شک در انجام يكى از كارهاى واجب نماز
مسأله ۱۱۷۶ ـ اگر در بين نماز شكّ كند كه يكى از كارهاى واجب آن را انجام داده يا نه ـ مثلا شكّ كند كه حمد خوانده يا نه ـ چنانچه مشغول كارى كه بعد از آن واجب است نشده ، بايد آنچه را كه در انجام آن شكّ كرده به جا آورد ، و اگر به كارى كه بعد از آن است مشغول شده ـ مثلا در حال خواندن سوره شكّ كند كه حمد را خوانده يا نهـ به شكّ خود اعتنا نكند.
شک در بين خواندن آيه
مسأله ۱۱۷۷ ـ اگر در بين خواندن آيه اى شكّ كند كه آيه پيش را خوانده يا نه ، يا وقتى كه آخر آيه را مى خواند شكّ كند كه اوّل آن را خوانده يا نه ، بايد به شكّ خود اعتنا نكند.
شك در انجام كارهاى واجب رکوع یا سجود
مسأله ۱۱۷۸ ـ اگر بعد از ركوع يا سجود شكّ كند كه كارهاى واجب آن ، مانند ذكر و آرام بودن بدن را انجام داده يا نه بايد به شكّ خود اعتنا نكند.
شك در انجام ركوع يا ايستادن بعد از ركوع
مسأله ۱۱۷۹ ـ اگر در حالى كه به سجده مى رود شكّ كند كه ركوع كرده يا نه بنابر احتياط واجب برگردد و بايستد و ركوع را به جا آورد و نماز را تمام كند و دوباره بخواند ، و اگر شكّ كند كه بعد از ركوع ايستاده يا نه ، بايد برگردد و بايستد و بعد به سجده رفته و نماز را تمام كند.
شك در این که سجده يا تشهد را به جا آورده يا نه
مسأله ۱۱۸۰ ـ اگر در حال برخاستن شكّ كند كه سجده يا تشهّد را به جا آورده يا نه ، بايد برگردد و به جا آورد.
شک كسى كه نشسته يا خوابيده نماز مى خواند درآوردن سجده يا تشهد
مسأله ۱۱۸۱ ـ كسى كه نشسته يا خوابيده نماز مى خواند ، اگر موقعى كه حمد يا تسبيحات مى خواند شكّ كند كه سجده يا تشهّد را به جا آورده يا نه ، بايد به شكّ خود اعتنا نكند ، و اگر پيش از آن كه مشغول حمد يا تسبيحات شود شكّ كند كه سجده يا تشهّد را به جا آورده يا نه ، چنانچه نداند آن حالت ـ مثلا نشستن ـ آيا نشستن بدل از قيام است يا نه ، بايد برگردد و مشكوك را به جا آورد ، و اگر بداند كه بدل از قيام است ، چنانچه شكّ در تشهّد باشد بنابر احتياط واجب آن را به قصد قربت مطلقه ـ اعمّ از وجوب و استحباب ـ بياورد و نمازش صحيح است ، و اگر شكّ در سجده است ، بنابر احتياط واجب نماز را تمام كند و دوباره به جا آورد.
شك در انجام يكى از ركنهاى نماز چنانچه مشغول كار بعدی نشده
مسأله ۱۱۸۲ ـ اگر شكّ كند كه يكى از ركنهاى نماز را به جا آورده يا نه ، چنانچه مشغول كارى كه بعد از آن است نشده ، بايد آن را به جا آورد ، مثلا اگر پيش از خواندن تشهّد شكّ كند كه دو سجده را به جا آورده يا نه ، بايد به جا آورد ، و چنانچه بعد يادش بيايد كه آن ركن را به جا آورده ، در صورتى كه آن ركن ركوع يا دو سجده باشد نمازش باطل است.
شك در انجام عملى كه ركن نيست چنانچه مشغول كار بعدی نشده
مسأله ۱۱۸۳ ـ اگر شكّ كند عملى را كه ركن نيست به جا آورده يا نه ، چنانچه مشغول كارى كه بعد از آن است نشده بايد آن را به جا آورد ، مثلا اگر پيش از خواندن سوره شكّ كند كه حمد را خوانده يا نه ، بايد حمد را بخواند ، و اگر بعد از انجام آن يادش بيايد كه آن را به جا آورده ، نمازش صحيح است.
شك در انجام يكى از ركنهاى نماز چنانچه مشغول كار بعدی شده
مسأله ۱۱۸۴ ـ اگر شكّ كند كه ركنى را به جا آورده يا نه ، چنانچه مشغول كارى كه بعد از آن است شده بايد به شكّ خود اعتنا نكند ، مثلا موقعى كه مشغول خواندن تشهّد است اگر شكّ كند كه دو سجده را به جا آورده يا نه ، بايد به شكّ خود اعتنا نكند ، و اگر يادش بيايد كه آن ركن را به جا نياورده ، در صورتى كه تكبيرة الاحرام باشد ، نمازش باطل است ، چه داخل ركن بعد شده باشد يا نشده باشد ، و در غير آن چنانچه مشغول ركن بعد نشده ، بايد آن را به جا آورد ، و اگر مشغول ركن بعد شده نمازش باطل است ، مثلا اگر پيش از ركوع ركعتِ بعد يادش بيايد كه دو سجده را به جا نياورده ، بايد به جا آورد و اگر در ركوع يا بعد از آن يادش بيايد ، نمازش باطل است.
شك در انجام عملى كه ركن نيست چنانچه مشغول كار بعدی شده
مسأله ۱۱۸۵ ـ اگر شكّ كند عملى را كه ركن نيست به جا آورده يا نه ، چنانچه مشغول كارى كه بعد از آن است شده بايد به شكّ خود اعتنا نكند ، مثلا موقعى كه مشغول خواندن سوره است ، اگر شكّ كند كه حمد را خوانده يا نه ، بايد به شكّ خود اعتنا نكند ، و اگر بعد يادش بيايد كه آن را به جا نياورده ، در صورتى كه مشغول ركن بعد نشده بايد به جا آورد ، و اگر مشغول ركن بعد شده نمازش صحيح است ، بنابراين اگر مثلا در قنوت يادش بيايد كه سوره را نخوانده ، بايد بخواند ، و اگر در ركوع يادش بيايد نمازش صحيح است.
شك در گفتن سلام نماز یا درست گفتن آن
مسأله ۱۱۸۶ ـ اگر شكّ كند كه سلام نماز را گفته يا نه ، چنانچه مشغول نماز ديگر شده ، يا به واسطه انجام كارى كه صورت نماز را به هم مى زند از حال نمازگزار بيرون رفته ، بايد به شكّ خود اعتنا نكند ، و اگر پيش از اينها شكّ كند بايد سلام را بگويد اگر چه مشغول تعقيب باشد ، و اگر شكّ كند كه سلام را درست گفته يا نه در هر صورت به شكّ خود اعتنا نكند.
