نيت غسل واجب براى نماز قبل از وقت
مسأله ۳۶۵ ـ اگر يقين كند يا حجّت شرعيّه اى داشته باشد كه وقت نماز داخل شده و نيّت غسل واجب كند و قصدش مقيّد به وجوب نباشد ، و بعد معلوم شود كه پيش از وقت غسل كرده ، غسل او صحيح است.
دو طريق براى انجام غسل
مسأله ۳۶۶ ـ غسل را چه واجب و چه مستحبّ به دو قسم مى شود انجام داد ، ترتيبى و ارتماسى.
روش انجام غسل ترتيبى
مسأله ۳۶۷ ـ در غسل ترتيبى بايد به نيّت غسل ، اوّل سر و گردن ، بعد بدن را بشويد ، و بنابر احتياط واجب اوّل طرف راست و بعد طرف چپ بدن را بشويد ، و اگر عمداً يا از روى فراموشى و يا به واسطه ندانستن مسأله سر را بعد از بدن بشويد ، كفايت مى كند بدن را دوباره بشويد ،واگر طرف راست را بعد از طرف چپ بشويد ، بنابر احتياط واجب طرف چپ را دوباره بشويد ، و تحقّق غسل ترتيبى به حركت دادن هر يك از سه عضو زير آب به قصد غسل محلّ اشكال است.
شستن ناف و عورت در غسل ترتيبى
مسأله ۳۶۸ ـ بنابر احتياط واجب نصف ناف و نصف عورت را بايد با طرف راست بدن و نصف ديگر را با طرف چپ بشويد ، و بهتر است تمام ناف و عورت با هر دو طرف شسته شود.
مقدمه علمیّه در غسل ترتيبى
مسأله ۳۶۹ ـ براى آن كه يقين كند هر سه قسمت ـ يعنى سر و گردن و طرف راست و طرف چپ ـ را كاملا غسل داده ، بايد هر قسمتى را كه مى شويد مقدارى از قسمت ديگر را هم با آن قسمت بشويد ، بلكه احتياط مستحبّ آن است كه تمام طرف راست گردن را با طرف راست بدن ، و تمام طرف چپ گردن را با طرف چپ بدن بشويد.
جائى از بدن را نشسته و نداند در كدام قسمت است
مسأله ۳۷۰ ـ اگر بعد از غسل بفهمد جايى از بدن را نشسته و نداند آيا از سر يا طرف راست يا طرف چپ مى باشد ، شستن سر لازم نيست و بايد جايى را كه احتمال مى دهد از طرف چپ نشسته بشويد ، و بنابر احتياط واجب جايى را كه احتمال مى دهد از طرف راست نشسته قبل از شستن طرف چپ بشويد.
جائى از بدن را نشسته و مىداند در كدام قسمت است
مسأله ۳۷۱ ـ اگر بعد از غسل بفهمد مقدارى از بدن را نشسته ، چنانچه از طرف چپ باشد شستن همان مقدار كافيست ، و اگر از طرف راست باشد بعد از شستن آن مقدار ـ بنابر احتياط واجب ـ طرف چپ را بشويد ، و اگر از سر و گردن باشد بايد بعد از شستن آن مقدار بدن را بشويد ، و بنابر احتياط واجب ، طرف راست را بر طرف چپ مقدّم بدارد.
شک در شستن مقداری پيش از تمام شدن غسل
مسأله ۳۷۲ ـ كسى كه پيش از تمام شدن غسل در شستن مقدارى از طرف چپ شكّ كند ، شستن همان مقدار كافيست ، ولى اگر بعد از شستن مقدارى از طرف چپ در شستن مقدارى از طرف راست شكّ كند ، بنابر احتياط واجب آن مقدار را شسته و بعد از آن طرف چپ را هم بشويد ، و اگر در شستن مقدارى از سر و گردن شكّ كند و داخل در شستن قسمتهاى ديگر بدن شده باشد ، شكش غير معتبر و غسلش صحيح است.
روش انجام غسل ارتماسى
مسأله ۳۷۳ ـ غسل ارتماسى به فرو بردن تمام بدن در آب محقّق مى شود ، و تحقّق غسل ارتماسى در صورتى كه قسمتى از بدن در آب باشد به فرو بردن باقى بدن مورد اشكال است ، و بنابراحتياط واجب به گونه اى باشد كه عرفاً صدق كند كه بدن را دفعةً در آب فرو برده است.
هنگام نيت در غسل ارتماسى
مسأله ۳۷۴ ـ در غسل ارتماسى ، بنابر احتياط بايد هنگام فرو بردن اوّل جزء بدن در آب تا آخر جزء نيّت غسل داشته باشد.
نرسیدن آب به مقدارى از بدن
مسأله ۳۷۵ ـ اگر بعد از غسل ارتماسى بفهمد كه به مقدارى از بدن آب نرسيده است ـ جاى آن را بداند يا نداند ـ بايد دوباره غسل كند.
مورد وجوب غسل ارتماسى
مسأله ۳۷۶ ـ اگر براى غسل ترتيبى وقت ندارد ولى براى ارتماسى وقت دارد بايد غسل ارتماسى كند.
غسل ارتماسی انسان محرم و روزه دار
مسأله ۳۷۷ ـ كسى كه براى حجّ يا عمره احرام بسته نمى تواند غسل ارتماسى كند ، و حكم غسل ارتماسى شخص روزه دار در مسأله «۱۶۲۵» ذكر شده است.
پاكى بودن پيش از غسل
مسأله ۳۷۸ ـ در غسل ارتماسى يا ترتيبى پاك بودن تمام بدن پيش از غسل لازم نيست ، بلكه اگر به فرو رفتن در آب يا ريختن آب ـ در صورتى كه آب معتصم باشد ـ به قصد غسل بدن پاك شود غسل صحيح است ، و آب معتصم آبى است كه به ملاقات با نجس نجس نشود ، مانند آب باران و كرّ و جارى.
غسل با آب گرم براى كسى كه از حرام جنب شده
مسأله ۳۷۹ ـ كسى كه از حرام جنب شده غسل او با آب گرم اگر چه عرق كند صحيح است ، و احتياط مستحبّ آن است كه با آب سرد غسل كند.
كسى كه جائى از بدن را نشسته و حکم شستن باطن
مسأله ۳۸۰ ـ اگر در غسل جايى از بدن نشسته بماند ، چنانچه غسل ارتماسى باشد باطل است ، و اگر ترتيبى باشد حكم آن در مسأله «۳۷۱» گذشت ، و در هر حال شستن آنچه كه عرفاً باطن شمرده مى شود ـ مثل توى گوش و بينى ـ واجب نيست.
شک در اینکه جائى از ظاهر بدن است يا از باطن
مسأله ۳۸۱ ـ جايى را كه شكّ دارد از ظاهر بدن است يا از باطن آن ، چنانچه قبلا از ظاهر بوده بايد بشويد و اگر قبلا از ظاهر نبوده شستن آن لازم نيست ، و در صورتى كه حالت سابقه معلوم نيست ـ بنابر احتياط واجب ـ بشويد.
شستن سوراخ گوشواره و مانند آن
مسأله ۳۸۲ ـ اگر سوراخ جاى گوشواره و مانند آن به قدرى گشاد باشد كه داخل آن از ظاهر شمرده شود ، بايد آن را شست ، و در غير اين صورت شستن آن لازم نيست ، مگر در صورت شكّ در صدق ظاهر بر آن كه در اين صورت بنابر احتياط لازم است .
برطرف كردن مانع از رسيدن آب به بدن در غسل
مسأله ۳۸۳ ـ چيزى را كه مانع رسيدن آب به بدن است بايد بر طرف نمايد ، و اگر پيش از يقين به بر طرف شدن آن ، غسل ارتماسى نمايد ، بايد دوباره غسل كند ، و اگر غسل ترتيبى كرده است حكمش همان است كه در مسأله «۳۷۲» گذشت.
شك در وجود مانع از رسيدن آب به بدن
مسأله ۳۸۴ ـ اگر موقع غسل شكّ كند چيزى كه مانع از رسيدن آب باشد در بدن او هست يا نه بايد وارسى كند تا مطمئن شود كه مانعى نيست.
موهاى كوتاه و بلند در غسل
مسأله ۳۸۵ ـ در غسل بايد موهاى كوتاهى را كه جزء بدن حساب مى شود بشويد ، و شستن موهاى بلند واجب نيست ، بلكه اگر آب را طورى به پوست برساند كه آنها تر نشود ، غسل صحيح است ، ولى اگر رساندن آب به پوست بدون شستن آنها ممكن نباشد ، بايد آنها را بشويد كه آب به بدن برسد.
شرايط صحت غسل
مسأله ۳۸۶ ـ تمام شرطهايى كه براى صحيح بودن وضو گذشت ، مثل پاك بودن آب و مباح بودن آن ، در صحيح بودن غسل هم شرط است ، ولى در غسل لازم نيست بدن را از بالا به پايين بشويد ، و نيز در غسل ترتيبى لازم نيست بعد از شستن هر قسمت فوراً قسمت ديگر را بشويد ، پس اگر بعد از شستن سر و گردن صبر كند و بعد از مدّتى بدن را بشويد ، يا بعد از طرف راست مدّتى صبر كند و بعد طرف چپ را بشويد ، اشكال ندارد ، ولى كسى كه نمى تواند از بيرون آمدن بول و غائط خوددارى كند ، اگر به اندازه غسل و نماز مى شود از او بيرون نيايد ، بايد فوراً غسل كند و بعد از آن هم فوراً نماز بخواند.
كسى كه قصد دارد پول حمامى را ندهد يا نسيه بگذارد
مسأله ۳۸۷ ـ كسى كه قصد دارد پول حمّامى را ندهد يا بدون اين كه بداند حمّامى راضى است بخواهد نسيه بگذارد اگر چه بعد حمّامى را راضى كند غسل او باطل است.
كسى كه قصد کند طلب حمامى را ندهد يا از مال حرام بدهد
مسأله ۳۸۸ ـ اگر حمّامى راضى باشد كه پول حمام نسيه بماند ، ولى كسى كه غسل مى كند قصدش اين باشد كه طلب او را ندهد ، يا از مال حرام بدهد غسل او باطل است.
دادن پولى را كه خمس آن را نداده به حمامى
مسأله ۳۸۹ ـ اگر پولى را كه خمس آن را نداده است به حمّامى بدهد ، مرتكب حرام شده و غسل او باطل است.
شك در رضایت حمامى به غسل او
مسأله ۳۹۰ ـ اگر مخرج غائط را در آب خزينه تطهير كند ، و پيش از غسل شكّ كند كه چون در خزينه تطهير كرده حمّامى به غسل كردن او راضى است يا نه ، غسل او باطل است ، مگر اين كه پيش از غسل حمّامى را راضى كند.
شك در انجام غسل و شك در صحّت آن
مسأله ۳۹۱ ـ اگر شكّ كند كه غسل كرده يا نه بايد غسل كند ، ولى اگر بعد از غسل شكّ كند كه غسل او درست بوده يا نه ، در صورتى كه احتمال بدهد كه وقت غسل ملتفت بوده ، غسلش صحيح است.
حدث اصغر در بین غسل
مسأله ۳۹۲ ـ اگر در بين غسل حدث اصغر از او سر زند ـ مثلا بول كند ـ بنابر احتياط واجب غسل را تمام كند و اعاده نمايد و وضو هم ضميمه كند مگر اين كه از غسل ترتيبى به غسل ارتماسى عدول كند.
غسل کردن كسى كه از جهت تنگى وقت وظيفهاش تيمم بوده
مسأله ۳۹۳ ـ اگر از جهت تنگى وقت وظيفه مكلَّف تيمّم بوده ولى به خيال اين كه به اندازه غسل و نماز وقت دارد غسل كند ، در صورتى كه به قصد طهارت از جنابت يا قرائت قرآن مثلا غسل نمايد غسل او صحيح است ، و اگر قصد كند براى خواندن آن نماز به نحوى كه اگر امر به نماز نباشد قصد غسل نداشته باشد ، آن غسل باطل است.
كسى كه بعد از نماز شك كند غسل كرده يا نه
مسأله ۳۹۴ ـ كسى كه جنب شده و نماز خوانده اگر شكّ كند كه غسل كرده يا نه ، چنانچه احتمال بدهد كه وقت شروع به نماز ملتفت بوده ، نماز او صحيح است ، ولى براى نمازهاى بعد بايد غسل كند ، و در صورتى كه بعد از نماز حدث اصغر از او صادر شده باشد بايد وضو هم بگيرد ، و نمازى را هم كه خوانده اگر وقت باقى است اعاده كند ، و اگر وقت باقى نيست قضا نمايد.
