سایت رسمی دفتر حضرت آيت الله العظمى وحيد خراسانى

وضو و غسل‏

انسان براى نماز بايد علاوه بر پاكى از نجاست‏ها ، طهارت از حَدَث اصغر( هر چه كه موجب فقط وضو شود، مانند خروج بول و غائط ) و حَدَث اكبر( هر چه كه موجب غسل شود ، مانند جماع و حيض ) داشته باشد و وضو و غسل موجب پاكى از حدث و شرط صحّت نماز است .

شك در باطل شدن وضو

اگر شكّ كند كه وضوى او باطل شده يا نه، بنا مى‏گذارد كه وضوى او باقى است، ولى اگر بعد از بول استبراء نكرده و وضو گرفته باشد، و بعد از وضو رطوبتى از او بيرون آيد كه نداند بول است يا چيز ديگرى ، آن رطوبت نجس است و وضوى او باطل است.

شك در گرفتن وضو

كسى كه شك دارد وضو گرفته يا نه بايد وضو بگيرد.

كسى‏كه نمى‏تواند از خروج بول و غائط جلوگيرى كند

در اين مسأله بايد به دو حكم توجه شود: يكى حكم وضوء و دوم حكم طهارت بدن و لباس .
اما حكم وضو:
اگر انسان مرضى دارد كه بول او قطره قطره مى‏ريزد، يا نمى‏تواند از بيرون آمدن غائط خوددارى كند، چنانچه يقين دارد كه از اوّل وقت نماز تا آخر آن به مقدار وضو گرفتن و نماز خواندن مهلت پيدا مى‏كند، بايد وضو و نماز را در وقتى كه مهلت پيدا مى‏كند انجام دهد.
و اگر مهلت او به مقدار كارهاى واجب وضو و نماز است بايد در وقتى كه مهلت دارد فقط كارهاى واجب وضو و نماز را به جا آورد و كارهاى مستحبّ را ترك نمايد.
و اگر به مقدار وضو و نماز مهلت پيدا نمى‏كند و در بين نماز يك يا چند دفعه بول و غائط از او خارج مى‏شود، اگر همان نماز را با يك وضو بخواند كفايت مى‏كند ، و يك وضو براى چندين نماز او كافيست، مگر اين كه مُحدِث به حدث ديگرى گردد، و لازم نيست بعد از وضو فوراً نماز بخواند.
اما حكم طهارت بدن و لباس:
كسى كه بول او قطره قطره مى‏ريزد، بايد براى نماز به وسيله كيسه‏اى كه در آن پنبه يا چيز ديگرى است كه از رسيدن بول به جاهاى ديگر جلوگيرى مى‏كند خود را حفظ نمايد، و احتياط واجب* آن است كه پيش از هر نماز مخرج بول را كه نجس شده آب بكشد ، مگر در صورتى كه موجب حرج باشد ، و در صورتى كه جمع ما بين ظهر و عصر يا مغرب و عشاء مى‏كند، شستن بين دو نماز لازم نيست.
و نيز كسى كه نمى‏تواند از بيرون آمدن غائط خوددارى كند، چنانچه ممكن باشد بايد به مقدار نماز از رسيدن غائط به جاهاى ديگر جلوگيرى نمايد، و احتياط واجب* آن است كه براى نماز مخرج غائط را آب بكشد، مگر در صورتى كه موجب حرج باشد.
همچنين كسى كه نمى‏تواند از بيرون آمدن بول يا غائط خوددارى كند، در صورتى كه ممكن باشد و موجب حرج نباشد بايد به مقدار نماز از خارج شدن بول يا غائط جلوگيرى نمايد، و در صورتى كه مرض او به آسانى معالجه شود بايد خود را معالجه نمايد.

كسى‏كه نمى‏تواند به‏ تنهائى وضو بگيرد

كسى كه نمى‏تواند وضو بگيرد بايد نايب بگيرد كه او را وضو دهد، ولى بايد خود او نيّت وضو كند و بنابر احتياط* واجب نايب هم نيّت نمايد و با دست خود مسح كند، و اگر نمى‏تواند بايد نايبش دست او را بگيرد و به جاى او مسح بكشد، و اگر اين هم ممكن نيست بايد نايب از دست او رطوبت بگيرد و با آن رطوبت سر و پاى او را مسح كند.
البته هركدام از كارهاى وضو را كه مى‏تواند به تنهايى انجام دهد، نبايد در آن كمك بگيرد.

احكام وضوى جبيره‏اى‏

اگر در يكى از اعضاء وضو يا غسل ، زخم يا جراحت يا شكستگى باشد در بعضى موارد بايد وضو يا غسل جبيره‏اى نمود .

تعريف جبيره‏

جبيره چيزى است كه با آن زخم و جراحت يا محلّ شكستگى را مى‏بندند ( مثل پانسمان زخم و گچ ) يا دوايى است كه بر روى آنها مى‏گذارند .
وضو يا غسل جبيره‏اى احكام متعدّدى دارد ، چرا كه محلّ زخم يا شكستگى گاهى باز است و گاهى بسته ، وهمچنين زخم يا شكستگى گاهى در صورت و دستها قرار دارد و گاهى در جلوى سر يا روى پاها .
از طرفى ديگر جبيره گاهى تمام قسمتهاى يكى از اعضاى وضو ( مثل تمام دست ) را در برگرفته و گاهى بعضى از آن را پوشانده ، و همچنين گاهى جبيره به صورت معمول و متعارف است و گاهى بيش از حدّ معمول و متعارف ، لذا هر يك از اين صور احكامى دارد كه به آن اشاره مى‏شود .

زخم يا شكستگى باز كه آب برايش ضرر ندارد :

اگر در يكى از جاهاى وضو زخم يا دمل يا شكستگى باشد ، چنانچه روى آن باز است و آب ضرر ندارد بايد به طور معمول وضو گرفت .

زخم يا شكستگى باز روى صورت و دستها كه آب برايش ضرر دارد

اگر زخم يا دمل يا شكستگى در صورت و دستهاست و روى آن باز است و آب ريختن روى آن ضرر دارد ، چنانچه كشيدن دست تر بر آن ضرر ندارد بايد در شكستگى دست تر برآن بكشد و همچنين در زخم و دمل بنابر احتياط واجب دست تر روى آن بكشد و اگر اين مقدار هم ضرر دارد يا زخم و شكستگى نجس است و نمى‏شود آب كشيد در مورد زخم بايد اطراف آن را به طورى كه در وضوء گذشت از بالا به پايين بشويد و تيمم لازم نيست و احتياط مستحب آن است كه پارچه‏ى پاكى روى زخم بگذارد و دست تَر روى آن بكشد و تيمم هم بنمايد، و اما در شكستگى بايد تيمم نمايد و بنابر احتياط واجب وضو نيز گرفته و پارچه‏ى پاكى روى آن بگذارد و روى پارچه را با دست تَر بكشد .

زخم يا شكستگى باز جلوى سر يا روى پاها كه آب برايش ضرر دارد

اگر زخم يا شكستگى در جلوى سر يا روى پاهاست و روى آن باز است ، چنانچه نتواند آن را مسح كند به اين معنى كه مثلاً زخم تمام محلّ مسح را گرفته باشد ، يا آن كه از مسح جاهاى سالم نيز متمكّن نباشد بنابر احتياط واجب بين وضو - به اين ترتيب كه پارچه پاكى روى آن بگذارد و روى پارچه را با ترى آب وضو كه در دست مانده مسح كند - و تيمّم جمع كند .

زخم يا شكستگى بسته كه رساندن آب به آن ضرر يا مشقّت ندارد

اگر روى زخم يا شكستگى بسته باشد ، چنانچه باز كردن آن مشقّت ندارد و آب هم براى آن ضرر ندارد ، بايد باز كند و وضو بگيرد ، چه زخم و مانند آن در صورت و دستها باشد ، يا جلوى سر و روى پاها باشد .

زخم يا شكستگى بسته كه رساندن آب به آن ضرر يا مشقّت دارد

اگر زخم يا شكستگى كه بسته است در صورت يا دستها باشد ، چنانچه باز كردن يا ريختن آب روى آن ضرر و يا مشقّت دارد ، بايد مقدارى را كه ضرر و مشقّت ندارد از اطراف شسته و روى جبيره را مسح نمايد .

زخم ياشكستگى بسته كه نجس است و آب كشيدن آن ضرر يا مشقّت دارد

اگر جبيره نجس است يا نمى‏شود روى آن را دست تر كشيد ، در صورتى كه ممكن است پارچه پاكى را روى آن بگذارد ، و بنابر احتياط واجب جمع كند بين تيمّم و مسح بر آن پارچه و حتّى الامكان پارچه را به گونه‏اى بگذارد كه جزء جبيره حساب شود ، و در صورتى كه گذاشتن پارچه يا مسح بر آن ممكن نباشد ، بنابر احتياط واجب اطراف آن را به طورى كه در وضو گذشت بشويد و تيمّم هم بنمايد .

جبيره بر تمام اعضاى وضو

اگر جبيره تمام اعضاى وضو را گرفته باشد ، بنابر احتياط واجب جمع كند بين وضوى جبيره و تيمّم ، و همچنين است اگر جبيره تمام بعضى از اعضاى وضو را گرفته باشد ، مثلاً جبيره تمام صورت يا تمام يكى از دستها يا تمام هر دو دست را گرفته باشد ، كه احتياط واجب آن است كه جمع بين وضوى جبيره‏اى و تيمم .

جبيره و پانسمان زخم بيشتر از حدّ معمول‏

اگر زخم را بيش از حدّ معمول و متعارف پانسمان نموده باشند و برداشتن آن حرجى بوده و مشقت داشته باشد بنابر احتياط واجب هم وضوى جبيره‏اى گرفته و هم تيمّم بنمايد .

شستن جبيره به جاى مسح آن‏

سؤال ۱ . آيا در وضوى جبيره‏اى مى‏شود به جاى اينكه روى جبيره را مسح نمائيم آن را در حين وضوء بشوئيم ؟
جواب ) شستن محل جبيره كفايت از مسح آن نمى‏نمايد .

مسح كامل جبيره‏

سؤال ۲ . آيا بايد در وضوء جبيره‏اى تمام سطح جبيره را مسح بنمائيم ؟
جواب ) در وضوء جبيره‏اى بايد تمام سطح جبيره را مسح نمود مگر در آنچه كه عادتاً مسح آن دشوار است مثل خللى كه در بين نخها قرار دارد .

نماز با وضوء جبيره‏اى در اول وقت‏

سؤال ۳ . آيا كسى كه نمى‏داند تا آخر وقت عذر او برطرف خواهد شد يانه ، مى‏تواند با وضوى جبيره‏اى در اول وقت نماز بخواند؟
جواب ) در فرض مذكور مى‏تواند اول وقت نماز را بخواند ولى بهتر است كه صبر كند، و چنانچه عذر او برطرف نشد در آخر وقت نماز را با وضوء يا غسل جبيره‏اى به جا آورد ، و در صورتى كه اول وقت نماز خواند و تا آخر وقت عذرش بر طرف شد بايد وضو گرفته يا غسل كرده و نماز را اعاده نمايد .

خونريزى عضو هنگام وضو يا غسل‏

سؤال ۴ . شخصى دستش بريده و خونريزى نموده ، حكم اين شخص براى وضو و غسل چيست ؟
جواب ) طهارت وپاكى هر عضوى از اعضاى وضو و غسل در هنگام شستن همان عضو كافى است و لازم نيست قبل از وضو يا غسل همه اعضاء پاك باشد بنابراين اگر با شستن همان عضو ، خونريزى بند بيايد و محل پاك شود وضو يا غسل صحيح است مگر اينكه خونريزى ادامه داشته باشد و به اندازه شستن آن عضو خون بند نيايد كه در اين صورت اگر وقت نماز باقى است و اميد بند آمدن خون را دارد بهتر است تا آخر وقت صبر كند و بعد از بند آمدن خون زخم وضو بگيرد يا غسل كند ، و چنانچه عذر او برطرف نشد در آخر وقت نماز را با وضو و غسل جبيره‏اى به جا آورد ، و در صورتى كه اول وقت با وضو يا غسل جبيره‏اى به جا آورد و آخر وقت عذرش برطرف شد بايد وضو گرفته يا غسل كرده ونماز را اعاده نمايد .

مانعى بر اعضاء وضو كه امكان بر طرف شدن آن بدون تراشيدن پوست نيست‏

سؤال ۵ . چسب‏هايى كه فاقد رنگ بوده و وقتى خشك مى‏شوند فاقد اثر و هرگونه بو مى‏باشند و اگر به دست يا بدن بچسبند امكان تميز كردن آن‏ها وجود ندارد مگر اين كه پوست تراشيده شود . اگر چنين وضعيتى بوجود آيد حكم چيست ؟
جواب ) در فرض سؤال بنابر احتياط واجب بايد هم وضوء جبيره‏اى بگيرد و هم تيمّم نمايد .