نایب گرفتن در جستجوى آب
مسأله ۶۵۸ ـ لازم نيست خود انسان در جستجوى آب برود ، بلكه مى تواند كسى را كه به گفته او اطمينان دارد بفرستد ، و همچنين اگر آن شخص ثقه باشد و ظنّ بر خلاف قول او نباشد ، اگر چه از گفته او اطمينان پيدا نشود ، و در هر دو صورت رفتن يك نفر از طرف چند نفر كفايت مى كند.
كسى که براى حفظ جانش، یا حفظ لباس، با لباس غصبى نماز بخواند
مسأله ۸۲۵ ـ اگر كسى براى حفظ جانش با لباس غصبى هر چند ساتر عورت باشد ، نماز بخواند ، يا مثلا براى اين كه دزد لباس غصبى را نبرد با آن نماز بخواند ، نمازش صحيح است.
احتمال اینكه در منزل يا قافله آب هست
مسأله ۶۵۹ ـ اگر احتمال دهد كه داخل بار سفر خود ، يا در منزل ، يا در قافله آب هست ، بايد به قدرى جستجو نمايد كه به نبودن آب يقين يا اطمينان پيدا كند و يا از پيدا كردن آن نااميد شود.
جستجو پيش از وقت نماز
مسأله ۶۶۰ ـ اگر پيش از وقت نماز جستجو نمايد و آب پيدا نكند ، و تا وقت نماز همان جا بماند ، چنانچه احتمال دهد كه در آن محلّ آبى پيدا شده ، احتياط واجب آن است كه به جستجوى قبل از وقت نماز اكتفا نكند ، مگر اين كه نزد يك دخول وقت باشد كه درك فضيلت اوّل وقت بشود.
لباسی که با عين پول خمس نداده خریده
مسأله ۸۲۶ ـ اگر با عين پولى كه خمس آن را نداده لباس بخرد ، حكم نماز خواندن در آن لباس حكم نماز خواندن در لباس غصبى است.
اگر بعد از جستجو تا نماز بعدى همانجا بماند
مسأله ۶۶۱ ـ اگر بعد از داخل شدن وقت نماز جستجو كند و آب پيدا نكند و تا وقت نماز ديگر در همانجا بماند ، چنانچه احتمال دهد كه در آن محلّ آبى پيدا شده احتياط واجب آن است كه دوباره در جستجوى آب برود.
جستجو در تنگی وقت يا خوف و حرج
مسأله ۶۶۲ ـ اگر وقت نماز تنگ باشد يا از دزد و درنده بر جان خود يا مالى كه مورد اعتنا بحسب حال اوست بترسد يا جستجوى آب به قدرى سخت باشد كه تحمّل آن حرجى باشد ، جستجو لازم نيست.
ترک جستجو تا تنگ شدن وقت نماز
مسأله ۶۶۳ ـ اگر در جستجوى آب نرود تا وقت نماز تنگ شود ، معصيت كرده ولى نمازش با تيمّم صحيح است ، هر چند بعد بفهمد كه اگر جستجو مى كرد آب پيدا مى شد ، و بنابر احتياط مستحبّ قضاى نماز را هم به جا آورد.
كسى كه يقين دارد آب پيدا نمىكند
مسأله ۶۶۴ ـ كسى كه يقين دارد آب پيدا نمى كند ، چنانچه دنبال آب نرود و با تيمّم نماز بخواند و بعد از نماز بفهمد كه اگر جستجو مى كرد آب پيدا مى شد ، چنانچه وقت باقى باشد بايد وضو گرفته و نماز را دوباره بخواند.
کسی که با تيمم نماز بخواند و سپس بفهمد آب بوده
مسأله ۶۶۵ ـ اگر بعد از جستجو آب پيدا نكند و با تيمّم نماز بخواند و بعد از نماز بفهمد در جايى كه جستجو كرده آب بوده ، در صورتى كه وقت باقى باشد ، بايد وضو گرفته و نماز را دوباره به جا آورد ، و در غير اين صورت نماز او صحيح است.
كسى که با يقين به تنگی وقت بدون جستجو با تيمم نماز بخواند
مسأله ۶۶۶ ـ كسى كه يقين دارد وقت نماز تنگ است ، اگر بدون جستجو با تيمّم نماز بخواند و بعد از نماز و پيش از گذشتن وقت بفهمد كه براى جستجو وقت داشته ، بايد نماز را اعاده نمايد ، و اگر بعد از وقت بفهمد قضا لازم نيست.
باطل کردن وضو بعد از داخل شدن وقت با اینکه متمكّن از وضو نمىشود
مسأله ۶۶۷ ـ اگر بعد از داخل شدن وقت نماز وضو داشته باشد ، و بداند يا حجّت شرعيّه اى ـ مانند اطمينان و غير آن ـ داشته باشد كه اگر وضوى خود را باطل كند تهيّه آب براى او ممكن نيست يا نمى تواند وضو بگيرد ، چنانچه بتواند وضوى خود را نگه دارد و برايش حرج و ضرر نباشد ،نبايد آن را باطل نمايد ، ولى مى تواند با عيال خود نزديكى كند اگر چه بداند كه از غسل متمكّن نخواهد شد.
باطل کردن وضو پيش از وقت با اینکه متمكن از وضو نمىشود
مسأله ۶۶۸ ـ اگر پيش از وقت نماز وضو داشته باشد و بداند يا حجّت شرعيّه اى داشته باشد كه اگر وضوى خود را باطل كند تهيّه آب براى او ممكن نيست يا نمى تواند وضو بگيرد ، چنانچه بتواند بدون ضرر و حرج وضوى خود را نگه دارد احتياط مستحبّ اين است كه آن را باطل نكند.
ريختن آب براى كسى كه متمکن از وضو یا غسل نمیشود
مسأله ۶۶۹ ـ كسى كه فقط به مقدار وضو يا غسل آب دارد و مى داند يا حجّت شرعيّه اى دارد كه اگر آن را بريزد آب پيدا نمى كند ، چنانچه وقت نماز داخل شده باشد ريختن آن جايز نيست ، و احتياط مستحبّ اين است كه پيش از وقت نماز هم آن را نريزد.
نماز با تيمم براى كسى كه وضوى خود را باطل كند يا آب را بريزد
مسأله ۶۷۰ ـ كسى كه مى داند يا حجّت شرعيّه اى دارد كه آب پيدا نمى كند ، بعد از داخل شدن وقت نماز بدون ضرر و حرج جايز نيست وضوى خود را باطل كند يا آبى كه دارد بريزد ، ولى نمازش با تيمّم صحيح است اگر چه احتياط مستحبّ آن است كه قضاى آن نماز را بخواند.
دسترسى به آب ندارد
مسأله ۶۷۱ ـ اگر به واسطه ناتوانى يا ترس از دزد و جانور و مانند اينها ، يا نداشتن وسيله اى كه آب از چاه بكشد ، دسترسى به آب نداشته باشد بايد تيمّم كند ، و همچنين است اگر تهيّه كردن آب يا استعمال آن به قدرى مشقّت داشته باشد كه تحمّلش براى شخص ميسّر نباشد.
به عسر و حرج افتادن براى تهيه آب
مسأله ۶۷۲ ـ اگر براى كشيدن آب از چاه ، دلو و ريسمان و مانند اينها لازم دارد و مجبور است بخرد يا كرايه نمايد ، اگر چه قيمت آن چند برابر معمول باشد بايد تهيّه كند ، و همچنين است اگر آب را به چندين برابر قيمتش بفروشند ، ولى اگر تهيّه آنها به قدرى پول مى خواهد كه در صورت پرداخت آن به عسر و حرج مى افتد ، واجب نيست تهيّه نمايد.
قرض کردن براى تهيه آب
مسأله ۶۷۳ ـ اگر ناچار شود كه براى تهيّه آب قرض كند ، بايد قرض نمايد ، ولى كسى كه مى داند يا اطمينان دارد كه نمى تواند قرض خود را بدهد ، جايز نيست قرض كند.
كندن چاه برای تهیه آب
مسأله ۶۷۴ ـ اگر كندن چاه حرجى نباشد بايد براى تهيّه آب چاه بكند.
آبى كه بى منت به او ببخشند
مسأله ۶۷۵ ـ اگر كسى مقدارى آب بى منّت به او ببخشد ، بايد قبول كند.
ترس ضرر از استعمال آب داشته باشد
مسأله ۶۷۶ ـ اگر از استعمال آب بر جان خود بترسد ، يا بترسد كه مرض يا عيبى در او پيدا شود ، يا مرضش طول بكشد ، يا شدّت كند ، يا به سختى معالجه شود ، بايد تيمّم نمايد ، ولى اگر آب گرم براى او ضرر ندارد ، بايد با آب گرم وضو بگيرد يا غسل كند.
لازم نيست يقين كند كه آب براى او ضرر دارد
مسأله ۶۷۷ ـ لازم نيست يقين كند كه آب براى او ضرر دارد ، بلكه همين اندازه كه بترسد آب براى او ضرر دارد و آن ترس در نظر مردم به جا باشد ، بايد تيمّم كند.
كسى كه مبتلى به چشم درد است
مسأله ۶۷۸ ـ كسى كه مبتلا به درد چشم است و آب براى او ضرر دارد ، بايد تيمّم نمايد.
بعد از تیمم بفهمد استعمال آب برايش ضرر ندارد
مسأله ۶۷۹ ـ اگر به واسطه يقين يا خوف ضرر تيمّم كند وپيش از نماز بفهمد كه آب برايش ضرر ندارد ، تيمّم او باطل است ، و اگر بعد از نماز بفهمد و وقت باقى باشد بايد دوباره نماز را با وضو يا غسل بخواند ، و اگر وقت باقى نباشد قضا واجب نيست.
بعد از وضو یا غسل بفهمد كه آب براى او ضرر داشته
مسأله ۶۸۰ ـ اگر كسى يقين يا اطمينان پيدا كند آب برايش ضرر ندارد ، چنانچه غسل كند يا وضو بگيرد ، و بعد بفهمد كه آب براى او ضرر داشته ، در صورتى كه ضرر به حدّى باشد كه اقدام بر آن حرام است ، وضو و غسل باطل است.
خوف عطش داشته باشد
مسأله ۶۸۱ ـ هرگاه بترسد كه در صورت صرف آب در وضو يا غسل ، گرفتار بعضى از مشكلات ذيل مى شود ، بايد تيمّم نمايد:
۱ ـ آن كه خودش فعلا يا بعد به تشنگى كه باعث تلف يا مرضش مى شود ، يا تحمّلش بر او حرجى است مبتلا شود.
۲ ـ آن كه بر كسانى كه حفظشان بر او واجب است بترسد كه از تشنگى تلف يا بيمار شوند.
۳ ـ آن كه بر انسان يا حيوانى كه تلف يا بيمارى يا بى تابى آنها بر او حرجى باشد بترسد ، و يا در تلف آن حيوان ضرر معتنابه به حسب حال او باشد.
كسى كه مقدارى آب پاك و مقدارى آب نجس دارد
مسأله ۶۸۲ ـ اگر غير از آب پاكى كه براى وضو يا غسل دارد ، آب نجسى هم به مقدار آشاميدن خود و كسانى كه با او مربوطند و نجاست آب براى آنها ثابت است و از آشاميدن آب نجس احتراز دارند داشته باشد ، بايد آب پاك را براى آشاميدن بگذارد ، و با تيمّم نماز بخواند ، ولى چنانچه آب را براى طفل يا حيوان بخواهد بايد آب نجس را به آن بدهد ، و با آب پاك وضو يا غسل را انجام دهد.
آب را براى تطهير نجس لازم دارد
مسأله ۶۸۳ ـ كسى كه بدن يا لباسش نجس است و مقدارى آب دارد كه اگر با آن وضو بگيرد يا غسل كند براى آب كشيدن بدن يا لباس او نمى ماند ، بايد بدن يا لباس را آب بكشد و با تيمّم نماز بخواند ، ولى اگر چيزى نداشته باشد كه بر آن تيمّم كند ، بايد آب را به مصرف وضو يا غسل برساند و با بدن يا لباس نجس نماز بخواند.
استعمال آب يا ظرف براى او حرام است
مسأله ۶۸۴ ـ اگر غير از آب يا ظرفى كه استعمال آن حرام است آب يا ظرف ديگرى ندارد ، مثل آن كه آب يا ظرفش غصبى است و غير از آن آب و ظرف ديگرى ندارد بايد به جاى وضو و غسل تيمّم كند.
وقت نماز تنگ باشد
مسأله ۶۸۵ ـ هرگاه وقت به قدرى تنگ باشد كه اگر وضو بگيرد يا غسل كند ، تمام نماز يا مقدارى از آن در خارج وقت واقع مى شود ، بايد تيمّم كند ، مگر اين كه وقت وضو يا غسل به اندازه تيمّم باشد كه در اين صورت بايد وضو بگيرد يا غسل كند.
