۷۶۰- مطالبة طلبکار یا مزاحمت واجب دیگری با نماز
مسأله ۷۶۰ ـ اگر وقت نماز وسعت دارد و طلبكار هم طلب خود را مطالبه مى كند ، در صورتى كه ممكن است بايد اوّل دين خود را بدهد ، بعد نماز بخواند ، و همچنين است اگر كار واجب ديگرى كه بايد فوراً آن را به جا آورد پيش آمد كند ، مثل آن كه ببيند مسجد نجس است ، بايد اوّل مسجد را تطهير كند بعد نماز بخواند ، و چنانچه در هر دو صورت اوّل نماز بخواند معصيت كرده ، ولى نماز او صحيح است.
خون نفاس
مسأله ۵۱۴ ـ خونى كه مادر بعد از ولادت بچّه ـ از جهت ولادت ـ مى بيند اگر پيش از ده روز يا سر ده روز قطع شود ، خون نفاس است ، و همچنين است ـ بنابر احتياط واجب ـ خونى كه با اوّلين جزء بچّه بيرون بيايد ، و زن را در حال نفاس ، نفساء مى گويند.
خونى كه زن پيش از بيرون آمدن اولين جزء بچه مىبيند
مسأله ۵۱۵ ـ خونى كه زن پيش از بيرون آمدن اوّلين جزء بچّه مى بيند نفاس نيست.
ملاك در خون نفاس
مسأله ۵۱۶ ـ لازم نيست كه خلقت بچّه تمام باشد ، بلكه اگر ناتمام نيز باشد ـ در صورتى كه عرفاً بگويند زاييده است ـ خونى كه تا ده روز ببيند خون نفاس است ، و در صورت شكّ در صدق زاييدن به نظر عرف ، آن خون محكوم به احكام نفاس نيست.
حداقل و حداكثر در خون نفاس
مسأله ۵۱۷ ـ ممكن است خون نفاس يك آن بيشتر نيايد ، ولى بيشتر از ده روز نمى شود.
شك در سقط يا شك در اینکه سقط شده بچه است يا نه
مسأله ۵۱۸ ـ هرگاه شكّ كند كه چيزى سقط شده يا نه ، يا چيزى كه سقط شده بچّه است يا نه ، لازم نيست وارسى كند ، و خونى كه از او خارج مى شود شرعاً خون نفاس نيست ، هر چند احتياط استحبابى وارسى كردن است.
۷۶۱- ترتیب بین نماز ظهر و عصر و مغرب و عشاء
مسأله ۷۶۱ ـ انسان بايد نماز عصر را بعد از نماز ظهر و نماز عشاء را بعد از نماز مغرب بخواند ، و اگر عمداً نماز عصر را پيش از نماز ظهر و نماز عشاء را پيش از نماز مغرب بخواند ، باطل است.
۷۶۲- عدول از نماز متقدم به متأخّر
مسأله ۷۶۲ ـ اگر به نيّت نماز ظهر مشغول نماز شود و در بين نماز يادش بيايد كه نماز ظهر را خوانده است ، نمى تواند نيّت را به نماز عصر برگرداند ، بلكه بايد نماز را بشكند و نماز عصر را بخواند ، و همين طور است در نماز مغرب و عشاء.
۷۶۳- شک در بين نماز عصر كه نماز ظهر را خوانده يا نه
مسأله ۷۶۳ ـ اگر در بين نماز عصر شكّ كند كه نماز ظهر را خوانده يا نه ، بايد نيّت را به نماز ظهر برگرداند ، ولى اگر وقت به قدرى كم است كه بعد از تمام شدن نماز آفتاب غروب مى كند و براى يك ركعت هم وقت باقى نيست ، بايد به نيّت نماز عصر نماز را تمام كند ، و بنا بگذارد كه نماز ظهر را به جا آورده است.
۷۶۴- کسی که بعد از عدول به نماز ظهر بفهمد که ظهر را خوانده
مسأله ۷۶۴ ـ اگر در بين نماز عصر يقين يا اطمينان كند كه نماز ظهر را نخوانده است و نيّت را به نماز ظهر برگرداند ، چنانچه قبل از آن كه عملى انجام داده باشد يادش بيايد كه نماز ظهر را خوانده بوده بايد بقيّه نماز را به نيّت نماز عصر بخواند و نمازش صحيح است ، و همچنين در صورتى كه آنچه را انجام داده ركن نباشد ، ولى در اين صورت بايد قرائت و ذكرى را كه به قصد نماز ظهر آورده بوده دوباره به قصد نماز عصر بياورد ، و احتياط مستحبّ آن است كه در اين دو صورت نماز را به نيّت عصر تمام كند و دوباره اعاده نمايد ، و اگر آنچه را آورده ركعت يا ركوع يا دو سجده باشد بايد نماز عصر را اعاده نمايد.
آنچه بر نفساء حرام يا واجب است
مسأله ۵۱۹ ـ رساندن جايى از بدن به خط قرآن و اسم مبارك ذات خداوند متعال و ساير اسماءحُسنى بر نفساء حرام است ، و همچنين است ـ بنابر احتياط واجب ـ ساير كارهايى كه بر حائض حرام است ، و آنچه بر حائض واجب است بر نفساء هم واجب مى باشد.
طلاق دادن زن در حال نفاس و نزديكى شوهر با او
مسأله ۵۲۰ ـ طلاق دادن زنى كه در حال نفاس است باطل است ، و نزديكى كردن با او حرام است ، ولى اگر شوهرش با او نزديكى كند كفّاره ندارد.
زنی که از خون نفاس پاك شد و دوباره خون ببيند
مسأله ۵۲۱ ـ وقتى زن از خون نفاس پاك شد به طورى كه در باطن فرج هم خون نباشد ، بايد غسل كند و عبادتهاى خود را به جا آورد ، و اگر دوباره خون ببيند ، چنانچه روزهايى كه خون ديده با روزهايى كه در وسط پاك بوده روى هم از ده روز تجاوز نكرده باشد ، در صورتى كه در حيض عادت داشته و روزهايى كه در وسط پاك بوده در بين دو خونِ در ايّام عادت باشد ، تمام آن دو خون و پاكى در وسط نفاس است ، مثلاً اگر عادت او شش روز بوده و دو روز در وسط شش روز پاك بوده ، تمام آن شش روز نفاس است ، و در غير اين صورت روزهايى را كه خون ديده نفاس و در روزهايى كه پاك بوده بنابر احتياط واجب جمع كند بين تروك نفساء و اعمال طاهره.
۷۶۵- شک در خواندن مغرب پيش از ركوع چهارم عشاء
مسأله ۷۶۵ ـ اگر در نماز عشاء پيش از ركوع ركعت چهارم شكّ كند كه نماز مغرب را خوانده يا نه ، چنانچه وقت به قدرى كم است كه بعد از تمام شدن نماز به مقدار يك ركعت هم وقت براى نماز عشاء باقى نمى ماند ، بايد به نيّت عشاء نماز را تمام كند و بنا بگذارد كه نماز مغرب را به جا آورده ، و اگر به مقدار يك ركعت يا بيشتر وقت دارد ، بايد نيّت را به نماز مغرب برگرداند و نماز را سه ركعتى تمام كند ، بعد نماز عشاء را بخواند.
زنی که از خون نفاس پاك شود و احتمال دهد كه در باطن خون هست
مسأله ۵۲۲ ـ اگر زن از خون نفاس پاك شود و احتمال دهد كه در باطن خون هست ، بنابر احتياط بايد مقدارى پنبه داخل فرج نمايد و كمى صبر كند ، كه اگر پاك است براى عبادتهاى خود غسل كند.
۷۶۶- شک در خواندن مغرب بعد از رسيدن به ركوع چهارم عشاء
مسأله ۷۶۶ ـ اگر در نماز عشاء بعد از رسيدن به ركوع ركعت چهارم شكّ كند كه نماز مغرب را خوانده يا نه ، در وسعت وقت نمازش باطل است ، و بايد نماز مغرب و عشاء را بخواند ، و همچنين است اگر به مقدار پنج ركعت وقت باشد ، و چنانچه وقت كمتر از اين است نماز عشاء صحيح و بايد آن را تمام كند و بنا بگذارد كه نماز مغرب را به جا آورده است.
استمرار خون نفاس
مسأله ۵۲۳ ـ اگر خون نفاس زن از ده روز بگذرد ، چنانچه در حيض عادت دارد ، به اندازه روزهاى عادت او نفاس و بقيّه استحاضه است ، و اگر عادت ندارد تا ده روز نفاس و بقيّه استحاضه مى باشد.
و احتياط مستحبّ آن است كه كسى كه عادت دارد از روز بعد از عادت ، و كسى كه عادت ندارد بعد از روز دهم تا روز هيجدهم زايمان كارهايى كه بر نفساء حرام است ترك كند ، و اعمال مستحاضه را به جا آورد.
۷۶۷- عدول از نماز احتیاطی به نماز متقدم
مسأله ۷۶۷ ـ اگر انسان نمازى را كه خوانده احتياطاً دوباره بخواند ، و در بين نماز يادش بيايد نمازى را كه بايد پيش از آن بخواند نخوانده است ، نمى تواند نيّت را به آن نماز برگرداند ، مثلا موقعى كه نماز عصر را احتياطاً مى خواند ، اگر يادش بيايد نماز ظهر را نخوانده است ، نمى تواند نيّت را به نماز ظهر برگرداند.
استمرار نفاس زنى كه عادت حيضش كمتر از ده روز است
مسأله ۵۲۴ ـ زنى كه عادت حيضش كمتر از ده روز است ، اگر بيشتر از روزهاى عادتش خون ببيند ، بايد به اندازه روزهاى عادت خود نفاس قرار دهد ، و بعد از آن بنابر احتياط واجب يك روز عبادت را ترك نمايد ، و در بقيّه تا ده روز مخيّر است احكام مستحاضه را جارى يا اين كه عبادت را ترك نمايد.
و اگر خون از ده روز بگذرد ، بايد روزهاى بعد از عادت را استحاضه قرار دهد و عبادتهايى كه در آن روزها به جا نياورده قضا نمايد ، مثلا زنى كه عادت او شش روز بوده اگر بيشتر از شش روز خون ببيند ، بايد شش روز را نفاس قرار دهد و روز هفتم بنابر احتياط واجب نيز عبادت را ترك كند ، و در روز هشتم و نهم و دهم مخيّر است بين اين كه عبادت را ترك كند يا كارهاى استحاضه را به جا آورد ، و اگر بيشتر از ده روز خون ببيند ، از روز بعد از عادت او استحاضه مى باشد.
۷۶۸- عدول از قضا به ادا و از مستحب به واجب
مسأله ۷۶۸ ـ برگرداندن نيّت از نماز قضا به نماز ادا ، و از نماز مستحبّ به نماز واجب جايز نيست.
استمرار نفاس زنى كه در حيض عادت دارد و يك ماه يا بيشتر خون ببيند
مسأله ۵۲۵ ـ زنى كه در حيض عادت دارد ، اگر بعد از زاييدن تا يك ماه يا بيشتر پى درپى خون ببيند ، به اندازه روزهاى عادت او نفاس است ، و خونى كه بعد از نفاس تا ده روز مى بيند ـ اگر چه در روزهاى عادت ماهانه اش باشد ـ استحاضه است ، مثلا زنى كه عادت حيض او از بيستم هر ماه تا بيست و هفتم آن است ، اگر روز دهم ماه زائيد و تا يك ماه يا بيشتر پى درپى خون ديد ، تا روز هفدهم نفاس و از روز هفدهم تا ده روز ـ حتّى خونى كه در روزهاى عادت خود كه از بيستم تا بيست و هفتم است مى بيند ـ استحاضه مى باشد ، و بعد از گذشتن ده روز اگر خونى را كه مى بيند در روزهاى عادتش باشد حيض است ، چه نشانه هاى حيض را داشته يا نداشته باشد ، و همچنين است اگر در روزهاى عادتش نباشد ولى نشانه هاى حيض را داشته باشد ، و امّا اگر نه در روزهاى عادتش باشد و نه نشانه هاى حيض را داشته باشد ، استحاضه است.
۷۶۹- عدول از ادا به قضا
مسأله ۷۶۹ ـ اگر وقت نماز ادا وسعت داشته باشد ، انسان مى تواند در بين نماز نيّت را به نماز قضا برگرداند ، ولى بايد برگرداندن نيّت به نماز قضا ممكن باشد ، مثلا اگر مشغول نماز ظهر است ، در صورتى مى تواند نيّت را به قضاى صبح برگرداند كه داخل ركوع ركعت سوم نشده باشد.
استمرار نفاس زنى كه عادت عدديه ندارد و يك ماه يا بيشتر خون ببيند
مسأله ۵۲۶ ـ زنى كه در حيض عادت عدديه ندارد ، اگر بعد از زايمان تا يك ماه يا بيشتر پى درپى خون ببيند ده روز اوّل نفاس است و ده روز دوم استحاضه مى باشد ، و خونى كه بعد از آن مى بيند اگر نشانه حيض را داشته باشد يا در وقت عادتش باشد حيض ، و اگر نداشته باشد آن هم استحاضه مى باشد.
وجوب غسل مس ميت
مسأله ۵۲۷ ـ اگر كسى بدن انسان مرده اى را كه سرد شده و غسلش نداده اند مسّ كند ـ يعنى جايى از بدن خود را به آن برساند ـ بايد غسل مسّ ميّت نمايد ، چه در خواب مسّ كند چه در بيدارى ، با اختيار مسّ كند يا بى اختيار ، حتّى اگر ناخن و استخوان او به ناخن و استخوان ميّت برسد بايد غسل كند ، ولى اگر حيوان مرده اى را مسّ كند ، غسل بر او واجب نيست.
مس مردهاى كه تمام بدن او سرد نشده
مسأله ۵۲۸ ـ براى مسّ مُرده اى كه تمام بدن او سرد نشده غسل واجب نيست ، اگر چه جايى را كه سرد شده مسّ نمايد.
۷۷۰- نافله هاى شبانه روزى
مسأله ۷۷۰ ـ نمازهاى مستحبّى زياد است ، و آنها را نافله گويند ، و بين نمازهاى مستحبّى به خواندن نافله هاى شبانه روزى بيشتر سفارش شده ، و آنها در غير روز جمعه سى و چهار ركعت مى باشند ، كه هشت ركعت آن نافله ظهر ، و هشت ركعت نافله عصر ، و چهار ركعت نافله مغرب ، و دو ركعت نافله عشاء ، و يازده ركعت نافله شب ، و دو ركعت نافله صبح مى باشد ، و چون دو ركعت نافله عشاء را بنابر احتياط واجب بايد نشسته خواند ، يك ركعت حساب مى شود.
و در روز جمعه بر شانزده ركعت نافله ظهر و عصر ، چهار ركعت اضافه مى شود ، و بنابر مشهور بهتر آن است كه شش ركعت آن وقت انبساط خورشيد ، و شش ركعت وقت ارتفاع خورشيد ، و شش ركعت قبل از زوال ، و دو ركعت وقت زوال خوانده شود.
رساندن موى خود را به بدن يا موى ميت
مسأله ۵۲۹ ـ اگر موى خود را به بدن ميّت برساند ، يا بدن خود را به موى ميّت ، يا موى خود را به موى ميّت برساند ، در صورتى كه مو به قدرى باشد كه تابع بدن محسوب شود ، بنابر احتياط غسل واجب است.
مس بچه مرده حتى بچه سقط شده
مسأله ۵۳۰ ـ براى مسّ بچّه مرده حتّى بچّه سقط شده اى كه چهار ماه او تمام شده ، غسل مسّ ميّت واجب است ، و براى مسّ بچّه سقط شده اى كه از چهار ماه كمتر دارد ، غسل واجب نمى باشد ، مگر اين كه روح دميده شده باشد ، بنابراين اگر بچّه چهار ماهه اى مرده به دنيا بيايد و بدنش سرد شده باشد و با ظاهر بدن مادر تماس پيدا كند ، مادر او بايد غسل مسّ ميّت كند.
۷۷۱- يازده ركعت نافله شب
مسأله ۷۷۱ ـ از يازده ركعت نافله شب ، هشت ركعت آن بايد به نيّت نافله شب ، و دو ركعت آن به نيّت نماز شفع ، و يك ركعت آن به نيّت نماز وتر خوانده شود ، و دستور كامل نافله شب در كتابهاى دعا ذكر شده است.
بچهاى كه بعد از مردن مادر و سرد شدن بدنش به دنيا مىآيد
مسأله ۵۳۱ ـ بچّه اى كه بعد از مردن مادر و سرد شدن بدنش به دنيا مى آيد ، چنانچه با ظاهر بدن مادر تماس پيدا كرده باشد ، بعد از بلوغ واجب است غسل مسّ ميّت كند.
