۳ ـ اگر سر از سجده بردارد و ببيند امام در سجده است ، چنانچه به خيال اين كه سجده اوّل امام است ، به قصد اين كه با امام سجده كند ، به سجده رود و بفهمد سجده دوم امام بوده ، سجده دوم او حساب مى شود ، و اگر به خيال اين كه سجده دوم امام است به سجده رود و بفهمد سجده اوّل امام بوده ، بايد به قصد اين كه با امام سجده كند تمام كند ، و دوباره با امام به سجده رود ، و در هر دو صورت احتياط مستحبّ آن است كه بعد از تمام كردن نماز به جماعت دوباره هم بخواند.
نماز در جائى كه نمىتواند بايستد يا ركوع و سجود كند
مسأله ۸۹۳ ـ اگر ناچار شود كه در جايى نماز بخواند كه به كلّى از ايستادن تمكّن ندارد ، بايد نشسته نماز بخواند ، و اگر از ركوع و سجود تمكّن ندارد ، براى آنها با سر اشاره نمايد.
به رکوع رفتن پيش از امام اگر به مقدارى از قرائت امام مىرسد
مسأله ۱۴۸۴ ـ اگر سهواً پيش از امام به ركوع رود و طورى باشد كه اگر سر بردارد به مقدارى از قرائت امام مى رسد ، چنانچه سر بردارد و با امام به ركوع رود نماز و جماعتش صحيح است ، و اگر عمداً برنگردد ، صحّت نمازش محلّ اشكال است.
نماز خواندن جلوتر از قبر پيغمبر و ائمه اطهار (عليهم السلام)
مسأله ۸۹۴ ـ نماز خواندن جلوتر از قبر پيغمبر و ائمّه اطهار(عليهم السلام) در صورتى كه هتك باشد حرام و باطل است ، و همچنين در غير اين صورت بنابر احتياط واجب ، ولى اگر در نماز چيزى مانند ديوار بين او و قبر مطهّر باشد ، اشكال ندارد ، و فاصله شدن صندوق شريف و ضريح و پارچه اى كه روى آن افتاده كافى نيست.
به رکوع رفتن پيش از امام اگر به چيزى از قرائت امام نمىرسد
مسأله ۱۴۸۵ ـ اگر سهواً پيش از امام به ركوع رود و طورى باشد كه اگر برگردد به چيزى از قرائت امام نمى رسد ، اگر به قصد متابعت امام سر بردارد و با امام به ركوع رود ، جماعت و نمازش صحيح است ، و اگر صبر كند تا امام به او برسد ، نمازش صحيح و جماعتش محلّ اشكال است.
به سجده رفتن پيش از امام
مسأله ۱۴۸۶ ـ اگر سهواً پيش از امام به سجده رود و به قصد متابعت امام سر بردارد و با امام به سجده رود ، جماعت و نمازش صحيح است ، و اگر صبر كند تا امام به او برسد نمازش صحيح و جماعتش محلّ اشكال است.
امام اشتباهاً قنوت يا تشهد بخواند
مسأله ۱۴۸۷ ـ اگر امام در ركعتى كه قنوت ندارد اشتباهاً قنوت بخواند ، يا در ركعتى كه تشهّد ندارد اشتباهاً مشغول خواندن تشهّد شود ، مأموم نبايد قنوت و تشهّد را بخواند ، ولى نمى تواند پيش از امام به ركوع رود يا پيش از امام قيام كند ، بلكه بايد صبر كند تا قنوت و تشهّد امام تمام شود و بقيّه نماز را با او بخواند.
شرط پنجم: نجاست ساری نباشد و جاى پيشانى پاك باشد
مسأله ۸۹۵ ـ شرط پنجم: آن كه مكان نمازگزار اگر نجس هست به طورى تر نباشد كه نجاستى كه موجب بطلان نماز است به بدن يا لباس او برسد ، ولى جايى كه پيشانى را براى سجده بر آن مى گذارد بايد پاك باشد ، و اگر نجس باشد ، در صورتى كه خشك هم باشد نماز باطل است ، و احتياط مستحبّ آن است كه مكان نمازگزار اصلا نجس نباشد.
نحوه ايستادن مأموم مرد يا زن يا هر دو
مسأله ۱۴۸۸ ـ بنابر احتياط واجب ، اگر مأموم يك مرد باشد طرف راست امام بايستد ، و اگر يك مرد و يك زن يا يك مرد و چند زن باشند ، مرد طرف راست امام بايستد و بقيّه پشت سر امام ، و اگر چند مرد و يك يا چند زن باشند ، مردها پشت سر امام و زنها پشت سر مردها بايستند ، و اگر يك يا چند زن باشد پشت سر امام بايستد ، و در صورتى كه يك زن باشد ، مستحبّ است پشت سر در طرف راست امام طورى بايستد كه جاى سجده اش محاذى زانو يا قدم امام باشد.
نحوه ايستادن امام و مأمومی که هر دو زن باشند
مسأله ۱۴۸۹ ـ اگر امام و مأموم هر دو زن باشند ، احتياط واجب آن است كه همه رديف يكديگر بايستند و امام جلوتر از ديگران نايستد.
شرط ششم: بين زن و مرد حداقل مقدار يك وجب فاصله باشد
شرط ششم: بايد بين مرد و زن در حال نماز ، حداقلّ مقدار يك وجب فاصله باشد ، ولى نماز خواندن در فاصله كمتر از ده ذراع در غير شهر مكّه مكروه است.
اگر زن برابر مرد يا جلوتر بايستد
مسأله ۸۹۶ ـ اگر زن برابر مرد يا جلوتر در كمتر از فاصله اى كه ذكر شد بايستد و با هم وارد نماز شوند ، بايد نماز را دوباره بخوانند ، و همچنين است بنابر احتياط واجب در صورتى كه يكى زودتر از ديگرى به نماز بايستد.
نحوه ايستادن امام در صف، و صفات كسانى كه در صف اول مىايستند
مسأله ۱۴۹۰ ـ مستحبّ است امام در وسط صف بايستد ، و اهل علم و كمال و تقوى در صف اوّل بايستند.
منظم بودن صفهاى جماعت و افراد يك صف
مسأله ۱۴۹۱ ـ مستحبّ است صفهاى جماعت منظّم باشد ، و بين كسانى كه در يك صف ايستاده اند فاصله نباشد ، و شانه آنان رديف يكديگر باشد.
اگر بين مرد و زن ديوار يا پرده فاصله شود
مسأله ۸۹۷ ـ اگر بين مرد و زن كه برابر هم ايستاده اند، يا زن جلوتر ايستاده و نماز مى خوانند ، ديوار يا پرده يا چيز ديگرى باشد كه يكديگر را نبينند ، نماز هر دو اشكال ندارد ، اگر چه بين آنها كمتر از فاصله اى كه قبلا ذكر شد ، باشد.
برخواستن مأمومين بعد از گفتن «قد قامت الصلاة»
مسأله ۱۴۹۲ ـ مستـحب است بعد از گفتـن (قَدْ قامَتِ الصَّلاةُ) مـأمومين برخيزنـد.
