قضاى كافری که مسلمان شود، يا مسلمانی که كافر شود
مسأله ۱۷۰۳ ـ اگر كافر مسلمان شود ، واجب نيست روزه هاى وقتى را كه كافر بوده قضا نمايد ، ولى اگر مسلمانى كافر شود ، روزه هايى را كه در زمان كفر از او فوت شده بايد قضا نمايد ، و اگر مسلمان شود به اسلام از او ساقط نمى شود.
روزه هايى كه به واسطه مستى فوت شده
مسأله ۱۷۰۴ ـ روزه اى كه از انسان به واسطه مستى فوت شده بايد قضا نمايد ، اگر چه چيزى را كه به واسطه آن مست شده براى معالجه خورده باشد.
شك معذور در اینكه بايد چند روز قضا كند
مسأله ۱۷۰۵ ـ اگر براى عذرى چند روز روزه نگيرد ، و بعد شكّ كند كه چه وقت عذر او بر طرف شده ، بنابر احتياط واجب مقدار بيشترى را كه احتمال مى دهد روزه نگرفته قضا نمايد ، مثلا كسى كه پيش از ماه رمضان مسافرت كرده و نمى داند پنجم ماه از سفر برگشته يا ششم ، بنابر احتياط واجب شش روز روزه بگيرد ، ولى كسى كه نمى داند چه وقت عذر برايش پيدا شده ، مى تواند مقدار كمتر را قضا نمايد ، مثلا اگر در آخر ماه رمضان مسافرت كرده و بعد از ماه رمضان برگشته و نمى داند كه بيست و پنجم ماه رمضان مسافرت كرده يا بيست و ششم ، مى تواند مقدار كمتر يعنى پنج روز را قضا كند ، اگر چه احتياط مستحبّ اين است كه مقدار بيشتر را قضا نمايد.
ترتیب در قضای چند ماه رمضان
مسأله ۱۷۰۶ ـ اگر از چند ماه رمضان روزه قضا داشته باشد ، قضاى هر كدام را كه اوّل بگيرد مانعى ندارد ، ولى اگر وقت قضاى ماه رمضان آخر تنگ باشد ، مثلا پنج روز از ماه رمضان آخر قضا داشته باشد و پنج روز هم به ماه رمضان مانده باشد ، بنابر احتياط واجب اوّل قضاى ماه رمضان آخر را بگيرد.
معین کردن قضا در نیّت از چند ماه رمضان
مسأله ۱۷۰۷ ـ اگر قضاى روزه چند ماه رمضان بر او واجب باشد ، واجب نيست معيّن كند روزه اى را كه مى گيرد قضاى كدام ماه رمضان است ، مگر اينكه بين آن دو در اثر اختلاف باشد.
باطل كردن قضاى روزه ماه رمضان پيش از ظهر
مسأله ۱۷۰۸ ـ در قضاى روزه ماه رمضان مى تواند پيش از ظهر روزه خود را باطل نمايد ، ولى اگر وقت قضا تنگ باشد ـ بنابر احتياط واجب ـ نمى تواند باطل نمايد.
باطل كردن قضاى روزه ميت بعد از ظهر
مسأله ۱۷۰۹ ـ اگر قضاى روزه ميّتى را گرفته باشد ، احتياط مستحبّ اين است كه بعد از ظهر روزه را باطل نكند.
كسى كه قبل از تمكن از قضاء روزه بميرد
مسأله ۱۷۱۰ ـ اگر به واسطه مرض يا حيض يا نفاس روزه ماه رمضان را نگيرد ، و پيش از تمام شدن ماه رمضان يا بعد از تمام شدن ماه و قبل از تمكّن از قضا بميرد ، روزه هايى را كه نگرفته قضا ندارد.
عذری که تا ماه رمضان سال بعد طول بكشد
مسأله ۱۷۱۱ ـ اگر به واسطه مرضى روزه ماه رمضان را نگيرد ، و مرض او تا ماه رمضان سال بعد طول بكشد ، قضاى روزه هايى را كه نگرفته بر او واجب نيست ، و بايد براى هر روز يك مُد طعام به فقير بدهد ، ولى اگر به واسطه عذر ديگرى ـ مثلا براى مسافرت ـ روزه نگرفته باشد ، و عذر او تا ماه رمضان بعد باقى بماند ، روزه هايى را كه نگرفته بايد قضا كند ، و احتياط واجب اين است كه براى هر روز يك مُد طعام هم به فقير بدهد.
كسى كه تا سال بعد نتواند قضا كند
مسأله ۱۷۱۲ ـ اگر به واسطه مرضى روزه ماه رمضان را نگيرد ، و بعد از ماه رمضان مرض او بر طرف شود ، ولى عذر ديگرى پيدا كند كه نتواند تا ماه رمضان بعد قضاى روزه را بگيرد ، بايد روزه هايى را كه نگرفته قضا نمايد ، و نيز اگر در ماه رمضان غير از مرض عذر ديگرى داشته باشد ، و بعد از ماه رمضان آن عذر بر طرف شود و تا ماه رمضان سال بعد به واسطه مرض نتواند روزه بگيرد ، روزه هايى را كه نگرفته بايد قضا كند ، و در هر دو صورت احتياط واجب اين است كه براى هر روز نيز يك مُد طعام به فقير بدهد.
كسى كه تا ماه رمضان آينده عمداً قضا نكند
مسأله ۱۷۱۳ ـ اگر در ماه رمضان به واسطه عذرى روزه نگيرد ، و بعد از ماه رمضان عذر او بر طرف شود ، و تا ماه رمضان آينده عمداً قضاى روزه را نگيرد ، بايد روزه را قضا كند ، و براى هر روز يك مُد طعام به فقير بدهد.
كسى كه در تنگى وقت عذر پيدا كند
مسأله ۱۷۱۴ ـ اگر در قضاى روزه كوتاهى كند تا وقت تنگ شود ، و در تنگى وقت عذر پيدا كند ، بايد قضا را بگيرد و براى هر روز يك مُد طعام به فقير بدهد ، و همچنين اگر موقعى كه عذر دارد تصميم داشته باشد كه بعد از بر طرف شدن عذر ، روزه هاى خود را قضا كند ، ولى پيش از آن كه قضا نمايد در تنگى وقت عذر پيدا كند ، بايد روزه ها را قضا كند ، و براى هر روز هم ـ بنابر احتياط واجب ـ يك مُدطعام بدهد.
مرضی که چند سال طول بكشد
مسأله ۱۷۱۵ ـ اگر مرض انسان چند سال طول بكشد ، بعد از آن كه خوب شد ، بايد قضاى ماه رمضان آخر را بگيرد ، و براى هر روز از سالهاى پيش يك مُدّ طعام به فقير بدهد.
پرداخت چند روز کفاره به يك فقير
مسأله ۱۷۱۶ ـ كسى كه بايد براى هر روز يك مُدّ طعام به فقير بدهد ، مى تواند كفّاره چند روز را به يك فقير بدهد.
تأخیر انداختن روزه ماه رمضان را چند سال
مسأله ۱۷۱۷ ـ اگر قضاى روزه ماه رمضان را چند سال تأخير بيندازد بايد قضا را بگيرد و از جهت تأخير در سال اوّل براى هر روز يك مُدّ طعام به فقير بدهد ، و امّا از جهت تأخير سال بعدى چيزى بر او واجب نيست.
قضا و كفاره عمد و تأخير
مسأله ۱۷۱۸ ـ اگر روزه ماه رمضان را عمداً نگيرد ، بايد قضاى آن را به جا آورد و براى هر روز يك بنده آزاد كند ، يا شصت فقير را طعام بدهد ، يا دو ماه روزه بگيرد ، و چنانچه تا ماه رمضان آينده قضاى آن روزه را به جا نياورد ، بايد براى هر روز يك مُدّ طعام به فقير بدهد.
مکرّر شدن كفاره كسى كه روزه ماه رمضان را عمداً نگيرد
مسأله ۱۷۱۹ ـ اگر روزه ماه رمضان را عمداً نگيرد ، و در روز مكرّر جماع يا استمناء كند ، بنابر احتياط واجب كفّاره هم مكرّر مى شود ، ولى اگر چند مرتبه كار ديگرى از مفطرات روزه را انجام دهد ـ مثلا چند مرتبه غذا بخورد ـ يك كفّاره كافيست.
روزه هاى پدر بر پسر بزرگتر
مسأله ۱۷۲۰ ـ بعد از مرگ پدر ، پسر بزرگتر بايد قضاى روزه او را به تفصيلى كه در مسأله «۱۳۹۸» گذشت به جا آورد.
روزه های واجب ديگر پدر بر پسر بزرگتر
مسأله ۱۷۲۱ ـ اگر پدر غير از روزه ماه رمضان ، روزه واجب ديگرى را مانند روزه نذر نگرفته باشد ، واجب است كه پسر بزرگتر قضا نمايد ، ولى اگر براى روزه اجير شده و نگرفته باشد قضاى آن بر پسر بزرگ لازم نيست.
روزه مسافر
مسأله ۱۷۲۲ ـ مسافرى كه بايد نمازهاى چهار ركعتى را در سفر دو ركعت بخواند ، نبايد روزه بگيرد ، و مسافرى كه نمازش را تمام مى خواند ـ مثل كسى كه شغلش مسافرت يا سفر او سفر معصيت است ـ بايد در سفر روزه بگيرد.
مسافرت در ماه رمضان
مسأله ۱۷۲۳ ـ مسافرت در ماه رمضان اشكال ندارد ، ولى مكروه است ، هر چند براى فرار از روزه نباشد ، مگر اين كه سفر به جهت ضرورتى باشد ، و يا ـ به مقتضاى بعضى از روايات ـ براى حجّ يا عمره باشد.
مسافرت در روزه واجب معيّن به اجاره و به نذر و غير نذر
مسأله ۱۷۲۴ ـ اگر غير روزه ماه رمضان روزه معيّن ديگرى بر انسان واجب باشد ، اگر آن وجوب از جهت حقّ الناس باشد ـ مثل اين كه اجير شده باشد كه روز معيّنى را روزه بگيرد ـ نمى تواند در آن روز مسافرت كند ، و همچنين است ـ بنابر احتياط واجب ـ روزه واجب معيّن به غير نذر ، مانند روز سوم اعتكاف ، و امّا در صورتى كه به سبب نذر معيّن شده باشد ، اقوى اين است كه مى تواند سفر كند ، و روز ديگرى را به جاى آن روز روزه بگيرد.
روزه گرفتن مسافرى كه نذر كرده روزه بگيرد
مسأله ۱۷۲۵ ـ اگر نذر كند روزه بگيرد و روز آن را معيّن نكند ، نمى تواند آن را در سفر به جا آورد ، ولى چنانچه نذر كند كه روز معيّنى را در سفر روزه بگيرد ، بايد آن را در سفر به جا آورد ، و نيز اگر نذر كند روز معيّنى را چه مسافر باشد يا نباشد روزه بگيرد ، بايد آن روز را اگر چه مسافر باشد روزه بگيرد.
سه روز روزه براى خواستن حاجت در مدينه طيبه
مسأله ۱۷۲۶ ـ مسافر مى تواند براى خواستن حاجت ، سه روز در مدينه طيّبه روزه مستحبّى بگيرد ، و احتياط واجب اين است كه آن سه روز ، روزهاى چهارشنبه و پنجشنبه و جمعه باشد.
روزه كسى كه نمى داند روزه مسافر باطل است
مسأله ۱۷۲۷ ـ كسى كه نمى داند روزه مسافر باطل است ، اگر در سفر روزه بگيرد و در بين روز مسأله را بفهمد ، روزه اش باطل مى شود ، و اگر تا مغرب نفهمد روزه اش صحيح است.
فراموش کردن سفر و اینکه روزه مسافر باطل است
مسأله ۱۷۲۸ ـ اگر فراموش كند كه مسافر است ، يا فراموش كند كه روزه مسافر باطل مى باشد و در سفر روزه بگيرد ، روزه او باطل است.
روزه دار بعد از ظهر يا پيش از ظهر
مسأله ۱۷۲۹ ـ اگر روزه دار بعد از ظهر مسافرت نمايد ، بايد روزه خود را تمام كند ، و اگر پيش از ظهر مسافرت كند ، وقتى به حدّ ترخّص برسد روزه اش باطل مى شود ، و اگر پيش از آن مفطرى انجام دهد كفّاره بر او واجب است.
مسافر در ماه رمضان پيش از ظهر به وطنش يا محلى اقامتش برسد
مسأله ۱۷۳۰ ـ اگر مسافر در ماه رمضان ـ چه آن كه قبل از فجر در سفر بوده و چه آن كه روزه بوده و سفر نمايد ـ پيش از ظهر به وطنش برسد ، يا به جايى كه مى خواهد ده روز در آن جا بماند ، و كارى كه روزه را باطل مى كند انجام نداده باشد ، بايد آن روز را روزه بگيرد ، و اگر انجام داده ، روزه آن روز باطل است.
مسافر بعد از ظهر به وطنش يا محل اقامتش برسد
مسأله ۱۷۳۱ ـ اگر مسافر بعد از ظهر به وطنش يا به جايى كه مى خواهد ده روز در آن جا بماند برسد ، روزه آن روزش صحيح نيست.
مكروهات مسافر و كسى كه از روزه گرفتن عذر دارد
مسأله ۱۷۳۲ ـ مسافر و كسى كه از روزه گرفتن عذر دارد ، مكروه است در روز ماه رمضان جماع نمايد ، و بيشتر از قُوت بخورد و خود را كاملا سيراب كند.
