عدم وجوب رعایت فاصلة مقام ابراهیم علیه السلام و کعبه در همة اطراف آن
مسأله ۳۰۰ ـ احتياط آن است كه طواف بين خانه خدا و مقام حضرت ابراهيم((عليه السلام)) باشد و اين مقدار ـ كه تقريباً بيست و شش ذراع و نيم است ـ در همه اطراف كعبه رعايت شود، و چون طواف بايد از پشت حجر اسماعيل((عليه السلام)) باشد ـ آن طور كه در امر چهارم گذشت ـ محلّ طواف در ناحيه حجر تنگ شده و به شش ذراع و نيم تقريباً مى رسد، ولى اقوى اين است كه طواف در خارج اين مقدار براى كسى كه متمكّن از طواف در اين مقدار بدون حرج باشد كفايت مى كند، اگرچه مكروه است.
و امّا براى كسى كه متمكّن از طواف در آن مقدار نيست، يا براى او حرجى است، جايز است ـ بدون كراهت ـ از پشت مقام طواف نمايد.
طوافی که در حین آن از محل طواف خارج شده و داخل کعبه شود
مسأله ۳۰۱ ـ اگر در حال طواف از مطاف ـ محلّ طواف ـ خارج شده، و وارد كعبه شود، طوافش باطل مى شود و بايد آن را دوباره به جا آورد، و اگر خارج شدن از محلّ طواف بعد از تجاوز از نصف طواف باشد ـ يعنى پس از اتمام سه شوط و نيم ـ سزاوارتر آن است كه آن طواف را تمام كند و دوباره آن را به جا آورد.
حرکت روی شاذروان و دست زدن به دیوار و ارکان کعبه حین طواف
مسأله ۳۰۲ ـ اگر مقدارى از طواف خود را روى شاذروان حركت كند، آن مقدار از طواف حساب نمى شود، و اقوى صحّت طواف است، ولى لازم است آن مقدار را دوباره به جا آورد، اگرچه احوط و اولى آن است كه آن مقدار را دوباره به جا آورد و طواف را تمام نمايد، و سپس طواف را از نو به جا آورد.
و احتياط مستحب آن است كه در حين طواف دست خود را به طرف ديوار كعبه ـ چه براى استلام و دست زدن به اركان كعبه يا غير آن ـ دراز نكند.
طواف در داخل حجر اسماعیل علیه السلام، حرکت روی دیوار آن و دست زدن به آن
مسأله ۳۰۳ ـ اگر طواف كننده وارد حجر اسماعيل((عليه السلام)) شود، ظاهر اين است كه اصل طواف او صحيح ولى شوطى كه در آن وارد حجر شده باطل است، و بايد آن شوط را دوباره اعاده كند، و احتياط مستحب آن است كه پس از اعاده آن شوط و اتمام طواف، دوباره طواف را به جا آورد.
و احتياط واجب آن است كه در حال طواف بالاى ديوار حجر حركت نكند، و احتياط مستحب آن است كه در حال طواف دست خود را بر ديوار حجر نگذارد.
خروج از محل طواف در اثناء آن
مسأله ۳۰۴ ـ هرگاه كسى كه مشغول طواف واجب است قبل از تجاوز از شوط چهارم بدون عذر از مطاف ـ محلّ طواف ـ خارج شود، پس اگر مدت زمان خروج از مطاف به اندازه اى باشد كه موالات عرفيّه ـ پى درپى بودن طواف در نظر عرف ـ از بين رفته باشد، طوافش باطل است، و اگر موالات عرفيّه فوت نشده يا خروج از مطاف بعد از تجاوز از شوط چهارم است، احتياط واجب آن است كه پس از اتمام طواف، دوباره آن را به جا آورد، و براى اين احتياط كافى است يك طواف به قصد اعم از تمام كردن طواف قبل و طواف جديد ـ آن طور كه در مسأله (۲۸۲) گذشت ـ به جا آورد.
حدث و حیض شدن و علم به نجاست بدن و لباس در اثناء طواف
مسأله ۳۰۵ ـ هرگاه در حال طواف حدثى از شخص سرزند، حكم آن در مسأله (۲۸۲) گذشت، و هرگاه در آن حال متوجّه شود كه بدن يا لباسش نجس است، حكم آن در مسأله (۲۹۷) گذشت، و اگر در حال طواف زن حائض شود، بايد طواف را قطع كند و فوراً از مسجدالحرام خارج شود، و حكم طوافش در مسأله (۲۸۸) گذشت.
قطع طواف بواسطه مرض یا برآوردن حاجت مؤمن و قطع طواف مستحبی
مسأله ۳۰۶ ـ اگر طواف كننده به واسطه عارض شدن مرض ـ مانند سردرد يا درد شكم ـ ناچار شود طواف خود را قطع كند، چنانچه پيش از اتمام شوط چهارم باشد بايد دوباره طواف را به جا آورد، و چنانچه پس از آن باشد احتياط واجب آن است كه براى مقدار باقى مانده نايب بگيرد و خودش هم يك طواف كامل به قصد اعم از تمام كردن طواف قبل و طواف جديد ـ آن طور كه در مسأله (۲۸۲) گذشت ـ به جا آورد، مگر در صورتى كه طواف را براى برآوردن حاجت برادر مؤمنش قطع كرده باشد، كه در اين صورت باقى مانده طواف را به جا مى آورد و طوافش صحيح است.
و اگر طواف مستحب باشد از همان جا كه قطع كرده بقيّه طواف را به جا آورد، اگرچه قطع طواف بعد از يك شوط يا دو شوط باشد.
قطع طواف برای عیادت مریض یا انجام حاجت خود یا مؤمن، یا برای نماز واجب یا وتر
مسأله ۳۰۷ ـ قطع كردن طواف واجب يا مستحب براى عيادت مريض، يا برآوردن حاجت خود يا برادران مؤمن جايز است، و حكم طواف قطع شده در مسأله قبل گذشت.
و قطع طواف ـ اگرچه واجب باشد ـ براى نماز واجب هنگام داخل شدن وقت آن، مستحب است، و پس از انجام نماز، طواف را از جايى كه قطع كرده تمام مى كند، و اين حكم در مورد نماز وتر، در صورت تنگ شدن وقت آن نيز جارى است.
نشستن و استراحت در اثناء طواف
مسأله ۳۰۸ ـ نشستن در اثناى طواف جهت استراحت و رفع خستگى به مقدارى كه موالات عرفيّه ـ پى درپى بودن طواف از نظر عرف ـ از بين نرود جايز است، و اگر موالات عرفيّه از بين برود طواف باطل مى شود.
