احكام پاكى ها و نجاست ها
وظيفه ى هر انسان مؤمن و خدا شناس آن است كه هنگام اداى نماز بدن ولباس خود را پاك نمايد ولى اين نكته را نبايد فراموش كرد كه خداى مهربان احكام دين را بر شما ساده و آسان گرفته تا اين امر به سهولت انجام گيرد .
حال توجّه شما را به چند مسأله ى مهمّ دربارهى پاكى ها و نجاست ها جلب مى نماييم .
اصل طهارت اشياء و آنچه عين نجاست است
مسأله ۱ - اصل اوّلى در همهى اشياء طهارت آنهاست و در اين ميان خداى تعالى براى بعضى چيزها حكم نجاست را قرار داده است ، آنچه عين نجاست مىباشد ده چيز است :
( اوّل ) بول ، ( دوم ) غائط ، ( سوم ) منى ، ( چهارم ) مردار ، ( پنجم ) خون ، ( ششم ) سگ ، ( هفتم ) خوك ، ( هشتم ) كافر ، ( نهم ) شراب و نبيذ ، ( دهم ) فقّاع
حكم سرايت نجاست
مسأله ۲ - اگر چيز پاك به چيز نجس برسد و هر دو يا يكى از آنها به طورى تر باشد كه ترى يكى به ديگرى برسد ، چيز پاك نيز نجس مىشود ، و اگر ترى به قدرى كم باشد كه به ديگرى نرسد، چيزى كه پاك بوده نجس نمىشود.
شك در سرايت نجاست
مسأله ۳ - اگر چيز پاكى به چيز نجس برسد و انسان شكّ كند كه هر دو يا يكى از آنها تر بوده يا نه ، آن چيز پاك نجس نمىشود .
چيزى كه با واسطه ، تماس با عين نجس داشته
مسأله ۴ - متنجس اول در برخورد با اشياء ديگر موجب نجاست آنها مىشود به شرط اينكه رطوبت سرايت كننده داشته باشد ، اما متنجس دوم و متنجس سوم در صورتى كه با آب قليل و مايعات ديگر برخورد كند آنها را نجس مىكند و در بر خورد با چيزهاى ديگر بنابر احتياط واجب آنها را نجس مىنمايد و ملاقى نجس در واسطه چهارم به بعد پاك است .
راههاى اثبات نجاست
مسأله ۵ - نجاست هر چيز از سه راه ثابت مىشود :
( اوّل ) آن كه خود انسان يقين يا اطمينان پيدا كند كه آن چيز نجس است ، و اگر گمان داشته باشد چيزى نجس است لازم نيست از آن اجتناب نمايد .
( دوم ) آن كه كسى كه چيزى در اختيار اوست بگويد آن چيز نجس است در صورتى كه متّهم به دروغ گفتن نباشد ، مثلا همسر يا خدمتكار انسان در صورتى كه متّهم به دروغ گفتن نباشند ، نسبت به ظرف يا چيز ديگرى كه در اختيار اوست بگويند نجس است .
( سوم ) آن كه دو مرد عادل بگويند چيزى نجس است ، بلكه اگر يك نفر عادل يا شخصى كه ثقه باشد اگر چه عادل نباشد و ظنّ ( گمان ) برخلاف آن نباشد بگويد چيزى نجس است بايد از آن چيز اجتناب كرد .
شك در پاكى چيزىكه سابقاً نجسبوده
مسأله ۶ - چيز نجسى كه انسان شك دارد پاك شده يا نه ، نجس است.
شك در نجاست اشيائى كه پاك بودهاند
مسأله ۷ - تمام اشيائى كه مىدانيم پاك بودهاند اگر شك در نجاست آنها نمائيم، پاك مىباشند.
تفحص و جستجو از نجاست
مسأله ۸ - اگر انسان بتواند نجس بودن يا پاك بودن شيئى را بفهمد لازم نيست وارسى نمايد.
تماس با نجاست در داخل بدن
اگر چيزى داخل بدن شود و به نجاست برسد، در صورتى كه بعد از بيرون آمدن آلوده به نجاست نباشد پاك است. بنابر اين اگر سوزن يا چاقو و مانند اينها در بدن فرو رود و بعد از بيرون آمدن به نجاست آلوده نباشد، نجس نيست.
و همچنين آب دهان و بينى اگر در داخل، به خون برسد و بعد از بيرون آمدن به خون آلوده نباشد، نجس نيست.
رنگ باقيمانده نجاست
مسأله ۹ - لباسى را كه آلوده به نجاست بوده و شستهايم ولى رنگ نجاست در آن باقيمانده ، با زوال عين نجاست محكوم به طهارت است هر چند رنگ و بو باقى مانده باشد .
پاك نمودن شى نجس با آب كر يا جارى
مسأله ۱۰ - اگر يكبار چيز نجس را در آب كرّ يا جارى فرو برده يا زير آب لوله كشى شهرى بگيرند به گونهاى كه آب به تمام جاهاى نجس آن برسد پاك مىشود، و در فرش و لباس و مانند اينها فشار دادن يا ماليدن يا با پا لگد كردن، لازم است و فرقى ندارد كه آن چيز متنجس به بول باشد يا به غير آن.
پاك نمودن چيزى كه بهبول نجس شده با آب قليل
مسأله ۱۱ - چيزهايى كه به بول نجس شده اگر يك مرتبه آب روى آن بريزند و از آن جدا شود، در صورتى كه بول در آن چيز نمانده باشد، بايد يك مرتبه ديگر آب روى آن بريزند تا پاك شود ولى در لباس و فرش و مانند اينها بايد بعد از هر دفعه به فشار و مانند آن ، غساله آن بيرون آيد.
(غساله آبى است كه معمولاً در وقت شستن و بعد از آن ، از چيزى كه شسته مىشود خود به خود يا به وسيله فشار و مانند آن مىريزد)
و اگر آن چيز به بول پسر شيرخوارى كه غذاخور نشده نجس شود، چنانچه يك مرتبه آب روى آن بريزند كه به تمام جاهاى نجس آن برسد پاك مىشود و در لباس و فرش و مانند اينها فشار لازم نيست.
پاك نمودن چيزى كه به غير بول نجس شده، با آب قليل
مسأله ۱۲ - راه تطهير آنها با آب قليل اين است كه با ازاله عين نجاست يك مرتبه آب روى آن بريزند و از آن جدا شود ، و احتياط واجب* آن است كه آب ريختن بعد از ازاله عين نجاست باشد ، و در مثل لباس غساله آن را با فشار دادن و مانند آن بيرون آورد.
خون جراحت كه تطهير آن مشقت دارد
سؤال ۱ . شخصى دچارخونريزى شديد بوده و در بيمارستان بسترى است و آب كشيدن بدن يا عوض كردن لباس براى او مشقت شديد دارد ، حكم نماز او چيست ؟
جواب ) اگر در بدن يا لباس نمازگزار خون زخم يا جراحت يا دمل باشد، چنانچه طورى است كه آب كشيدن بدن يا لباس يا عوض كردن لباس براى نوع مردم مشقّت داشته باشد ، تا وقتى كه زخم يا جراحت يا دمل خوب نشده است، مىتواند با آن خون نماز بخواند ، و همچنين است اگر چركى كه با خون بيرونآمده يا دوايى كه روى زخم گذاشتهاند و نجس شده در بدن يا لباس او باشد .
خون زخم كه كمتر از درهم باشد
سؤال ۲ . اگر بدن انسان زخم باشد و لكه بسيار كوچكى از خون روى لباس يا بدن باشد نماز با آن صحيح است ؟
جواب ) در صورتى كه خون جراحت روى بدن يا لباس به مقدار كمتر از درهم باشد نماز با آن اشكالى ندارد ولى نجس است ، و اندازه درهم در حكم مذكور ، تقريباً به اندازه بند سر انگشت سبّابه ( انگشت شهادت ) است .
رسيدن رطوبت به خون كمتر از درهم
اگر خون بدن يا لباس كمتر از درهم باشد و رطوبتى به آن برسد كه اطراف را آلوده كند، نماز با آن باطل است، اگر چه خون و رطوبتى كه به آن رسيده به اندازه درهم نباشد، ولى اگر رطوبت فقط به خون برسد و اطراف را آلوده نكند، نماز خواندن با آن اشكال ندارد.
همچنين اگر بدن يا لباس خونى نشود ولى به واسطه رسيدن با رطوبت به خون نجس شود، اگرچه مقدارى كه نجس شده كمتر از درهم باشد، نمىشود با آن نماز خواند.
زردابه اطراف زخم
سؤال ۳ . بعد از قطع خونريزى معمولا زردابهاى اطراف زخم پيدا مىشود آيا اين زردابه نجس است ؟
جواب ) زردابهاى كه در حال بهبودى زخم در اطراف آن پيدا مىشود اگر معلوم نباشد كه با خون مخلوط است پاك مىباشد .
خون مردگى ، زير پوست
سؤال ۴ . اگر نداند خون زير پوست مرده است يا گوشت آن كوبيده شده است ، چنانچه سوراخ شود پاك است يا نجس؟ و خونى كه به واسطه كوبيده شدن زير ناخن مىميرد و بيرون آمدن آن ممكن نيست هنگام وضو چه حكمى دارد ؟
جواب )
۱ - اگر انسان نداند كه خون زير پوست مرده يا گوشت به واسطه كوبيده شدن به آن حالت درآمده ، پاك است .
۲ - اگر طورى باشد كه ديگر به آن خون نگويند ، پاك است و براى وضوء اشكالى درست نمىكند . واگر به آن خون بگويند، نجس است و چنانچه پوست پاره شود و چيزى با آن ملاقات كند آن چيز نجس مىشود و در اين صورت اگر بيرون آوردن خون و تطهير محلّ ، جهت وضوء يا غسل حرجى باشد بايد تيمّم نمايد .
خونى كه به آب دهان برسد
سؤال ۵ . آيا خونى كه به آب دهان برسد ، موجب نجاست دهان وآنچه در آن است، مىشود؟
جواب ) اگر به واسطه مخلوط شدن با آب دهان از بين برود اجتناب از آب دهان لازم نيست، و اگر با مخلوط شدن از بين نرود اگر آب از دهان بيرون بيايد اجتناب از آن لازم است، و همانطور بلعيدن در صورت دوم حرام است و در صورتى كه چيز خارجى به آن خون برسد بنابر احتياط واجب* نجس مىشود هر چند دندان مصنوعى باشد
الكل طبّى و صنعتى وادكلنها
سؤال ۶ . الكل صنعتى يا الكل طبّى يا ادكلنهايى كه الكل دارند چه حكمى دارد ؟
جواب ) الكل صنعتى پاك است و همچنين الكل طبّى در صورتى كه از چوب يا چيز ديگرى [ غير از شراب و نبيذ و فقّاع ] ساخته شده باشد پاك است ، لذا در اين صورت عطر و ادكلن اگر داراى الكل طبى هم باشد ، پاك است
نماز كسى كه جاهل به نجاست لباس يا بدنش بوده
سؤال ۷ . كسى نمىدانسته كه قسمتى از لباس يا بدنش نجس بوده و بعد از چند روز فهميده آيا بايد نمازهاى گذشته را دوباره بخواند؟
جواب ) خير لازم نيست .
نجس شدن لباسهاى كوچك
اگر لباسهاى كوچك نمازگزار، مثل عرقچين و جوراب كه نمىشود با آنها عورت را پوشانيد نجس باشد، چنانچه ساير موانع لباس نمازگزار در آن نباشد - مثل اين كه از مردار يا نجس العين يا حيوان حرام گوشت نباشد - نماز با آن صحيح است، و نيز اگر با انگشترى نجس نماز بخواند اشكال ندارد.
همراه داشتن چيز نجس
چيز نجس مانند دستمال و كليد و چاقوى نجس جايز است همراه نمازگزار باشد.
