سایت رسمی دفتر حضرت آيت الله العظمى وحيد خراسانى

طواف نساء

كسى كه حجّ يا عمره مفرده انجام مى دهد، واجب است پس از انجام اعمال حجّ و يا عمره طواف نساء و نمازش را انجام دهد، و وقت طواف نساء و نمازش محدود به ذى الحجّه نيست، بلكه مى تواند پس از آن نيز انجام دهد.
و طواف نساء و نمازش اگرچه در حجّ و عمره مفرده واجب است، ولى جزء اعمال اين دو نمى باشند، بنابراين ترك آنها ـ اگر چه عمداً باشد ـ موجب فساد حجّ و عمره نمى شود.

وجوب طواف نساء و نمازش و لزوم انجام انها بر نایب به نایب منوب عنه

مسأله ۴۱۴ ـ طواف نساء و نمازش، هم بر مرد واجب است ـ اگرچه اخته باشد ـ و هم بر زن ـ اگرچه پير باشد ـ و هم بر خنثى، و چنانچه مرد آن را انجام ندهد زن بر او حرام خواهد بود، و اگر زن آن را انجام ندهد مرد بر او حرام خواهد بود، و اگر غير بالغى پس از حجّ يا عمره مفرده آن را انجام ندهد، پس از بلوغ انواع استمتاع ـ لذّت بردن همسرى ـ بر او حرام خواهد بود.
و كسى كه حجّ يا عمره مفرده را به نيابت از ديگرى به جا آورده، بايد طواف نساء و نمازش را به نيابت از منوب عنه انجام دهد، نه از طرف خودش.

کیفیت و شرائط طواف نساء و نمازش مثل طواف حج و نمازش مگر در نیت

مسأله ۴۱۵ ـ طواف نساء و نمازش از نظر كيفيّت و شرايط، مثل طواف حجّ و نمازش مى باشد، مگر اين كه در طواف حجّ بايد قصد طواف و نماز طواف حجّ شود، و در طواف نساء بايد قصد طواف نساء و نماز طواف نساء شود.

طواف نساء و نمازش و کسی که متمکن از انجامشان نیست

مسأله ۴۱۶ ـ كسى كه متمكّن نيست طواف نساء و نمازش را به جا آورد، حكمش حكم كسى است كه نمى تواند طواف حجّ و نمازش را به جا آورد، كه در مسأله (۳۲۳) تفصيلش گذشت.

ترک طواف نساء و نمازش

مسأله ۴۱۷ ـ كسى كه طواف نساء را فراموش كرده است، زنها بر او حرامند تا وقتى كه آن را به جا آورد، و اگر بتواند خودش بدون حرج آن را به جا آورد، اگرچه براى جواز نايب گرفتن وجهى است، ولى احتياط واجب آن است كه خودش به جا آورد، و در صورتى كه خودش متمكّن نباشد يا براى او حرجى باشد جايز است نايب بگيرد، و هرگاه نايب آن را به جا آورد زنها براى او ـ منوب عنه ـ حلال مى شوند.
و اقوى آن است كه حكم كسى كه آن را از روى جهل به جا نياورده، حكم كسى است كه از روى فراموشى به جا نياورده است.
و اگر عمداً و با علم به حكم به جا نياورده، نايب گرفتن براى او جايز نيست، مگر اين كه خودش متمكّن از انجام آن نباشد، يا بر او حرجى باشد.
و چنانچه پيش از تدارك آن بميرد، اقوى آن است كه ولىّ ميت بايد آن را از طرف او قضا كند، و اگر ولىّ ندارد، وجوب قضاى آن از اصل مال ميّت محلّ اشكال است، اگر اقوى عدم وجوب نباشد.

لزوم انجام طواف و نمازش بعد از سعی و حکم تقدیم آنها بر سعی

مسأله ۴۱۸ ـ تقديم طواف نساء بر سعى جايز نيست، و اگر آن را قبل از سعى به جا آورد، چنانچه عمداً و با علم باشد، بايد پس از سعى دوباره به جا آورد، و اگر از روى جهل يا فراموشى باشد، اقوى آن است كه واجب نيست دوباره آن را به جا آورد، اگرچه احتياط مستحب آن است كه دوباره به جا آورد.

حلال شدن زن با انجام اعمال منی در صورت تقدیم طواف نساء و نمازش بر وقوفین

مسأله ۴۱۹ ـ كسى كه براى او تقديم طواف نساء بر وقوف در عرفات و مشعر جايز است، چنانچه آن را پيش از دو وقوف به جا آورد زنها براى او حلال نمى شوند، مگر پس از انجام اعمال منى، از رمى جمره عقبه و قربانى كردن و حلق يا تقصير.

ترک طواف نساء و نایب گرفتن برای آن درحائض

مسأله ۴۲۰ - چنانچه زن پیش از آن که طواف نساء را به جا آورد حائض شود، و کاروان منتظر پاک شدن او نماند، جایز است طواف نساء را ترک نموده و با کاروان برگردد، ولى احتیاط واجب آن است که براى انجام طواف نساء و نمازش نایب بگیرد.
و اگر پس از گذشتن از نصفِ طواف نساء حائض شود، جایز است باقى آن را رها کند و با کاروان برگردد، ولى احتیاط واجب آن است که براى باقى آن و نمازش نایب بگیرد.

فراموش کردن نماز طواف نساء

مسأله ۴۲۱ ـ فراموش كردن نماز طواف نساء حكمش حكم فراموش كردن نماز طواف عمره است كه در مسأله (۳۲۶) گذشت.

حلال شدن زن و مرد با طواف نساء و نمازش و باقی ماندن حرمت کندن درخت و گیاه روئیده در حرم و شکار در حرم

مسأله ۴۲۲ ـ هرگاه مردى كه حجّ تمتّع انجام مى دهد طواف نساء و نمازش را به جا آورد، زنها براى او حلال مى شوند، و اگر زن طواف نساء و نمازش را به جا آورد، مردها براى او حلال مى شوند.
و احوط و اولى آن است كه تا ظهر روز سيزدهم ذى الحجّه از شكار خوددارى شود، و اما كندن درخت و گياهان روييده در حرم، و همچنين شكار در حرم، بر محرم و غيرمحرم ـ همان طور كه گذشت ـ حرام است.

ماندن در منى

دهمين واجبِ حجّ، بيتوته در منى است، يعنى ماندن شبهاى يازدهم و دوازدهم در منى، و معتبر است اين عمل را به قصد ماندن شب در آن جا و براى تقرّب به خداوند متعال انجام دهد.
و اگر حاجى روز دهم براى انجام طواف و نمازش و سعى به مكّه رود، بايد براى ماندن شب در منى به آن جا برگردد.
و اگر كسى در احرام حجّ مرتكب شكار شود، بايد شب سيزدهم را نيز در منى بماند، و همچنين ـ بنابر احتياط واجب ـ اگر با زن آميزش كرده باشد، و براى غير اين دو جايز است بعد از ظهر روز دوازدهم از منى كوچ كند، ولى اگر در منى تا رسيدن شب سيزدهم باقى ماند بايد آن شب را تا صبح در آن جا بماند.

مورد بیتوته درمنی در شب ۱۳

مسأله ۴۲۳ ـ اگر براى خروج از منى آماده شد و از جاى خود حركت كرد، و به علت ازدحام جمعيت يا غير آن نتوانست تا قبل از غروب از منى خارج شود، چنانچه بتواند آن شب را در آن جا بماند و بر او حرجى نباشد، بايد بماند، و اگر ممكن نباشد يا حرجى باشد خروج از منى براى او جايز است، ولى احتياط واجب آن است كه يك گوسفند كفّاره بكشد.

عدم وجوب ماندن روز مگر به مقدار رمی جمرات و مقدار لازم در بیتوته در منی

مسأله ۴۲۴ ـ كسى كه واجب است شب را در منى بماند واجب نيست روز را در آن جا بماند، مگر به قدرى كه جمرات را رمى كند.
و واجب نيست تمام شب را در آن جا بماند بلكه جايز است يا نيمه اوّل شب را در آن جا بماند به طورى كه پس از نيمه شب از آن جا خارج شود ـ و يا نيمه دوم را در آن جا بماند ـ بطورى كه در زمان نيمه شدن شب در منى باشد و خارج شدنش پس از طلوع فجر باشد، مگر كسى كه در روز دوازدهم تا فرا رسيدن شب در منى بماند، كه بايد تمام آن شب ـ شب سيزدهم ـ را تا صبح در آن جا بماند.
و كسى كه نيمه اوّل شب را در منى مانده و پس از نيمه از آن جا خارج شده، سزاوارتر آن است كه پيش از طلوع فجر وارد مكّه نشود.

کسانی که از بیتوته در منی مستثنی هستند

مسأله ۴۲۵ ـ چند دسته از وجوب ماندن شب در منى مستثنى هستند:
۱ ـ كسى كه معذور است، مانند بيمار، و پرستار بيمار، و كسى كه از ماندن در آن جا بر جان يا عِرض و ناموس يا مال خود مى ترسد، و همچنين است اگر ماندن موجب ضرر يا حرج باشد.
۲ ـ كسى كه تمام شب را در مكّه مشغول عبادت باشد، و يا اگر اوّل شب از منى خارج شده تمام باقى مانده شب را در مكّه مشغول عبادت باشد، و بجز حاجتهاى ضرورى ـ مانند خوردن و آشاميدن و مثل اين دو ـ كار ديگرى انجام ندهد.
۳ ـ كسى كه خانه خدا را طواف نموده و در عبادت خود باقى مانده، و سپس از مكّه خارج شده و از «عقبه مدنيين» گذشته باشد، كه در اين صورت مى تواند شب را در راه بماند، و لازم نيست خود را به منى برساند.
و اين سه دسته مى توانند برگشت به منى را آنقدر تأخير بيندازند كه بتوانند رمى را در روز انجام دهند.

ترک بیتوتة در منی

مسأله ۴۲۶ ـ كسى كه ماندن شب را در منى ترك كند، بايد براى هرشب يك گوسفند كفّاره بدهد، ولى اگر ترك از روى فراموشى يا جهل قصورى به حكم باشد، اقوى آن است كه كفّاره واجب نيست، اگرچه احتياط مستحب آن است كه كفّاره بدهد.
و احتياط واجب آن است كه دسته اوّل از سه دسته ذكر شده در مسأله قبل، براى هرشب يك كفّاره بدهند، ولى كفّاره بر دسته دوم و سوم واجب نيست.

مورد عدم وجوب بیتوته شب ۱۳

مسأله ۴۲۷ ـ كسى كه از منى كوچ كرده، و بعد از فرا رسيدن شب سيزدهم به منى برگشته است، ماندن در آن شب بر او واجب نيست.

رمى جمرات

يازدهمين واجب حجّ، رمى جمرات سه گانه است، و آنها عبارتند از جمره اولى، و جمره وسطى، و جمره عقبه، و رمى آنها در روز يازدهم و دوازدهم واجب است، و در صورتى كه شب سيزدهم در منى بماند، احتياط واجب آن است كه در روز سيزدهم نيز آنها را رمى نمايد.
و معتبر است خود شخص رمى نمايد، و نمى تواند در حال اختيار براى آن نايب بگيرد.

رمی جمرات سه گانه و ترتیب آنها

مسأله ۴۲۸ ـ در رمى جمرات، بايد اوّل جمره اولى را رمى نمايد، و بعد از آن جمره وسطى را، و سپس جمره عقبه را، و در صورتى كه اين ترتيب رعايت نشود ـ اگرچه از روى جهل يا فراموشى باشد ـ بايد طورى برگردد و تدارك كند كه ترتيب حاصل شود.
ولى اگر يك جمره اى را چهار ريگ زد و فراموش كرد سه ريگ ديگر را بزند، و جمره بعدى را رمى نمود و بعد يادش آمد كه رمى جمره قبلى ناقص مانده، مى تواند كسرى جمره قبل را تدارك كند و واجب نيست جمره بعدى را كه رمى كرده دوباره رمى نمايد.

اعتبار شرائط رمی جمرة عقبه در رمی جمرات سه گانه

مسأله ۴۲۹ ـ تمام شرايطى كه براى رمى جمره عقبه در روز عيد بيان شد، در رمى جمرات سه گانه نيز معتبر است.

رمی جمرات سه گانه در روز و موارد جواز رمی در شب و زمان کوچ کردن از منی

مسأله ۴۳۰ ـ رمى جمرات سه گانه بايد در روز باشد، و از اين حكم عده اى مستثنى هستند، و آنها عبارتند از: عبد و چوپان، و كسى كه بدهكار است و مى ترسد اگر در روز رمى كند او را دستگير كنند، و هركسى كه از رمى در روز بر جان يا عرض و ناموس يا مال خود مى ترسد، كه شامل افراد پير و زنها و بچه ها و افراد ضعيفى كه از ازدحام جمعيت بر جان خود مى ترسند، نيز مى شود.
بنابراين براى اين افراد جايز است رمى هر روز را در شب آن روز انجام دهند ـ مثلا رمى روز يازدهم را در شب يازدهم انجام دهند ـ بلكه كسى كه ترس دارد، در صورتى كه نتواند رمى هر روز را در شب آن روز انجام دهد، جايز است همه را در يك شب انجام دهد، و در همان شب قربانى كرده و از منى كوچ كند.
ولى براى غير از كسى كه ترس از ماندن در منى دارد، جايز نيست كه شب دوازدهم بعد از رمى از منى كوچ كند، مگر بعد از زوال شمس روز دوازدهم.

قضا رمی جمرات روز ۱۱و۱۲ در صورت فراموشی وتقدیم قضاء به اداء

مسأله ۴۳۱ ـ كسى كه رمى روز يازدهم را فراموش كند، بايد آن را روز دوازدهم قضا كند، و اگر رمى روز دوازدهم را فراموش كند، بايد آن را روز سيزدهم قضا كند.
و اقوى آن است كه بايد بين رمى همان روز و قضاى روز قبل فاصله اندازد، و قضا را بر رمى همان روز مقدم دارد، و احتياط واجب آن است كه قضا را در اوّل روز و رمى آن روز را وقت ظهر انجام دهد.

ترک رمی جمرات سه گانه از روی فراموشی یا جهل

مسأله ۴۳۲ ـ كسى كه از روى فراموشى يا جهل رمى نكرده، و در مكّه يادش آمد يا علم پيدا كرد، بايد به منى برگردد و رمى كند، و چنانچه رمى دو روز يا سه روز را انجام نداده باشد، احتياط واجب آن است كه ترتيب را در قضاى آنها رعايت كند ـ يعنى اوّل قضاى روز اوّل را انجام دهد و بعد قضاى روز دوم را مثلا ـ و بين قضاى هر روزى با روز بعد به مقدار ساعتى فاصله اندازد.
و اگر پس از خارج شدن از مكّه يادش آمد يا علم پيدا كرد، واجب نيست برگردد، و احتياط واجب آن است كه در سال بعد خودش آن را قضا كند، و يا نايب بگيرد كه از طرف او قضا نمايد.

عدم تمکن رمی جمرات سه گانه در طول روز و نایب گرفتن

مسأله ۴۳۳ ـ كسى كه خودش متمكّن از رمى در طول روز تا غروب نيست ـ مثل مريضى كه اميد به بهبودى او نيست ـ بايد نايب بگيرد، و چنانچه نتواند نايب بگيرد ـ مثل كسى كه از هوش رفته يا كسى كه عقل ندارد ـ بايد ولىّ او يا ديگرى به نيابت از طرف او رمى نمايد، و اگر اتفاقاً پيش از غروب بهبودى يافت، احتياط واجب آن است كه خودش هم رمى نمايد.
و اگر بيمار احتمال بهبودى خود را پيش از غروب بدهد، مى تواند نايب بگيرد، ولى اگر پيش از غروب بهبودى پيدا كرد بايد خودش هم رمى نمايد.

ترک عمدی رمی جمرات سه گانه

مسأله ۴۳۴ ـ اگر كسى رمى را ترك كند ـ اگرچه از روى عمد باشد ـ حجّش باطل نمى شود، و احتياط واجب آن است كه در سال بعد خودش رمى را قضا نمايد، يا نايب بگيرد تا از طرف او قضا كند.

مصدود و تعریف آن

مسأله ۴۳۵ ـ مصدود به كسى گفته مى شود كه پس از بستن احرام حجّ يا عمره به سبب مانع خارجى، مانند ظلم ظالم يا منع دشمن ـ همان طور كه مشركان مانع پيامبر اكرم ((صلى الله عليه وآله وسلم)) در روز حديبيه شدند ـ از انجام حجّ يا عمره منع شود.

مصدود از عمرة تمتع یا مفرده و خروج از احرام

مسأله ۴۳۶ ـ كسى كه از عمره ـ چه مفرده و چه تمتّع ـ مصدود شده است، بايد در همان جا كه از ادامه عمل منع شده گوسفند يا گاو يا شترى را بكشد، و با اين كار از احرام خارج مى شود، و احتياط واجب آن است كه حلق يا تقصير را به آن ضميمه نمايد.

حکم مصدود از وقوفین یا قوف مشعر یا طواف و سعی یا اعمال منی

مسأله ۴۳۷ ـ كسى كه از حجّ مصدود شده، چند صورت دارد:
اوّل: آن كه از وقوف در عرفات و مشعر يا وقوف در مشعر تنها، منع شده باشد، كه بايد در همان جايى كه از ادامه عمل منع شده قربانى را بكشد، و با اين كار از احرام خارج مى شود، و احتياط واجب آن است كه حلق يا تقصير را به آن ضميمه نمايد.
دوم: آن كه از طواف و سعى پس از وقوف در عرفات و مشعر ـ چه پيش از اعمال منى يا بعد از آنها ـ منع شده باشد، پس اگر متمكّن از گرفتن نايب براى اين دو عمل نباشد، بايد در همان جايى كه منع شده قربانى را بكشد، و اگر متمكّن باشد اقوى آن است كه بايد نايب بگيرد، چه اين كه از ورود به مكّه منع شده باشد يا پس از ورود از انجام عمل منع شده باشد.
سوم: آن كه تنها از انجام اعمال منى منع شده و از ورود به مكّه منع نشده باشد، پس در صورتى كه متمكّن از نايب گرفتن باشد، بايد براى رمى و قربانى نايب بگيرد، و سپس حلق يا تقصير نمايد و از احرام خارج شود، و در صورت تمكّن و حرجى نبودن، موى خود را به منى بفرستد، و سپس بقيّه اعمال را به جا آورد.
و اگر نتواند نايب بگيرد، ظاهر آن است كه وظيفه اش در اين صورت آن است كه قيمت قربانى را نزد كسى بگذارد تا از طرف او قربانى كند، سپس در همان جايى كه منع شده حلق يا تقصير نمايد، و آنگاه به مكّه براى انجام بقيّه اعمال برگردد، و پس از انجام همه آنچه كه ذكر شد تمام محرّمات احرام ـ حتى زن ـ براى او حلال مى شود، و حجّ او صحيح است.
و احتياط واجب آن است كه در سال بعد يا خودش رمى را قضا كند و يا براى آن نايب بگيرد.

حکم حج برای مصدودی که با قربانی از احرام خارج و وجوب حج بر او

مسأله ۴۳۸ ـ مصدودى كه به واسطه قربانى كردن از احرام خارج شده، در صورتى كه استطاعت او تا سال بعد باقى بماند، يا وجوب حجّ در ذمه او از قبل استقرار يافته باشد، حجّ از او ساقط نمى شود بلكه بايد در سال بعد به حجّ برود.

مصدود از بیتوتة در منی و رمی جمرات

مسأله ۴۳۹ ـ اگر از بازگشت به منى براى ماندن شبها و رمى جمرات منع شود، حجّ او تمام و صحيح است، و در صورت امكان بايد براى رمى در همان سال نايب بگيرد، و اگر ممكن نبود احتياط واجب آن است كه در سال بعد خودش رمى كند يا براى آن نايب بگيرد.

عذر و مانع از ادامة حج غیر صدّ وحصر و فاسد شدن احرام

مسأله ۴۴۰ ـ كسى كه متعذّر باشد از ادامه حجّ يا عمره اش به علت مانعى از موانع، غير مصدود بودن يا محصور بودن ـ كه خواهد آمد ـ اقوى آن است كه حكم مصدود و محصور شامل او نمى شود و احرامش فاسد است، هرچند احتياط مستحب آن است كه به وظيفه مصدود عمل نمايد.