خواندن نماز عيد در صحرا مگر در مكه
مسأله ۱۵۳۱ ـ مستحبّ است نماز عيد را در صحرا بخوانند ، ولى در مكّه مستحبّ است در مسجد الحرام خوانده شود.
مستحبات براى كسى كه به نماز عيد مىرود
مسأله ۱۵۳۲ ـ مستحبّ است امام جماعت و مأموم پيش از نماز غسل كند ، و عمامه سفيدى از پنبه بر سر بگذارد كه يك طرف آن را بر سينه اش و طرف ديگر را بين دو كتفش بيندازد ، و پياده و پا برهنه و با وقار به نماز عيد برود.
مستحبات در نماز عيد
مسأله ۱۵۳۳ ـ مستحبّ است در نماز عيد بر زمين سجده كنند ، و در حال گفتن تكبيرها دستها را بلند كنند ، و امام جماعت قرائت را بلند بخواند.
استحباب تكبيرات عيد فطر
مسأله ۱۵۳۴ ـ مستحبّ است بعد از نماز مغرب و عشاء شب عيد فطر و بعد از نماز صبح آن و بعد از نماز عيد فطر ، اين تكبيرها را بگويد: «اَللّهُ اَكْبَرُ ، اَللّهُ اَكْبَرُ ، لا اِلهَ اِلاَّ اللّهُ وَ اللّهُ اَكْبَرُ ، اَللّهُ اَكْبَرُ وَ لِلّهِ الْحَمْدُ ، اَللّهُ اَكْبَرُ عَلى ما هَدانا».
استحباب تكبيرات عيد قربان
مسأله ۱۵۳۵ ـ مستحبّ است انسان در عيد قربان بعد از ده نماز ، كه اوّل آنها نماز ظهر روز عيد و آخر آنها نماز صبح روز دوازدهم است ، تكبيرهايى را كه در مسأله پيش گذشت بگويد ، و بعد از آن بگويد: «اَللّهُ اَكْبَرُ عَلى ما رَزَقَنا مِنْ بَهِيمَةِ الاَْنْعامِ وَ الْحَمْدُ لِلّهِ عَلى ما اَبْلانا» ولى اگر عيد قربان را در منى باشد مستحبّ است بعد از پانزده نماز ، كه اوّل آنها نماز ظهر روز عيد و آخر آنها نماز صبح روز سيزدهم ذى حجّه است ، اين تكبيرها را بگويد.
رفتن زنها به نماز عيد
مسأله ۱۵۳۶ ـ احتياط مستحبّ آن است كه زنها از رفتن به نماز عيد خوددارى كنند ، ولى اين احتياط براى زنهاى پير نيست.
وظیفه مأموم در نماز عید
مسأله ۱۵۳۷ ـ در نماز عيد هم ـ مثل نمازهاى ديگر ـ مأموم بايد غير از حمد و سوره ، چيزهاى ديگر نماز را خودش بخواند.
مأموم موقعى برسد كه امام مقدارى از تكبيرها را گفته
مسأله ۱۵۳۸ ـ اگر مأموم موقعى برسد كه امام مقدارى از تكبيرها را گفته ، بعد از آن كه امام به ركوع رفت بايد آنچه از تكبيرها و قنوتها را كه با امام نگفته خودش بگويد و خود را به ركوع امام برساند ، و اگر در هر قنوت يك «سُبْحانَ اللّهِ» يا يك «اَلْحَمْدُ لِلّهِ» بگويد كافيست.
در نماز عيد ، موقعى برسد كه امام در ركوع است
مسأله ۱۵۳۹ ـ اگر در نماز عيد موقعى برسد كه امام در ركوع است ، مى تواند نيّت كند و تكبير اوّل نماز را بگويد و به ركوع رود ، هر چند احتياط اين است كه نماز را به قصد رجاء به جا آورد.
فراموش کردن يك سجده يا تشهد در نماز و حكم سجده سهو آن
مسأله ۱۵۴۰ ـ اگر در نماز عيد يك سجده از ركعت آخر يا تشهّد را فراموش كند ، در صورتى كه كارى كه نماز را باطل مى كند انجام نداده باشد ، برگردد و آن را به جا آورد ، و اگر سجده از ركعت قبل باشد ، بنابر احتياط واجب آن را قضا كند ، و در هر حال اگر كارى كند كه براى آن در نماز يوميّه سجده سهو لازم است ـ اگر چه به احتياط ـ بنابر احتياط واجب دو سجده سهو بنمايد.
اجير گرفتن يا تطوعاً انجام دادن نماز و عادتهای دیکر میّت
مسأله ۱۵۴۱ ـ بعد از مرگ انسان مى شود براى نماز و عبادتهاى ديگر او كه در زندگى به جا نياورده ، ديگرى را اجير كنند ، يعنى به او مزد دهند كه آنها را به جا آورد ، و اگر كسى بدون مزد هم آنها را انجام دهد ، صحيح است.
نيابت به اجاره يا تطوع دركارهاى مستحب یا اهدائ ثواب اعمال
مسأله ۱۵۴۲ ـ انسان مى تواند براى بعضى از كارهاى مستحبّى ، مثل زيارت قبر پيغمبر و امامان (عليهم السلام) از طرف زندگان اجير شود ، به اين معنى كه متعلّق اجاره نيابت از آنان در انجام آن كار باشد ، چنانكه مى تواند همين نيابت را تبرّعاً انجام دهد ، و نيز مى تواند كار واجب يا مستحبّى را انجام دهد و ثواب آن را براى مردگان يا زندگان هديه نمايد.
نماز قضاى ميت برد اساس وظایف اجير
مسأله ۱۵۴۳ ـ كسى كه براى نماز قضاى ميّت اجير شده، بايد در مسائل نماز يا مجتهد باشد، يا نماز را از روى تقليد صحيح انجام بدهد، يا آن كه عمل به احتياط كند.
معیّن کردن ميت در موقع نیّت
مسأله ۱۵۴۴ ـ اجير بايد موقع نيّت ميّت را معيّن نمايد ، و لازم نيست اسم او را بداند ، پس اگر نيّت كند از طرف كسى نماز مى خوانم كه براى او اجير شده ام كافيست.
عمل به قصد آنچه در ذمه ميت است نه اهداء ثواب
مسأله ۱۵۴۵ ـ اجير بايد عمل را به قصد آنچه در ذمّه ميّت است به جا آورد ، و اگر عملى را انجام دهد و ثواب آن را براى او هديه كند ، كافى نيست.
چه كسى را بايد اجير كرد
مسأله ۱۵۴۶ ـ بايد كسى را اجير كنند كه بدانند يا حجّت شرعيّه داشته باشند ـ مثل اطمينان يا اخبار دو عادل يا شخص مورد وثوقى كه ظنّ بر خلاف قولش نباشد ـ كه عمل را انجام مى دهد.
اجير عمل را به جا نياورد يا باطل انجام دهد
مسأله ۱۵۴۷ ـ كسى را كه براى نمازهاى ميّت اجير كرده اند ، اگر ثابت شود كه عمل را به جا نياورده ، يا باطل انجام داده ، بايد دوباره اجير بگيرند.
شك انجام يا صحيح انجام دادن اجیر
مسأله ۱۵۴۸ ـ هرگاه شكّ كند كه اجير عمل را انجام داده يا نه ، همين كه مورد اطمينان باشد و بگويد انجام داده ام ، يا بيّنه يا خبر ثقه اى كه ظنّ بر خلاف آن نباشد قائم شود بر اين كه انجام داده ، كفايت مى كند ، و اگر شكّ كند كه عمل او صحيح بوده يا نه ، بنابر صحّت آن بگذارد.
اجير کردن معذور
مسأله ۱۵۴۹ ـ كسى را كه عذرى دارد ـ مثلا با تيمّم يا نشسته نماز مى خواند ـ نمى شود براى نمازهاى ميّت اجير كرد ، اگر چه نمازهاى ميّت هم همان طور قضا شده باشد.
اجیر شدن مرد براى زن و زن براى مرد
مسأله ۱۵۵۰ ـ مرد براى زن و زن براى مرد مى تواند اجير شود ، و در بلند و آهسته خواندن نماز بايد اجير به تكليف خود عمل نمايد.
ترتيب در قضاى نمازهاى ميت
مسأله ۱۵۵۱ ـ در قضاى نمازهاى ميّت ترتيب واجب نيست ، هر چند احتياط مستحبّ رعايت ترتيب است ، مگر در نمازهايى كه اداى آنها ترتيب دارد ، مثل نماز ظهر و عصر يا مغرب و عشاء از يك روز.
شرط کردن با اجير كه عمل را به طور مخصوصى انجام دهد و شرط نكردن
مسأله ۱۵۵۲ ـ اگر با اجير شرط كنند كه عمل را به طور مخصوصى انجام دهد ، بايد همان طور به جا آورد ، مگر اين كه علم به فساد عمل داشته باشد كه در اين صورت نمى تواند بر آن عمل اجير شود ، و اگر با او شرط نكنند ، بايد در آن عمل به تكليف خود رفتار نمايد ، و احتياط مستحبّ آن است كه از وظيفه خودش و ميّت هر كدام كه به احتياط نزديكتر است به آن عمل كند ، مثلا اگر وظيفه ميّت گفتن سه مرتبه تسبيحات اربعه بوده و تكليف او يك مرتبه است ، سه مرتبه بگويد.
شرط نکردن با اجير نسبت به مقدار مستحبات نماز
مسأله ۱۵۵۳ ـ اگر با اجير شرط نكنند كه نماز را با چه مقدار از مستحبّات آن بخواند ، بايد مقدارى از مستحبّات نماز را كه معمول است به جا آورد.
ترتیب در قضاهائی که چند نفر براى نماز ميت اجير شده اند
مسأله ۱۵۵۴ ـ اگر انسان چند نفر را براى قضاى نماز ميّت اجير كند ، بنابر آنچه در مسأله «۱۵۵۱» گذشت ، لازم نيست براى هركدام آنها وقتى را معيّن نمايد.
نمازهايى را كه مىدانند يا احتمال مىدهند اجير به جا نياورده
مسأله ۱۵۵۵ ـ اگر كسى اجير شود كه مثلا در مدّت يك سال نمازهاى ميّت را بخواند ، و پيش از تمام شدن سال بميرد ، بايد براى نمازهايى كه مى دانند به جا نياورده ديگرى را اجير نمايند ، و اگر احتمال مى دهند به جا نياورده ، بنابر احتياط واجب نيز اجير بگيرند.
از دنیا رفتن اجير پيش از تمام كردن نمازها
مسأله ۱۵۵۶ ـ كسى را كه براى نمازهاى ميّت اجير كرده اند ، اگر پيش از تمام كردن نمازها بميرد و اجرت همه آنها را گرفته باشد ، چنانچه شرط كرده باشند كه تمام نمازها را خودش بخواند ، اگر قادر بر عمل بوده اجاره صحيح ، و اجاره كننده مى تواند اجرة المثل باقى مانده را بگيرد ، يا آن كه اجاره را فسخ نموده و اجرة المثل مقدارى را كه به جا آورده كسر و مابقى را بگيرد ، و اگر قادر نبوده اجاره نسبت به ما بعد فوت اجير باطل است ، و مى تواند اجرة المسمّاى باقى مانده را گرفته ، يا آن كه اجاره مقدار گذشته را فسخ نموده و اجرة المثل آن را بدهد ، و اگر شرط نكرده باشند كه خودش بخواند بايد ورثه اش از مال او كسى را اجير بگيرند ، و امّا اگر مال نداشته باشد بر ورثه او چيزى واجب نيست.
از دنیا رفتن اجير پيش از تمام كردن نمازهاى ميت بميرد و خودش هم نماز قضا داشته باشد
مسأله ۱۵۵۷ ـ اگر اجير پيش از تمام كردن نمازهاى ميّت بميرد و خودش هم نماز قضا داشته باشد ، بعد از عمل به دستورى كه در مسأله قبلى ذكر شد ، اگر چيزى از مال او زياد آمد ، در صورتى كه وصيّت كرده باشد و اجرت نمازهاى او بيش از ثلث باشد و ورثه اجازه بدهند ، براى تمام نمازهاى او اجير بگيرند ، و اگر اجازه ندهند ، ثلث آن را به مصرف نماز او برسانند.
معناى روزه و معناى مغرب در مسائل روزه
روزه آن است كه انسان از اذان صبح تا مغرب ، از چيزهايى كه بعد بيان مى شود به قصد قربت ـ چنانكه در وضو گذشت ـ و با اخلاص خوددارى نمايد.
و مغرب در اين مسأله و مسائل بعد ـ بنابر احتياط واجب ـ وقتى است كه سرخى طرف مشرق كه بعد از غروب آفتاب پيدا مى شود ، از بالاى سر انسان بگذرد.
نیّت روزه و مقدمهء علمیهء امساک
مسأله ۱۵۵۸ ـ لازم نيست انسان نيّت روزه را از قلب خود بگذراند ، يا مثلا بگويد فردا روزه مى گيرم ، بلكه همين قدر كه بنا داشته باشد به قصد قربت و با اخلاص از اذان صبح تا مغرب كارى كه روزه را باطل مى كند انجام ندهد كافيست ، و براى آن كه يقين كند تمام اين مدّت را روزه بوده ، بايد مقدارى پيش از اذان صبح و مقدارى هم بعد از مغرب از انجام كارى كه روزه را باطل مى كند خوددارى نمايد.
موقع نیّت روزه ماه رمضان
مسأله ۱۵۵۹ ـ انسان مى تواند در هر شب از ماه رمضان براى روزه فرداى آن نيّت كند ، و همچنين مى تواند شب اوّل ماه نيّت روزه همه ماه را بنمايد و تجديد نيّت هر شب لازم نيست و بقاى همان نيّت كفايت مى كند.
