ترجمه اذان و اقامه
«اَللّهُ اَكْبَرُ» يعنى اللّه بزرگتر از آن است كه وصف شود «اَشْهَدُ اَنْ لا اِلهَ اِلاَّ اللّهُ» يعنى شهادت مى دهم كه نيست خدايى ـ معبودى ـ به غير از اللّه «اَشْهَدُ اَنَّ مُحَمَّداً رَسُولُ اللّهِ» يعنى شهادت مى دهم كه حضرت محمّد بن عبد الله (صلى الله عليه وآله وسلم) فرستاده خداست «حَيَّ عَلَى الصَّلاةِ» يعنى بشتاب براى نماز «حَيَّ عَلَى الْفَلاحِ» يعنى بشتاب براى رستگارى «حَيَّ عَلَى خَيْرِ العَمَلِ» يعنى بشتاب براى بهترين كارها «قَدْ قامَتِ الصَّلاةُ» يعنى به تحقيق كه نماز بر پا شد (لا اِلهَ اِلاَّ اللّهُ) يعنى نيست معبودى مگر الله.
فاصله بين جمله هاى اذان و اقامه
مسأله ۹۲۹ ـ بين جمله هاى اذان و اقامه بايد خيلى فاصله نشود ، و اگر بين آنها بيشتر از معمول فاصله بيندازد بايد دوباره آن را از سر بگيرد.
صدا در گلو انداختن در اذان و اقامه
مسأله ۹۳۰ ـ اگر در اذان و اقامه صدا در گلو بيندازد ، چنانچه غنا شود ـ يعنى به طور آوازخوانى كه در مجلس لهو معمول است اذان و اقامه را بگويد ـ حرام است ، و اگر غنا نشود مكروه است.
عدم مشروعیت اذان
مسأله ۹۳۱ ـ در دو نماز اذان مشروع نيست:
(اوّل) نماز عصر روز عرفه ـ كه روز نهم ذى حجّه است ـ در عرفات.
(دوم) نماز عشاء شب عيد قربان براى كسى كه در مشعر الحرام باشد ، و در اين دو نماز در صورتى اذان مشروع نيست كه با نماز قبلى هيچ فاصله نشود ، يا بين آنها كمى فاصله شود كه عرفاً بگويند دو نماز را با هم خوانده است.
نماز با جماعتی که اذان و اقامه بر آن گفته باشند
مسأله ۹۳۲ ـ اگر براى نماز جماعتى اذان و اقامه گفته باشند ، كسى كه با آن جماعت نماز مى خواند ، نبايد براى نماز خود اذان و اقامه بگويد.
اذان و اقامه کسی که به مسجد رود و ببيند جماعت تمام شده
مسأله ۹۳۳ ـ اگر براى خواندن نماز جماعت به مسجد رود و ببيند جماعت تمام شده ، تا وقتى كه صفها به هم نخورده و جمعيّت متفرّق نشده با شرايطى كه در مسأله بعد مى آيد ، نمى تواند براى نماز خود اذان و اقامه بگويد.
شرایط سقوط اذان و اقامه در جائى كه فرادى يا جماعت ديگر به پا كند
مسأله ۹۳۴ ـ در جايى كه عدّه اى مشغول نماز جماعتند ، يا نماز آنها تازه تمام شده و صفها به هم نخورده است ، اگر انسان بخواهد فُرادى يا با جماعت ديگرى كه بر پا مى شود نماز بخواند ، با شش شرط اذان و اقامه از او ساقط مى شود. (و اين سقوط به نحو عزيمت است يعنى نبايد اذان و اقامه بگويد.)
(اوّل) آن كه نماز جماعت در مسجد باشد ، پس اگر در مسجد نباشد اذان و اقامه ساقط نيست.
(دوم) آن كه براى آن نماز ، اذان و اقامه گفته باشند.
(سوم) آن كه نماز جماعت باطل نباشد.
(چهارم) آن كه نماز او و نماز جماعت در يك مكان باشد ، پس اگر مثلاً نماز جماعت داخل مسجد باشد و او بخواهد بر بام مسجد نماز بخواند ، اذان و اقامه ساقط نيست.
(پنجم) آن كه نماز او و نماز جماعت هر دو ادا باشند.
(ششم) آن كه وقت نماز او و نماز جماعت مشترك باشد ، مثلا هر دو نماز ظهر يا هر دو نماز عصر بخوانند ، يا نماز جماعت نماز ظهر باشد و او نماز عصر بخواند ، يا او نماز ظهر بخواند و نماز جماعت نماز عصر باشد.
شک در تحقق شرایط سقوط اذان و اقامه
مسأله ۹۳۵ ـ اگر در شرط سوم از شرطهايى كه در مسأله پيش ذكر شد شكّ كند ، يعنى شكّ كند كه نماز جماعت صحيح بوده يا نه ، اذان و اقامه از او ساقط است ، ولى اگر در به هم خوردن صفها يا تحقّق بقيّه شرايط شكّ كند ، چنانچه حالت سابقه معلوم باشد ، بايد بر طبق حالت سابقه عمل كند ، مثلا اگر در اثر تاريكى شب ، شكّ كند كه آيا صفوف متفرّق شده يا نه ، بنا بگذارد بر اين كه متفرّق نشده و اذان و اقامه را نگويد ، و اگر شكّ كند كه آيا براى آن جماعت اذان و اقامه گفته شده يا نه ، بنا بگذارد بر اين كه گفته نشده ، و اذان و اقامه را استحباباً بگويد ، و در صورتى كه حالت سابقه معلوم نيست اذان و اقامه را رجاءً بگويد.
تکرار اذان يا اقامه ديگرى
مسأله ۹۳۶ ـ كسى كه اذان ديگرى را مى شنود مستحبّ است هر قسمتى را كه مى شنود بگويد ، و امّا نسبت به اقامه ، از «حَيَّ عَلَى الصَّلاةِ» تا «قَدْ قامَتِ الصَّلاةُ» را رجاءً بگويد ، و مستحبّ است بقيّه را به قصد ذكر بگويد.
اكتفا به اذان و اقامهاى كه از ديگرى شنيده
مسأله ۹۳۷ ـ كسى كه اذان و اقامه ديگرى را شنيده باشد ـ چه با او گفته باشد يا نه ـ در صورتى كه بين آن اذان و اقامه و نمازى كه مى خواهد بخواند زياد فاصله نشده باشد ، مى تواند براى نماز خود اذان و اقامه نگويد.
اكتفا به اذانى كه مرد از زن شنيده
مسأله ۹۳۸ ـ اگر مرد اذان زن را بشنود ، اذان از او ساقط نمى شود ، چه شنيدن با قصد لذّت باشد و چه بدون قصد لذّت.
اذان و اقامهای که مرد یا زن برای جماعت گفته
مسأله ۹۳۹ ـ اذان و اقامه نماز جماعت را بايد مرد بگويد ، ولى در نماز جماعت زنان اگر زن اذان و اقامه بگويد كافيست.
شرایط اقامه
مسأله ۹۴۰ ـ اقامه بايد بعد از اذان گفته شود ، و اگر قبل از اذان گفته شود صحيح نيست ، و نيز در اقامه معتبر است كه در حال ايستادن و طهارت از حدث (با وضو يا غسل يا تيمّم) باشد.
جابجایی در جملههاى اذان و اقامه
مسأله ۹۴۱ ـ اگر جمله هاى اذان و اقامه را بدون ترتيب بگويد ، مثلا «حَيَّ عَلَى الفَلاحِ» را پيش از «حَيَّ عَلَى الصَّلاةِ» بگويد ، بايد از جايى كه ترتيب به هم خورده دوباره بگويد.
فاصله بين اذان و اقامه و بین آن دو و نماز (بنگرید مساله ۹۴۹)
مسأله ۹۴۲ ـ بايد بين اذان و اقامه فاصله ندهد، و اگر بين آنها به قدرى فاصله دهد كه اذانى را كه گفته اذان اين اقامه حساب نشود، مستحبّ است دوباره اذان و اقامه را بگويد ، و نيز اگر بين اذان و اقامه و بين نماز به قدرى فاصله دهد كه اذان و اقامه آن نماز حساب نشود، مستحبّ است دوباره براى آن نماز اذان و اقامه بگويد.
عربی گفتن اذان و اقامه
مسأله ۹۴۳ ـ اذان و اقامه بايد به عربى صحيح گفته شود ، پس اگر به عربى غلط بگويد ، يا به جاى حرفى حرف ديگر بگويد ، يا مثلا ترجمه آنها را به فارسى بگويد ، صحيح نيست.
وقت اذان و اقامه
مسأله ۹۴۴ ـ اذان و اقامه بايد بعد از داخل شدن وقت نماز گفته شود ، و اگر عمداً يا از روى فراموشى پيش از وقت بگويد باطل است.
شک در گفتن اقامه
مسأله ۹۴۵ ـ اگر پيش از گفتن اقامه شكّ كند كه اذان گفته يا نه ، بايد اذان را بگويد ، ولى اگر مشغول اقامه شود و شكّ كند كه اذان گفته يا نه ، گفتن اذان لازم نيست.
شک در بين اذان يا اقامه كه قسمت پيش از آن را گفته يا نه
مسأله ۹۴۶ ـ اگر در بين اذان يا اقامه پيش از آن كه قسمتى را بگويد شكّ كند كه قسمت پيش از آن را گفته يا نه ، بايد قسمتى را كه در گفتن آن شكّ كرده بگويد ، ولى اگر در حال گفتن قسمتى از اذان يا اقامه شكّ كند كه آنچه پيش از آن است گفته يا نه ، گفتن آن لازم نيست.
مستحبات در موقع اذان گفتن
مسأله ۹۴۷ ـ مستحبّ است انسان در موقع اذان گفتن رو به قبله بايستد ـ و اين استحباب در تشهّد اذان مؤكّد است ـ و با وضو يا غسل باشد ، و دو انگشت را در دو گوش بگذارد ، و صدا را بلند نمايد و بكشد ، و بين جمله هاى اذان كمى فاصله دهد ، وبين آنها حرف نزند.
مستحبات در موقع اقامه گفتن
مسأله ۹۴۸ ـ مستحبّ است بدن انسان در موقع گفتن اقامه آرام باشد ، و آن را از اذان آهسته تر بگويد ، و جمله هاى آن را به هم نچسباند ، ولى به اندازه اى كه بين جمله هاى اذان فاصله مى دهد ، بين جمله هاى اقامه فاصله ندهد.
فاصله انداختن بين اذان و اقامه
مسأله ۹۴۹ ـ مستحبّ است بين اذان واقامه فاصله بيندازد به نشستن ، يا دو ركعت نماز، يا تكلّم، يا تسبيح، ولى حرف زدن بين اذان و اقامه نماز صبح مكروه است.
مستحبات كسى كه براى اذان اعلامى معيّن مىكنند
مسأله ۹۵۰ ـ مستحبّ است كسى را كه براى گفتن اذان اعلامى معيّن مى كنند ، عادل و وقت شناس و صدايش بلند باشد ، و اذان را در جاى بلند بگويد.
