قیام رکنی و قیام غیر رکنی
مسأله ۹۶۷ ـ قيام در موقع گفتن تكبيرة الاحرام ، و قيام پيش از ركوع كه آن را قيام متّصل به ركوع مى گويند ركن است ، ولى قيام در غير اين دو مانند قيام موقع خواندن حمد و سوره ، و قيام بعد از ركوع ركن نيست ، و اگر كسى آن را از روى فراموشى ترك كند ، نمازش صحيح است.
ايستادن پيش از گفتن تكبيرة الاحرام و بعد از آن
مسأله ۹۶۸ ـ واجب است پيش از گفتن تكبيرة الاحرام و بعد از آن مقدارى بايستد تا يقين كند كه تكبير را در حال ايستادن گفته است.
برگشتن به ركوع بدون قيام متصل به ركوع
مسأله ۹۶۹ ـ اگر ركوع را فراموش كند و بعد از حمد و سوره بنشيند و يادش بيايد كه ركوع نكرده ، بايد بايستد و به ركوع رود ، و اگر بدون اين كه بايستد به حال خميدگى به ركوع برگردد ، چون قيام متّصل به ركوع را به جا نياورده ، نماز او باطل است.
آرامش بدن در حال قيام تكبيره الاحرام و قرائت و تكيه نكردن
مسأله ۹۷۰ ـ موقعى كه براى تكبيرة الاحرام يا قرائت ايستاده است ، بايد بدن را حركت ندهد و به طرفى خم نشود ، و بنابر احتياط واجب در حال اختيار به جايى تكيه نكند ، ولى اگر از روى ناچارى باشد ، يا در حال خم شدن براى ركوع پاها را حركت دهد ، اشكال ندارد.
ترگ طمأنینه از روى فراموشى در قیام
مسأله ۹۷۱ ـ اگر در قيام واجب براى تكبيرة الاحرام و قرائت از روى فراموشى بدن را حركت دهد ، يا به طرفى خم شود ، يا به جايى تكيه كند ، اشكال ندارد.
روی زمین بودن هر دو پا در موقع ايستادن
مسأله ۹۷۲ ـ احتياط واجب آن است كه در موقع ايستادن ، هر دو پا روى زمين باشد ، ولى لازم نيست سنگينى بدن روى هر دو پا باشد ، و اگر روى يك پا هم باشد اشكال ندارد.
پاها را خيلى گشاد گذاردن
مسأله ۹۷۳ ـ كسى كه مى تواند درست بايستد ، اگر پاها را خيلى گشاد بگذارد كه ايستادن بر آن صدق نكند ، نمازش باطل است ، و همچنين بنابر احتياط واجب اگر به صورت ايستادن معمولى نباشد.
آرامش بدن هنگام خواندن اذكار واجب نماز
مسأله ۹۷۴ ـ موقعى كه انسان در نماز مشغول خواندن چيزى از اذكار واجب است ، بايد بدنش آرام باشد ، و موقعى كه مى خواهد كمى جلو يا عقب رود ، يا كمى بدن را به طرف راست يا چپ حركت دهد ، بايد چيزى نگويد.
آرامش بدن هنگام خواندن اذكار مستحبه نماز
مسأله ۹۷۵ ـ اگر در حال حركت بدن ذكر مستحبّى بگويد ذكر و نماز هر دو صحيح است ، ولى اذكار مستحبه نماز را اگر به قصد آنچه در نماز وارد شده بگويد ، بنابر احتياط بايد بدن آرام باشد ، اگر چه با آرام نبودن بدن نماز صحيح است ، ولى (بِحَوْلِ اللّهِ وَ قُوَّتِهِ اَقُومُ وَ اَقْعُدُ) را بايد در حال برخاستن بگويد.
حركت دادن دست و انگشتان در موقع قرائت
مسأله ۹۷۶ ـ حركت دادن دست و انگشتان در موقع قرائت و ذكرهاى واجب اشكال ندارد ، اگر چه احتياط مستحبّ آن است كه آنها را هم حركت ندهد.
به هم خوردن آرامش بدن بدون اختیار
مسأله ۹۷۷ ـ اگر موقع خواندن حمد و سوره يا خواندن تسبيحات اربعه بى اختيار به قدرى حركت كند كه از حال آرام بودن بدن خارج شود ، بنابر احتياط مستحبّ بعد از آرام گرفتن بدن ، آنچه را در حال حركت خوانده دوباره بخواند.
كسى كه در بين نماز از ايستادن یا نشستن عاجز شود
مسأله ۹۷۸ ـ كسى كه در بين نماز از ايستادن عاجز شود و عجزش تا آخر وقت باقى نباشد ، بايد نماز را در حال قدرت ايستاده بخواند ، و در صورتى كه عجزش تا آخر وقت باقى باشد ، بايد بقيّه نماز را نشسته بخواند ، و همچنين اگر از نشستن هم عاجز شود ، بايد خوابيده بخواند ، ولى تا بدنش آرام نگرفته بايد قرائت و اذكار واجبه را نخواند ، و حكم اذكار مستحبه در اين مسأله و مسائل بعد در مسأله«۹۷۵» گذشت.
کسی که مىتواند ايستاده نماز بخواند اگرچه با تکیه دادن
مسأله ۹۷۹ ـ تا انسان مى تواند ايستاده نماز بخواند ، نبايد بنشيند ، مثلا كسى كه موقع ايستادن بدنش حركت مى كند ، يا مجبور است به چيزى تكيه دهد ، يا بدنش را كج كند ، يا خم شود ، يا پاها را بيشتر از معمول گشاد بگذارد به گونه اى كه در اين سه صورت ايستادن صدق كند ، بايد به هر طور كه مى تواند ايستاده نماز بخواند ، ولى اگر به هيچ قسم نتواند بايستد ، بايد راست بنشيند و نشسته نماز بخواند.
کسی که مىتواند نشسته نماز بخواند و حکم خوابیده خواندن
مسأله ۹۸۰ ـ تا انسان مى تواند بنشيند ، نبايد خوابيده نماز بخواند ، و اگر نتواند راست بنشيند ، بايد هر طور كه مى تواند بنشيند ، و اگر به هيچ قسم نمى تواند بنشيند ، بايد به طورى كه در احكام قبله گذشت ، به پهلوى راست بخوابد ، و اگر نمى تواند ، به پهلوى چپ بخوابد ، و اگر آن هم ممكن نيست به پشت بخوابد به طورى كه كف پاهاى او رو به قبله باشد.
كسى كه نشسته نماز مىخواند ولی بتواند براى ركوع بايستد
مسأله ۹۸۱ ـ كسى كه نشسته نماز مى خواند ، اگر بعد از خواندن حمد و سوره يا تسبيحات بتواند بايستد و ركوع را ايستاده به جا آورد ، بايد بايستد و از حال ايستاده به ركوع رود ، و اگر نتواند بايد ركوع را هم نشسته به جا آورد.
كسى كه خوابيده نماز مىخواند ولی در بين نماز بتواند بنشيند
مسأله ۹۸۲ ـ كسى كه خوابيده نماز مى خواند ، اگر در بين نماز بتواند بنشيند ، بايد مقدارى را كه مى تواند ، نشسته بخواند ، و نيز اگر مى تواند بايستد ، بايد مقدارى را كه مى تواند ايستاده بخواند ، ولى تا بدنش آرام نگرفته ، بايد قرائت و اذكار واجبه را نخواند.
كسى كه نشسته نماز مىخواند و در بين نماز بتواند بايستد
مسأله ۹۸۳ ـ كسى كه نشسته نماز مى خواند ، اگر در بين نماز بتواند بايستد ، بايد مقدارى را كه مى تواند ، ايستاده بخواند ، ولى تا بدنش آرام نگرفته ، بايد قرائت و اذكار واجبه نماز را نخواند.
ترس از ايستادن یا نشستن
مسأله ۹۸۴ ـ كسى كه مى تواند بايستد ، اگر بترسد كه به واسطه ايستادن مريض شود ، يا ضررى به او برسد ، مى تواند نشسته نماز بخواند ، و اگر از نشستن هم بترسد ، مى تواند خوابيده نماز بخواند.
کسی که احتمال بدهد تا آخر وقت مىتواند ايستاده نماز بخواند
مسأله ۹۸۵ ـ اگر انسان احتمال بدهد كه تا آخر وقت مى تواند ايستاده نماز بخواند ، بهتر است نماز را تأخير بيندازد ، پس اگر نتوانست بايستد ، در آخر وقت مطابق وظيفه اش نماز را به جا آورد ، و همچنين كسى كه در اوّل وقت به پهلو يا خوابيده مى تواند نماز بخواند بهتر است نماز را تأخير بيندازد ، و در آخر وقت مطابق وظيفه رفتار نمايد ، و در صورتى كه اوّل وقت نماز را خوانده و آخر وقت برايش قدرت بر ايستادن يا نشستن پيدا شد ، بايد نماز را دوباره به صورتى كه قدرت پيدا كرده به جا آورد.
مستحبات نمازگزار در حال ايستادن
مسأله ۹۸۶ ـ مستحبّ است در حال ايستادن فقرات پشت و گردن را راست نگهدارد ، و شانه ها را پايين بيندازد ، و دستها را روى رانها بگذارد ، و انگشتها را به هم بچسباند ، و جاى سجده را نگاه كند ، و سنگينى بدن را به طور مساوى روى دو پا بيندازد ، و با خضوع و خشوع باشد ، و پاها را پس و پيش نگذارد ، و اگر مرد است پاها را از سه انگشت باز تا يك وجب فاصله دهد ، و اگر زن است پاها را به هم بچسباند.
