جنب در ماه رمضان غسل را فراموش كند
مسأله ۱۶۳۰ ـ اگر جنب در ماه رمضان غسل را فراموش كند و بعد از يك روز يادش بيايد ، بايد روزه آن روز را قضا نمايد ، و اگر بعد از چند روز يادش بيايد ، بايد روزه هر چند روزى را كه يقين دارد جنب بوده قضا نمايد ، مثلا اگر نمى داند سه روز جنب بوده يا چهار روز ، بايد روزه سه روز را قضا كند.
در شب ماه رمضان براى غسل و تيمم وقت ندارد و خودش را جنب كند
مسأله ۱۶۳۱ ـ كسى كه در شب ماه رمضان براى هيچ كدام از غسل و تيمّم وقت ندارد ، اگر خود را جنب كند روزه اش باطل است ، و قضا و كفّاره بر او واجب مى شود ، ولى كسى كه وظيفه اش غسل است ، اگر براى تيمّم وقت دارد ، چنانچه خود را جنب كند بنابر احتياط واجب تيمّم كند و روزه بگيرد و قضاى آن را هم به جا آورد.
قیام رکنی و قیام غیر رکنی
مسأله ۹۶۷ ـ قيام در موقع گفتن تكبيرة الاحرام ، و قيام پيش از ركوع كه آن را قيام متّصل به ركوع مى گويند ركن است ، ولى قيام در غير اين دو مانند قيام موقع خواندن حمد و سوره ، و قيام بعد از ركوع ركن نيست ، و اگر كسى آن را از روى فراموشى ترك كند ، نمازش صحيح است.
خود را جنب كند و بعد بفهمد وقت تنگ بوده
مسأله ۱۶۳۲ ـ اگر براى آن كه بفهمد وقت دارد يا نه ، جستجو نمايد و گمان كند كه به اندازه غسل وقت دارد ، و خود را جنب كند و بعد بفهمد وقت تنگ بوده و تيمّم كند ، روزه اش صحيح است ، و اگر بدون جستجو گمان كند كه وقت دارد و خود را جنب نمايد و بعد بفهمد وقت تنگ بوده و با تيمّم روزه بگيرد ، بنابر احتياط واجب روزه آن روز را قضا نمايد.
ايستادن پيش از گفتن تكبيرة الاحرام و بعد از آن
مسأله ۹۶۸ ـ واجب است پيش از گفتن تكبيرة الاحرام و بعد از آن مقدارى بايستد تا يقين كند كه تكبير را در حال ايستادن گفته است.
برگشتن به ركوع بدون قيام متصل به ركوع
مسأله ۹۶۹ ـ اگر ركوع را فراموش كند و بعد از حمد و سوره بنشيند و يادش بيايد كه ركوع نكرده ، بايد بايستد و به ركوع رود ، و اگر بدون اين كه بايستد به حال خميدگى به ركوع برگردد ، چون قيام متّصل به ركوع را به جا نياورده ، نماز او باطل است.
جنب مى داند اگر بخوابد تا صبح براى غسل بيدار نمى شود
مسأله ۱۶۳۳ ـ كسى كه در شب ماه رمضان جنب است و مى داند كه اگر بخوابد تا صبح بيدار نمى شود ، نبايد غسل نكرده بخوابد ، و چنانچه پيش از غسل بخوابد و تا صبح بيدار نشود ، روزه اش باطل است ، و قضا و كفّاره بر او واجب مى شود.
آرامش بدن در حال قيام تكبيره الاحرام و قرائت و تكيه نكردن
مسأله ۹۷۰ ـ موقعى كه براى تكبيرة الاحرام يا قرائت ايستاده است ، بايد بدن را حركت ندهد و به طرفى خم نشود ، و بنابر احتياط واجب در حال اختيار به جايى تكيه نكند ، ولى اگر از روى ناچارى باشد ، يا در حال خم شدن براى ركوع پاها را حركت دهد ، اشكال ندارد.
جنب بيدار شود و اطمينان به بيدارى براى غسل قبل از اذان ندارد
مسأله ۱۶۳۴ ـ هرگاه جنب در شب ماه رمضان بيدار شود ، در صورتى كه اطمينان به بيدارى براى غسل قبل از اذان صبح نداشته باشد ، احتياط مستحبّ آن است كه پيش از غسل نخوابد.
جنب با يقين يا اطمينان به بيدار شدن براى غسل بخوابد
مسأله ۱۶۳۵ ـ كسى كه در شب ماه رمضان جنب است و يقين يا اطمينان دارد كه اگر بخوابد پيش از اذان صبح بيدار مى شود ، چنانچه تصميم داشته باشد كه بعد از بيدار شدن غسل كند و با اين تصميم بخوابد و تا اذان خواب بماند ، روزه اش صحيح است.
ترگ طمأنینه از روى فراموشى در قیام
مسأله ۹۷۱ ـ اگر در قيام واجب براى تكبيرة الاحرام و قرائت از روى فراموشى بدن را حركت دهد ، يا به طرفى خم شود ، يا به جايى تكيه كند ، اشكال ندارد.
جنب مىداند يا احتمال مىدهد كه بيدار مىشود ولى از غسل غافل باشد
مسأله ۱۶۳۶ ـ كسى كه در شب ماه رمضان جنب است و مى داند يا احتمال مى دهد كه اگر بخوابد پيش از اذان صبح بيدار مى شود ، چنانچه غفلت داشته باشد كه بعد از بيدار شدن بايد غسل كند ، در صورتى كه بخوابد و تا اذان صبح خواب بماند ، بنابر احتياط بايد قضاى آن روز را به جا آورد.
روی زمین بودن هر دو پا در موقع ايستادن
مسأله ۹۷۲ ـ احتياط واجب آن است كه در موقع ايستادن ، هر دو پا روى زمين باشد ، ولى لازم نيست سنگينى بدن روى هر دو پا باشد ، و اگر روى يك پا هم باشد اشكال ندارد.
جنب مىداند يا احتمال مىدهد كه بيدار مىشود ولى نخواهد غسل كند
مسأله ۱۶۳۷ ـ كسى كه در شب ماه رمضان جنب است و يقين دارد يا احتمال مى دهد كه اگر بخوابد پيش از اذان صبح بيدار مى شود ، چنانچه نخواهد بعد از بيدار شدن غسل كند يا ترديد داشته باشد كه غسل كند يا نه ، در صورتى كه بخوابد و بيدار نشود ، روزه اش باطل و قضا و كفّاره بر او واجب است.
پاها را خيلى گشاد گذاردن
مسأله ۹۷۳ ـ كسى كه مى تواند درست بايستد ، اگر پاها را خيلى گشاد بگذارد كه ايستادن بر آن صدق نكند ، نمازش باطل است ، و همچنين بنابر احتياط واجب اگر به صورت ايستادن معمولى نباشد.
جنب بيدار شود و دوباره يا براى مرتبه سوم بخوابد
مسأله ۱۶۳۸ ـ اگر جنب در شب ماه رمضان بخوابد و بيدار شود و بداند يا احتمال دهد كه اگر دوباره بخوابد پيش از اذان صبح بيدار مى شود و تصميم هم داشته باشد كه بعد از بيدار شدن غسل كند ، چنانچه دوباره بخوابد و تا اذان بيدار نشود ، بايد روزه آن روز را قضا كند ، و اگر از خواب دوم بيدار شود و براى مرتبه سوم بخوابد و تا اذان صبح بيدار نشود ، بايد روزه آن روز را قضا كند ، و احتياط مستحبّ آن است كه كفّاره هم بدهد.
آرامش بدن هنگام خواندن اذكار واجب نماز
مسأله ۹۷۴ ـ موقعى كه انسان در نماز مشغول خواندن چيزى از اذكار واجب است ، بايد بدنش آرام باشد ، و موقعى كه مى خواهد كمى جلو يا عقب رود ، يا كمى بدن را به طرف راست يا چپ حركت دهد ، بايد چيزى نگويد.
مراد از خواب اول براى جنب
مسأله ۱۶۳۹ ـ مراد از خواب اوّل ـ در صورتى كه انسان در خواب محتلم شود ـ خوابى است كه بعد از بيدار شدن بخوابد ، و امّا خوابى كه در آن محتلم شده خواب اوّل حساب نمى شود.
آرامش بدن هنگام خواندن اذكار مستحبه نماز
مسأله ۹۷۵ ـ اگر در حال حركت بدن ذكر مستحبّى بگويد ذكر و نماز هر دو صحيح است ، ولى اذكار مستحبه نماز را اگر به قصد آنچه در نماز وارد شده بگويد ، بنابر احتياط بايد بدن آرام باشد ، اگر چه با آرام نبودن بدن نماز صحيح است ، ولى (بِحَوْلِ اللّهِ وَ قُوَّتِهِ اَقُومُ وَ اَقْعُدُ) را بايد در حال برخاستن بگويد.
روزه داری که در روز محتلم شود
مسأله ۱۶۴۰ ـ اگر روزه دار در روز محتلم شود ، واجب نيست فوراً غسل كند.
هرگاه در ماه رمضان بعد از اذان صبح بيدار شود و ببيند محتلم شده
مسأله ۱۶۴۱ ـ هرگاه در ماه رمضان بعد از اذان صبح بيدار شود و ببيند محتلم شده ، اگر چه بداند پيش از اذان محتلم شده ، روزه او صحيح است.
حركت دادن دست و انگشتان در موقع قرائت
مسأله ۹۷۶ ـ حركت دادن دست و انگشتان در موقع قرائت و ذكرهاى واجب اشكال ندارد ، اگر چه احتياط مستحبّ آن است كه آنها را هم حركت ندهد.
به هم خوردن آرامش بدن بدون اختیار
مسأله ۹۷۷ ـ اگر موقع خواندن حمد و سوره يا خواندن تسبيحات اربعه بى اختيار به قدرى حركت كند كه از حال آرام بودن بدن خارج شود ، بنابر احتياط مستحبّ بعد از آرام گرفتن بدن ، آنچه را در حال حركت خوانده دوباره بخواند.
كسى كه قصد قضاى روزه ماه رمضان دارد و تا اذان صبح جنب بماند
مسأله ۱۶۴۲ ـ كسى كه مى خواهد قضاى روزه ماه رمضان را بگيرد ، هرگاه تا اذان صبح جنب بماند ، اگر چه از روى عمد نباشد ، روزه او باطل است.
كسى كه قصد قضاى روزه ماه رمضان دارد و بعد از اذان ببيند محتلم شده
مسأله ۱۶۴۳ ـ كسى كه مى خواهد قضاى روزه ماه رمضان را بگيرد ، اگر بعد از اذان صبح بيدار شود و ببيند محتلم شده و بداند پيش از اذان محتلم شده است ، روزه او بنابر احتياط باطل است ، ولى چنانچه وقت قضاى روزه تا آمدن ماه رمضان ديگر تنگ است ، مثلا پنج روز روزه قضاى ماه رمضان دارد ، و پنج روز هم به ماه رمضان مانده است ، بنابر احتياط واجب آن روز را روزه بگيرد و بعد از ماه رمضان هم روز ديگرى را روزه بگيرد.
كسى كه در بين نماز از ايستادن یا نشستن عاجز شود
مسأله ۹۷۸ ـ كسى كه در بين نماز از ايستادن عاجز شود و عجزش تا آخر وقت باقى نباشد ، بايد نماز را در حال قدرت ايستاده بخواند ، و در صورتى كه عجزش تا آخر وقت باقى باشد ، بايد بقيّه نماز را نشسته بخواند ، و همچنين اگر از نشستن هم عاجز شود ، بايد خوابيده بخواند ، ولى تا بدنش آرام نگرفته بايد قرائت و اذكار واجبه را نخواند ، و حكم اذكار مستحبه در اين مسأله و مسائل بعد در مسأله«۹۷۵» گذشت.
بقاء بر جنابت در روزه واجبى غير قضاى ماه رمضان ، تا اذان صبح
مسأله ۱۶۴۴ ـ اگر در روزه واجبى غير قضاى روزه ماه رمضان ، از روزه هايى كه مثل روزه كفّاره وقت معيّنى ندارد ، عمداً تا اذان صبح جنب بماند ، روزه اش صحيح است ، و احتياط مستحبّ آن است كه غير از آن روز ، روز ديگرى را روزه بگيرد.
زن پيش از اذان صبح از حيض يا نفاس پاك شود و غسل یا تيمم نكند
مسأله ۱۶۴۵ ـ اگر زن پيش از اذان صبح در ماه رمضان از حيض يا نفاس پاك شود و عمداً غسل نكند ، يا اگر وظيفه او تيمّم است عمداً تيمّم نكند ، روزه اش باطل است ، و در غير روزه ماه رمضان باطل نيست ، اگر چه احتياط مستحبّ غسل كردن است.
زن پيش از اذان صبح پاك شود و وقت غسل نداشته باشد
مسأله ۱۶۴۶ ـ اگر زن پيش از اذان صبح در ماه رمضان از حيض يا نفاس پاك شود و براى غسل وقت نداشته باشد ، بايد تيمّم نمايد ، و بنابر احتياط واجب تا اذان صبح بيدار بماند ، و همچنين است حكم جنب در صورتى كه وظيفه اش تيمّم باشد.
زن پيش از اذان صبح پاك شود و وقت غسل و تيمم نداشته باشد
مسأله ۱۶۴۷ ـ اگر زن نزديك اذان صبح در ماه رمضان از حيض يا نفاس پاك شود و براى هيچكدام از غسل و تيمّم وقت نداشته باشد ، روزه اش صحيح است.
