سایت رسمی دفتر حضرت آيت الله العظمى وحيد خراسانى

مستحبات دفن

مسأله ۶۳۴ ـ مستحبّ است قبر را به اندازه قدّ انسان متوسّط گود كنند ، و ميّت را در نزديكترين قبرستان دفن نمايند ، مگر آن كه قبرستان دورتر از جهتى بهتر باشد ، مثل آن كه مردمان خوب در آن جا دفن شده باشند ، يا مردم براى فاتحه اهل قبور بيشتر به آن جا بروند.
و نيز مستحبّ است جنازه را در چند ذرعى قبر زمين بگذارند ، و تا سه مرتبه كم كم نزديك ببرند ، و در هر مرتبه زمين بگذارند و بردارند ، و در نوبت چهارم وارد قبر كنند ، و اگر ميّت مرد است در دفعه سوم طورى زمين بگذارند كه سر او طرف پايين قبر باشد ، و در دفعه چهارم از طرف سر وارد قبر كنند ، و اگر زن است در دفعه سوم طرف قبله قبر بگذارند و به پهنا وارد قبر كنند ، و در موقع وارد كردن پارچه اى روى قبر بگيرند.
و نيز مستحبّ است جنازه را به آرامى از تابوت بگيرند و وارد قبر نمايند ، و دعاهايى كه دستور داده شده پيش از دفن و موقع دفن بخوانند ، و بعد از آن كه ميّت را در لحد گذاشتند گره هاى كفن را باز كنند ، و صورت ميّت را روى خاك بگذارند ، و بالشى از خاك زير سر او بسازند ، و پشت ميّت خشت خام يا كلوخى بگذارند كه ميّت به پشت برنگردد و پيش از آن كه لحد را بپوشانند ، كسى دست راست را به شانه راست ميّت بزند و دست چپ را به قوّت بر شانه چپ ميّت بگذارد و دهان را نزديك گوش او ببرد و به شدّت حركتش دهد و سه مرتبه بگويد: «اِسْمَعْ اِفْهَمْ يا فلان بن فلان» و به جاى فلان بن فلان اسم ميّت و پدرش را بگويد مثلا اگر اسم او محمّد و اسم پدرش على است سه مرتبه بگويد: «اِسْمَعْ اِفْهَمْ يا مُحَمَّدَ بْنَ عَليٍّ» پس از آن بگويد:
«هَلْ اَنْتَ عَلىَ الْعَهْدِ الَّذِي فارَقْتَنا عَلَيْهِ مِنْ شَهادَةِ اَنْ لا اِلهَ اِلاَّ اللّهُ وَحْدَهُ لا شَرِيكَ لَهُ وَ اَنَّ مُحَمَّداً (صلى الله عليه وآله وسلم) عَبْدُهُ وَ رَسُولُهُ وَ سَيِّدُ النَّبِيِّينَ وَ خاتَمُ الْمُرْسَلِينَ وَ اَنَّ عَلِيّاً اَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ وَ سَيِّدُ الْوَصِيِّينَ وَ اِمامٌ افْتَرَضَ اللّهُ طاعَتَهُ عَلىَ الْعالَمِينَ وَ اَنَّ الْحَسَنَ وَ الْحُسَيْنَ وَ عَلِيَّ بْنَ الْحُسَيْنِ وَ مُحَمَّدَ بْنَ عَليٍّ وَ جَعْفَرَ بْنَ مُحَمَّد وَ مُوسَى بْنَ جَعْفَر وَ عَلِيَّ بْنَ مُوسَى وَ مُحَمَّدَ بْنَ عَلِيٍّ وَ عَلِيَّ بْنَ مُحَمَّد وَ الْحَسَنَ بْنَ عَلِيٍّ وَ الْقائِمَ الْحُجَّةَ الْمَهْدِيَّ صَلَواتُ اللّهِ عَلَيْهِمْ أَئِمَّةُ الْمُؤْمِنِينَ وَ حُجَجُ اللّهِ عَلَى الْخَلْقِ اَجْمَعِينَ وَ أَئِمَتُكَ أَئِمَّةُ هُدىً اَبْرارٌ يا فُلانَ بْنَ فُلان» و به جاى فلان بن فلان اسم ميّت و پدرش را بگويد.
و بعد بگويد: «اِذا اَتاكَ الْمَلَكانِ الْمُقَرَّبانِ رَسُولَيْنِ مِنْ عِنْدِ اللّهِ تَبارَكَ وَ تَعالى وَ سَئَلاكَ عَنْ رَبِّكَ وَ عَنْ نَبِيِّكَ وَ عَنْ دِينِكَ وَ عَنْ كِتابِكَ وَ عَنْ قِبْلَتِكَ وَ عَنْ اَئِمَّتِكَ فَلا تَخَفْ وَ لا تَحْزَنْ وَ قُلْ فِي جَوابِهِما: اَللّهُ رَبِّي وَ مُحَمَّدٌ (صلى الله عليه وآله وسلم) نَبِيِّي وَ الاِْسْلامُ دِينِي وَ الْقُرآنُ كِتابِي وَ الْكَعْبَةُ قِبْلَتِي وَ اَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ عَلِيُّ بْنُ اَبِى طالِب اِمامِي وَ الْحَسَنُ بْنُ عَلِيٍّ الْمُجْتَبى اِمامِي وَ الْحُسَيْنُ بْنُ عَلِيٍّ الشَّهِيدُ بِكَرْبَلا اِمامِي وَ عَلِيٌّ زَيْنُ الْعابِدِينَ اِمامِي وَ مُحَمَّدٌ الْباقِرُ اِمامِي وَ جَعْفَرٌ الْصادِقُ اِمامِي وَ مُوسَى الْكاظِمُ اِمامِي وَ عَلِيٌّ الْرِضا اِمامِي وَ مُحَمَّدٌ الْجَوادُ اِمامِي وَ عَلِيٌ الْهادِي اِمامِي وَ الْحَسَنُ الْعَسْكَرِيُّ اِمامِي وَ الْحُجَّةُ الْمُنْتَظَرُ اِمامِي هَؤُلاءِ صَلَواتُ اللّهِ عَليْهِمْ أَئِمَّتِي وَ سادَتِي وَ قادَتِي وَ شُفَعائِي بِهِمْ اَتَوَلّى وَ مِنْ اَعْدائِهِمْ اَتَبَرَّءُ فِي الدُّنْيا وَ الاْخِرَةِ ، ثُمَّ اعْلَمْ يا فُلانَ بْنَ فُلان» و به جاى فلان بن فلان اسم ميّت و پدرش را بگويد.
و بعد بگويد: «اَنَّ اللّهَ تَبارَكَ وَ تَعالى نِعْمَ الرَّبُّ وَ اَنَّ مُحَمَّداً (صلى الله عليه وآله وسلم) نِعْمَ الرَّسُولُ وَ اَنَّ عَلِيَّ بْنَ اَبِي طالِب وَ اَوْلادَهُ الْمَعْصُومِينَ الاَْئِمَّةَ الاِْثْني عَشَرَ نِعْمَ الاَْئِمَّةُ وَ اَنَّ ما جاءَ به مُحَمَّدٌ (صلى الله عليه وآله وسلم)حَقٌّ وَ اَنَّ الْمَوْتَ حَقٌّ وَ سُؤالَ مُنْكَر وَ نَكِير فِي الْقَبْرِ حَقٌّ وَ الْبَعْثَ حَقٌّ وَ النُّشُورَ حَقٌّ وَ الْصِّراطَ حَقٌّ وَ الْمِيزانَ حَقٌّ وَ تَطايُرَ الْكُتُبِ حَقٌّ وَ اَنَّ الْجَنَّةَ حَقٌّ وَ النّارَ حَقٌّ وَ اَنَّ السّاعَةَ آتِيَةٌ لا رَيْبَ فِيها وَ اَنَّ اللّهَ يَبْعَثُ مَنْ فِي الْقُبُورِ» پس بگويد: «اَفَهِمْتَ يافُلانُ» و به جاى فلان اسم ميّت را بگويد و پس از آن بگويد:
«ثَبَّتَكَ اللّهُ بِالْقَوْلِ الثابِتِ وَ هَداكَ اللّهُ اِلى صِراط مُسْتَقِيم عَرَّفَ اللّهُ بَيْنَكَ وَ بَيْنَ أَوْلِيائِكَ فِي مُسْتَقَرٍّ مِنْ رَحْمَتِهِ» پس بگويد: «اَللّهُمَّ جافِ الاَْرْضَ عَنْ جَنْبَيْهِ وَ اصْعَدْ بِرُوحِهِ اِلَيْكَ وَ لَقِّهِ مِنْكَ بُرْهاناً اَللّهُمَّ عَفْوَكَ عَفْوَكَ».

مستحبات كسى كه میّت را در قبر مى‏گذارد یا خاك را بر قبر مى‏ريزد

مسأله ۶۳۵ ـ مستحبّ است كسى كه ميّت را در قبر مى گذارد با طهارت و سر برهنه و پا برهنه باشد ، و از طرف پاى ميّت از قبر بيرون بيايد.
و مستحبّ است وقتى از قبر بيرون آمد بگويد: «اِنّا لِلّهِ وَ اِنّا اِلَيْهِ راجِعُونَ وَ الْحَمْدُ لِلّهِ رَبِّ الْعالَمِينَ ، اَللّهُمَّ ارْفَعْ دَرَجَتَهُ فِي اَعْلى عِلِّيِينَ وَ اخْلُفْ عَلى عَقِبِهِ فِي الْغابِرِيْنَ (وَ عِنْدَكَ نَحْتَسِبُهُ) يا رَبَّ الْعالَمِينَ».
و مستحبّ است غير از خويشان ميّت ، كسانى كه حاضرند با پشت دست خاك بر قبر بريزند ، و اگر ميّت زن است كسى كه با او محرم مى باشد او را در قبر بگذارد ، و اگر محرمى نباشد خويشانش او را در قبر بگذارند.

آداب ساختن قبر و زیارت آن

مسأله ۶۳۶ ـ مستحبّ است قبر را مربّع يا مربّع مستطيل بسازند و به اندازه چهار انگشت از زمين بلند كنند و نشانه اى روى آن بگذارند كه اشتباه نشود و روى قبر آب بپاشند ، و بعد از پاشيدن آب كسانى كه حاضرند دستها را بر قبر بگذارند و انگشتها را باز كرده در خاك فرو برند و هفت مرتبه سوره مباركه اِنّا اَنْزَلْناه بخوانند و براى ميّت طلب آمرزش كنند و دعاهائى را كه وارد شده بخوانند ، مانند اين دعا: «اَللّهُمَّ جافِ الاَْرْضَ عَنْ جَنْبَيْهِ وَ اصْعَدْ (صَعِّدْ) رُوْحَهُ اِلى اَرْواحِ الْمُؤْمِنِينَ فِي عِلِّيِينَ وَ اَلْحِقْهُ بِالصّالِحِينَ».

تلقين میّت پس از رفتن كسانى كه تشييع جنازه كرده‏اند

مسأله ۶۳۷ ـ پس از رفتن كسانى كه تشييع جنازه كرده اند مستحبّ است ولىّ ميّت يا كسى كه از طرف ولىّ اجازه دارد دعاهايى را كه دستور داده شده به ميّت تلقين كند.

سرسلامتى دادن صاحبان عزا و غذا فرستادن براى آنها

مسأله ۶۳۸ ـ بعد از دفن ميّت مستحبّ است صاحبان عزا را سر سلامتى دهند ، ولى اگر مدّتى گذشته كه به واسطه سر سلامتى دادن مصيبت يادشان مى آيد ، ترك آن بهتر است ، و نيز مستحبّ است تا سه روز براى اهل خانه ميّت غذا بفرستند و غذا خوردن نزد آنان مكروه است.

مستحبات در مرگ خویشان

مسأله ۶۳۹ ـ مستحبّ است انسان در مرگ خويشان مخصوصاً در مرگ فرزند صبر كند ، و هر وقت ميّت را ياد مى كند ( اِنّا لِلّهِ وَ اِنّا اِلَيْهِ راجِعُونَ ) بگويد و براى ميّت قرآن بخواند ، و قبر را محكم بسازد كه زود خراب نشود ، و سر قبر پدر و مادر از خداوند حاجت بخواهد.

خراشيدن صورت و بدن و به خود لطمه زدن

مسأله ۶۴۰ ـ خراشيدن صورت وبدن و به خود لطمه زدن در مرگ كسى ، در صورتى كه ضرر معتنا بهى داشته باشد جايز نيست ، هر چند در غير اين صورت هم احتياط واجب ترك آن است.

پاره كردن يقه

مسأله ۶۴۱ ـ بنابر احتياط واجب پاره كردن يقه در مرگ غير پدر و برادر جايز نيست ، ولى در مصيبت پدر و برادر مانعى ندارد.

کفّاره صورت خراشیدن و يقه يا لباس پاره کردن

مسأله ۶۴۲ ـ اگر زن در عزاى ميّت صورت خود را بخراشد و خونين كند ، يا موى خود را بكند ـ بنابر احتياط مستحبّ ـ يك بنده آزاد كند ، يا ده فقير را طعام دهد و يا بپوشاند ، و همچنين است اگر مرد در مرگ زن يا فرزند يقه يا لباس خود را پاره كند.

گريه بر میّت با صداى خيلى بلند

مسأله ۶۴۳ ـ احتياط مستحبّ آن است كه در گريه بر ميّت صدا را خيلى بلند نكنند.