سورههاى مستحب در نماز جمعه و نماز ظهر روز جمعه
مسأله ۹۹۶ ـ در نماز جمعه و در نماز ظهر روز جمعه ، مستحبّ است در ركعت اوّل بعد از حمد سوره جمعه ، و در ركعت دوم بعد از حمد سوره منافقون را بخواند ، و اگر مشغول يكى از اينها شود ، بنابر احتياط مستحبّ نمى تواند آن را رها كند و سوره ديگر بخواند.
رها کردن سوره توحيد يا كافرون
مسأله ۹۹۷ ـ اگر بعد از حمد مشغول خواندن سوره (قُلْ هُوَ اللّهُ اَحَدٌ) يا سوره (قُلْ يا أيُّهَا الكافِرُونَ) شود ، نمى تواند آن را رها كند و سوره ديگر بخواند ، ولى در نماز جمعه و نماز ظهر روز جمعه ، اگر از روى فراموشى به جاى سوره جمعه و منافقون ، يكى از آن دو سوره را بخواند ، مى تواند آن را رها كند و سوره جمعه و منافقون را بخواند ، و احتياط مستحبّ اين است كه بعد از تجاوز نصف رها ننمايد.
رها کردن سوره توحيد يا كافرون که عمداً در نماز ظهر جمعه خوانده
مسأله ۹۹۸ ـ اگر در نماز جمعه يا نماز ظهر روز جمعه عمداً سوره (قُلْ هُوَ اللّهُ اَحَدٌ) يا سوره (قُلْ يا أيُّهَا الكافِرُونَ) را بخواند ، اگر چه به نصف آن نرسيده باشد ، بنابر احتياط واجب نمى تواند آن را رها كند و سوره جمعه و منافقون را بخواند.
روزه دار عمداً كارى كند كه روزه را باطل مى كند
مسأله ۱۶۶۱ ـ اگر انسان عمداً و از روى اختيار كارى كه روزه را باطل مى كند انجام دهد ، روزه او باطل مى شود ، و چنانچه از روى عمد نباشد اشكال ندارد ، ولى جنب اگر بخوابد و به تفصيلى كه در مسأله «۱۶۳۶» گذشت تا اذان صبح غسل نكند ، روزه او باطل است.
رها کردن غير سوره توحيد يا كافرون
مسأله ۹۹۹ ـ اگر در نماز غير سوره (قُلْ هُوَ اللّهُ اَحَدٌ) و (قُلْ يا أيُّهَا الكافِرُونَ) سوره ديگرى بخواند تا از نصف تجاوز نكرده مى تواند رها كند و سوره ديگر بخواند ، و بنابر احتياط واجب بعد از تجاوز از نصف تا دو ثلث رها نكند ، و پس از اينكه به دو ثلث رسيد رها كردن آن و عدول به سوره ديگر جايز نيست.
روزهدار سهواً كارى كه روزه را باطل مى كند انجام دهد
مسأله ۱۶۶۲ ـ اگر روزه دار سهواً يكى از كارهايى كه روزه را باطل مى كند انجام دهد و به خيال اين كه روزه اش باطل شده عمداً دوباره يكى از آنها را به جا آورد ، روزه او باطل مى شود.
رها کردن سوره به جهت فراموشی يا تنگی وقت
مسأله ۱۰۰۰ ـ اگر مقدارى از سوره را فراموش كند ، يا از روى ناچارى ـ مثلا به واسطه تنگى وقت ، يا جهت ديگر ـ نشود آن را تمام نمايد ، مى تواند آن سوره را رها كند و سوره ديگر بخواند اگر چه از دو ثلث گذشته باشد ، يا سوره اى را كه مى خوانده (قُلْ هُوَ اللّهُ اَحَدٌ) يا (قُلْ يا أيُّهَا الكافِرُونَ) باشد.
چيزى را به زور در گلوى روزه دار بريزند یا با اكراه بخورد
مسأله ۱۶۶۳ ـ اگر چيزى به زور در گلوى روزه دار بريزند ، روزه او باطل نمى شود ، ولى اگر اكراهش كنند كه روزه خود را باطل كند ـ مثلا به او بگويند اگر غذا نخورى ضرر مالى يا جانى به تو مى زنيم ـ و خودش براى جلوگيرى از ضرر چيزى بخورد ، روزه او باطل مى شود.
جايى كه اطمينان دارد به زوردر گلویش می ریزد یا اكراهش مى كنند
مسأله ۱۶۶۴ ـ روزه دار نبايد جايى برود كه مى داند يا اطمينان دارد چيزى در گلويش مى ريزند يا اكراهش مى كنند كه خودش روزه خود را باطل كند ، و اگر برود و چيزى در گلويش بريزند يا از روى ناچارى خودش كارى كه روزه را باطل مى كند انجام دهد ، روزه او باطل مى شود ، بلكه اگر قصد رفتن كند اگر چه نرود ، روزه اش باطل است.
مكروهات روزه دار
مسأله ۱۶۶۵ ـ چند چيز براى روزه دار مكروه است و از آن جمله است:
۱ ـ دوا ريختن به چشم و سرمه كشيدن ، در صورتى كه مزه يا بوى آن به حلق برسد.
۲ ـ انجام دادن هر كارى ـ مانند خون گرفتن و حمام رفتن ـ كه باعث ضعف مى شود.
۳ ـ انفيه كشيدن اگر نداند كه به حلق مى رسد ، و اگر بداند به حلق مى رسد جايز نيست.
۴ ـ بو كردن گياهان معطّر.
۵ ـ نشستن زن در آب.
۶ ـ استعمال شياف.
۷ ـ تر كردن لباسى كه در بدن است.
۸ ـ كشيدن دندان و هر كارى كه به واسطه آن از دهان خون بيايد.
۹ ـ مسواك كردن با چوب تر.
۱۰ ـ بى جهت آب يا چيزى روان در دهان كردن ، و نيز مكروه است انسان بدون قصد بيرون آمدن منى زن خود را ببوسد ، يا كارى كند كه شهوت خود را به حركت آورد ، و اگر به قصد بيرون آمدن منى باشد روزه او باطل مى شود.
ارتکاب مبطل روزه عمداً وکار حرامی که نداند مبطل است
مسأله ۱۶۶۶ ـ اگر در روزه ماه رمضان در شب جنب شود و به تفصيلى كه در مسأله «۱۶۳۶» گذشت بيدار شود و دوباره بخوابد و تا اذان صبح بيدار نشود ، فقط بايد قضاى آن روزه را بگيرد ، ولى اگر كار ديگرى كه روزه را باطل مى كند عمداً انجام دهد ، در صورتى كه مى دانسته آن كار روزه را باطل مى كند ، قضا و كفّاره بر او واجب مى شود ، و همچنين در صورتى كه مى دانسته آن كار حرام است ، اگر چه نمى دانسته كه روزه را باطل مى كند ، مانند به دروغ نسبت دادن به خدا و پيغمبر (صلى الله عليه وآله وسلم) و ائمّه معصومين (عليهم السلام).
مبطلى را به اعتقاد اينكه روزه را باطل نمى كند انجام دهد
مسأله ۱۶۶۷ ـ اگر به واسطه ندانستن مسأله كارى كه روزه را باطل مى كند ، و به اعتقاد اين كه باطل نمى كند انجام دهد كفّاره بر او نيست.
كفاره افطار عمد روزه ماه رمضان
مسأله ۱۶۶۸ ـ كفّاره افطار روزه ماه رمضان اين است كه يك بنده آزاد كند ، يا به دستورى كه در مسأله بعد مى آيد دو ماه روزه بگيرد ، يا شصت فقير را سير كند ، يا به هر كدام يك مُد ـ كه تقريباً ده سير است ـ طعام ، يعنى گندم يا آرد يا نان يا خرما و مانند اينها بدهد ، و چنانچه اينها برايش ممكن نباشد بنابر احتياط واجب بين تصدّق به هر اندازه كه مى تواند و استغفار جمع نمايد ، و اگر امكان تصدّق نبود استغفار كند ، اگر چه يك مرتبه بگويد «اَسْتَغْفِرُ اللّهَ» و احتياط واجب آن است كه هر وقت بتواند كفّاره را بدهد.
پی درپی بودن دو ماه كفاره روزه
مسأله ۱۶۶۹ ـ كسى كه مى خواهد دو ماه كفّاره روزه ماه رمضان را بگيرد ، بايد يك ماه تمام و يك روز آن را از ماه ديگر پى درپى بگيرد ، و اگر بقيّه آن پى درپى نباشد اشكال ندارد.
شروع دو ماه كفاره روزه
مسأله ۱۶۷۰ ـ كسى كه مى خواهد دو ماه كفّاره روزه ماه رمضان را بگيرد ، نبايد موقعى شروع كند كه مى داند در بين يك ماه و يك روز ، روزى است كه مانند عيد قربان روزه آن حرام است.
کسی که در بين دو ماه كفاره روزه يك روز روزه نگيرد
مسأله ۱۶۷۱ ـ كسى كه بايد پى درپى روزه بگيرد ، اگر در بين آن بدون عذر يك روز روزه نگيرد يا وقتى شروع كند كه بداند در بين آن به روزى مى رسد كه روزه آن واجب است ، مثلا به روزى مى رسد كه نذر كرده آن روز را روزه بگيرد ، بايد روزه ها را از سر بگيرد.
پیش آمدن عذر غیر اختیاری در بين دو ماه كفاره روزه
مسأله ۱۶۷۲ ـ اگر در بين روزهايى كه بايد پى درپى روزه بگيرد ، عذرى غير اختيارى مثل حيض يا نفاس يا مرضى براى او پيش آيد ، بعد از بر طرف شدن عذر واجب نيست روزه ها را از سر بگيرد ، بلكه بقيّه را بعد از بر طرف شدن عذر به جا آورد.
کفاره باطل کردن روزه به چيز حرامى
مسأله ۱۶۷۳ ـ اگر به چيز حرامى روزه خود را باطل كند ـ چه آن چيز اصلا حرام باشد مثل شراب و زنا ، يا به جهتى حرام شده باشد مثل نزديكى كردن با عيال خود در حال حيض ـ بنابر احتياط كفّاره جمع بر او واجب مى شود ، يعنى بايد يك بنده آزاد كند و دو ماه روزه بگيرد و شصت فقير را سير كند ، يا به هر كدام آنها يك مُد طعام بدهد ، و چنانچه هر سه برايش ممكن نباشد ، هر كدام آنها كه ممكن باشد واجب است انجام دهد ، و بنابر احتياط واجب استغفار هم بنمايد.
نسبت دادن دروغ به خدا و پيغمبر و ائمه معصومين
مسأله ۱۶۷۴ ـ اگر روزه دار دروغى را به خدا و پيغمبر (صلى الله عليه وآله وسلم) و ائمّه معصومين (عليهم السلام)عمداً نسبت دهد، بنابر احتياط كفّاره جمع ـ كه تفصيل آن در مسأله پيش گذشت ـ بر او واجب مى شود.
تکرار جماع یا استمناء در يك روز ماه رمضان
مسأله ۱۶۷۵ ـ اگر روزه دار در يك روز ماه رمضان چند مرتبه جماع يا استمناء كند ، بنابر احتياط براى هر دفعه يك كفّاره بر او واجب است ، و اگر جماع يا استمناء او حرام باشد ، بنابر احتياط براى هر دفعه يك كفّاره جمع بر او واجب مى شود.
تکرار در ارتکاب مبطل روزه در يك روز ماه رمضان
مسأله ۱۶۷۶ ـ اگر روزه دار در يك روز ماه رمضان چند مرتبه غير جماع و استمناء كار ديگرى كه روزه را باطل مى كند انجام دهد، براى همه آنها يك كفّاره كافيست.
باطل کردن روزه با كارى غير از جماع و استمناء و بعد با جماع
مسأله ۱۶۷۷ ـ اگر روزه دار غير از جماع و استمناء كار ديگرى كه روزه را باطل مى كند انجام دهد و بعد با حلال خود جماع يا استمناء نمايد ، براى آن كار يك كفّاره و براى جماع يا استمناء بنابر احتياط كفّاره ديگرى واجب مى شود.
باطل کردن روزه با كارى غير از جماع و استمناء و بعد با كار حرامى
مسأله ۱۶۷۸ ـ اگر روزه دار غير از جماع و استمناء كار ديگرى كه حلال است و روزه را باطل مى كند انجام دهد ـ مثلا آب بياشامدـ و بعد كار ديگرى كه حرام است و روزه را باطل مى كند ـ غير از جماع و استمناء ـ انجام دهد ، مثلا غذاى حرامى بخورد ، يك كفّاره كافيست.
روزه دار با آروغ چيزى از غذا يا خون در دهانش بيايد و عمداً فرو برد
مسأله ۱۶۷۹ ـ اگر روزه دار آروغ بزند و چيزى از غذا در دهانش بيايد ، چنانچه عمداً آن را فرو ببرد ، روزه اش باطل و بنابر احتياط واجب كفّاره هم بدهد ، و همچنين است اگر آنچه در دهانش بيايد از صورت غذا بودن خارج شده باشد ، اگر چه در اين صورت احتياط مستحبّ اين است كه كفّاره جمع بدهد ، و اگر به آروغ زدن چيزى كه خوردنش حرام است ـ مثل خون ـ به دهان او بيايد و عمداً فرو ببرد ، روزه اش باطل و بايد قضاى آن روز را بگيرد ، و بنابر احتياط واجب كفّاره جمع بدهد.
باطل کردن روزه نذر معين
مسأله ۱۶۸۰ ـ اگر نذر كند كه روز معيّنى را روزه بگيرد ، چنانچه در آن روز عمداً روزه خود را باطل كند ، بايد كفّاره بدهد ، و كفّاره مخالفت نذر كفّاره مخالفت قسم است كه در مسأله «۲۷۳۴» خواهد آمد.
افطار کردن به گفته كسى كه قولش معتبر نيست يا با شك در مغرب
مسأله ۱۶۸۱ ـ اگر روزه دار به گفته كسى كه مى گويد مغرب شده و قول او شرعاً معتبر نيست ، افطار كند و بعد بفهمد مغرب نبوده است ، يا شكّ كند كه مغرب بوده است يا نه ، قضا و كفّاره بر او واجب مى شود.
مسافرت بعد از باطل کردن روزه خود
مسأله ۱۶۸۲ ـ كسى كه عمداً روزه خود را باطل كرده ، اگر بعد از ظهر مسافرت كند ، يا پيش از ظهر براى فرار از كفّاره سفر نمايد ، كفّاره از او ساقط نمى شود ، و همچنين است ـ بنابر اقوى ـ اگر مسافرت براى او قبل از ظهر پيش آمد كند.
كسى كه عمداً روزه خود را باطل كند و بعد عذرى براى او پيدا شود
مسأله ۱۶۸۳ ـ اگر عمداً روزه خود را باطل كند و بعد عذرى مانند حيض يا نفاس يا مرض براى او پيدا شود ، بنابر احتياط كفّاره بر او واجب است.
اول ماه رمضان روزه خود را باطل كند و بعد معلوم شود شعبان بوده
مسأله ۱۶۸۴ ـ اگر يقين يا اطمينان كند و يا بيّنه قائم شود كه روز اوّل ماه رمضان است و عمداً روزه خود را باطل كند ، و بعد معلوم شود كه آخر شعبان بوده ، كفّاره بر او واجب نيست.
آخر ماه رمضان روزه را باطل كند و بعد معلوم شود شوال بوده
مسأله ۱۶۸۵ ـ اگر انسان شكّ كند كه آخر ماه رمضان است يا اوّل شوّال و عمداً روزه خود را باطل كند ، بعد معلوم شود كه اوّل شوّال بوده كفّاره بر او واجب نيست.
