نیّت روزه و مقدمهء علمیهء امساک
مسأله ۱۵۵۸ ـ لازم نيست انسان نيّت روزه را از قلب خود بگذراند ، يا مثلا بگويد فردا روزه مى گيرم ، بلكه همين قدر كه بنا داشته باشد به قصد قربت و با اخلاص از اذان صبح تا مغرب كارى كه روزه را باطل مى كند انجام ندهد كافيست ، و براى آن كه يقين كند تمام اين مدّت را روزه بوده ، بايد مقدارى پيش از اذان صبح و مقدارى هم بعد از مغرب از انجام كارى كه روزه را باطل مى كند خوددارى نمايد.
موقع نیّت روزه ماه رمضان
مسأله ۱۵۵۹ ـ انسان مى تواند در هر شب از ماه رمضان براى روزه فرداى آن نيّت كند ، و همچنين مى تواند شب اوّل ماه نيّت روزه همه ماه را بنمايد و تجديد نيّت هر شب لازم نيست و بقاى همان نيّت كفايت مى كند.
وقت نیّت روزه ماه رمضان در شب اول و در غير شب اول
مسأله ۱۵۶۰ ـ وقت نيّت روزه ماه رمضان در شب اوّل ، از اوّل شب است تا اذان صبح ، و در غير شب اوّل مى شود قبل از اوّل شب هم نيّت كرد ، مثلا عصر روز قبل نيّت داشته باشد كه فردا را روزه بگيرد قربةً الى الله ، و بر اين نيّت باقى باشد اگر چه تا بعد از اذان صبح خوابش ببرد.
وقت نیّت روزه مستحبى
مسأله ۱۵۶۱ ـ وقت نيّت روزه مستحبّى ، از اوّل شب است تا موقعى كه به اندازه نيّت كردن به استتار قرص وقت مانده باشد ، كه اگر تا اين وقت كارى كه روزه را باطل مى كند انجام نداده باشد و نيّت روزه مستحبّى كند ، روزه او صحيح است ، و اگر از استتار قرص بگذرد صحّت روزه محلّ اشكال است.
وقت نیّت به روزه واجب معين و غير معين
مسأله ۱۵۶۲ ـ كسى كه پيش از اذان صبح بدون نيّت روزه خوابيده است ، اگر پيش از ظهر بيدار شود و نيّت روزه كند چنانچه روزه واجبى باشد كه وقت آن معيّن است ـ چه روزه ماه رمضان و چه غير آن مثل اين كه نذر كرده باشد روز معيّنى را روزه بگيرد ـ صحّت روزه اش محلّ اشكال است ، و اگر روزه واجبى باشد كه وقت معيّن ندارد ، صحيح است ، و در صورتى كه بعد از ظهر بيدار شود ، نمى تواند نيّت روزه واجب كند ، هر چند غير معيّن باشد ، ولى در قضاى روزه ماه رمضان عدم جواز بعد از ظهر تا عصر بنابر احتياط است.
معیّن کردن روزه در نیّت در غير از روزه ماه رمضان
مسأله ۱۵۶۳ ـ اگر بخواهد غير از روزه ماه رمضان روزه ديگرى بگيرد ، بايد آن را معيّن بنمايد ، مثلا نيّت كند كه روزه قضا يا روزه نذر يا كفّاره مى گيرم ، ولى در ماه رمضان لازم نيست نيّت كند كه روزه ماه رمضان مى گيرم ، بلكه اگر نداند ماه رمضان است يا فراموش نمايد و روزه ديگرى را نيّت كند ، روزه ماه رمضان حساب مى شود.
نیّت روزه غیر ماه رمضان در ماه رمضان
مسأله ۱۵۶۴ ـ اگر بداند ماه رمضان است و عمداً نيّت روزه غير ماه رمضان كند ، روزه ماه رمضان حساب نمى شود ، و همچنين ـ بنابر احتياط واجب ـ روزه اى كه قصد كرده نيز حساب نمى شود.
روزه گرفتن مثلاً به نیّت روز اول ماه روزه و بعد بفهمد دوم يا سوم بوده
مسأله ۱۵۶۵ ـ اگر مثلا به نيّت روز اوّل ماه روزه بگيرد ، بعد بفهمد دوم يا سوم بوده روزه او صحيح است.
پيش از اذان صبح نيت كند و بى هوش شود و در بين روز به هوش آيد
مسأله ۱۵۶۶ ـ اگر پيش از اذان صبح نيّت كند و بى هوش شود و در بين روز به هوش آيد ، بنابر احتياط واجب بايد روزه آن روز را تمام نمايد و قضاى آن را نيز به جا آورد.
پيش از اذان صبح نیّت كند و مست شود و در بين روز به هوش آيد
مسأله ۱۵۶۷ ـ اگر پيش از اذان صبح نيّت كند و مست شود و در بين روز به هوش آيد ، احتياط واجب آن است كه روزه آن روز را تمام كند و قضاى آن را هم به جا آورد.
پيش از اذان صبح نیّت كند و بخوابد و بعد از مغرب بيدار شود
مسأله ۱۵۶۸ ـ اگر پيش از اذان صبح نيّت كند و بخوابد و بعد از مغرب بيدار شود ، روزه اش صحيح است.
کسی که نداند يا فراموش كند كه ماه رمضان است
مسأله ۱۵۶۹ ـ اگر نداند يا فراموش كند كه ماه رمضان است و پيش از ظهر ملتفت شود ، چنانچه كارى كه روزه را باطل مى كند انجام داده باشد يا بعد از ظهر ملتفت شود كه ماه رمضان است ، روزه او باطل مى باشد ، ولى بايد تا مغرب كارى كه روزه را باطل مى كند انجام ندهد ، و بعد از ماه رمضان هم آن روزه را قضا نمايد ، و همچنين است ـ بنابر احتياط واجب ـ اگر پيش از ظهر ملتفت شود و كارى كه روزه را باطل مى كند انجام نداده باشد.
بالغ شدن بچه پيش از اذان صبح ماه رمضان يا بعد از آن
مسأله ۱۵۷۰ ـ اگر بچّه پيش از اذان صبح ماه رمضان بالغ شود ، بايد روزه بگيرد ، و اگر بعد از اذان بالغ شود ، روزه آن روز بر او واجب نيست ، هر چند احتياط مستحبّ اين است كه اگر پيش از ظهر بالغ شود و نيّت روزه كرده باشد ، روزه آن روز را تمام كند ، و اگر نيّت هم نكرده باشد و چيزى از مبطلات روزه را انجام نداده باشد ، نيّت كند و روزه بگيرد.
روزه مستحبى براى اجير يا کسی که قضاى رمضان يا واجب ديگرى دارد
مسأله ۱۵۷۱ ـ كسى كه براى به جا آوردن روزه ميّتى اجير شده ، اگر روزه مستحبّى بگيرد اشكال ندارد ، ولى كسى كه روزه قضاى ماه رمضان دارد نمى تواند روزه مستحبّى بگيرد ، و همچنين ـ بنابر احتياط واجب ـ اگر روزه واجب ديگرى داشته باشد ، و چنانچه فراموش كند و روزه مستحبّ بگيرد ، در صورتى كه پيش از ظهر يادش بيايد روزه مستحبّى او باطل است و مى تواند نيّت خود را به روزه واجب غير معيّن برگرداند ، ولى به روزه واجب معيّن محلّ اشكال است ، و اگر بعد از ظهر ملتفت شود نمى تواند نيّت خود را به روزه واجب برگرداند هر چند غير معيّن باشد ، و اين حكم در قضاى روزه ماه رمضان بعد از زوال تا عصر بنابر احتياط است ، و اگر بعد از مغرب يادش بيايد ، روزه اش صحيح است.
ترک روزه واجب معین غير از روزه رمضان تا اذان صبح نیّت
مسأله ۱۵۷۲ ـ اگر غير از روزه ماه رمضان روزه معيّن ديگرى بر انسان واجب باشد ـ مثلا نذر كرده باشد كه روز معيّنى را روزه بگيرد ـ چنانچه عمداً تا اذان صبح نيّت نكند ، روزه اش باطل است ، و همچنين است بنابر احتياط اگر نداند كه روزه آن روز بر او واجب است يا فراموش كند هر چند پيش از ظهر يادش بيايد ، و كارى كه روزه را باطل مى كند انجام نداده باشد.
ترک نیّت روزه واجب غير معيّن تانزدیک ظهر
مسأله ۱۵۷۳ ـ اگر براى روزه واجب غير معيّنى ـ مثل روزه كفّارهـ عمداً تا نزديك ظهر نيّت نكند ، اشكال ندارد ، بلكه اگر پيش از نيّت تصميم داشته باشد كه روزه نگيرد يا ترديد داشته باشد كه بگيرد يا نه ، چنانچه كارى كه روزه را باطل مى كند انجام نداده باشد و پيش از ظهر نيّت كند ، روزه او صحيح است.
مسلمان شدن کافر در ماه رمضان پيش از ظهر
مسأله ۱۵۷۴ ـ اگر در ماه رمضان پيش از ظهر كافر مسلمان شود هر چند از اذان صبح تا آن وقت كارى كه روزه را باطل مى كند انجام نداده باشد ، روزه او صحيح نيست.
خوب شدن مریض در وسط روز ماه رمضان
مسأله ۱۵۷۵ ـ اگر در وسط روز ماه رمضان پيش از ظهر يا بعد از آن مريض خوب شود ، روزه آن روز بر او واجب نيست هر چند تا آن وقت كارى كه روزه را باطل مى كند انجام نداده باشد.
شك درآخر شعبان يا اول ماه رمضان
مسأله ۱۵۷۶ ـ روزى را كه انسان شكّ دارد آخر شعبان است يا اوّل ماه رمضان ، واجب نيست روزه بگيرد ، و اگر بخواهد روزه بگيرد نمى تواند نيّت روزه ماه رمضان كند ، و يا نيّت كند كه اگر ماه رمضان است روزه ماه رمضان ، و اگر ماه رمضان نيست روزه قضا يا مانند آن باشد ، بلكه بايد نيّت روزه واجب ديگرى مانند قضا و يا روزه مستحبّى بنمايد ، و چنانچه بعد معلوم شود ماه رمضان بوده از ماه رمضان حساب مى شود ، و اگر قصد كند آن چه را كه به آن مأمور است انجام دهد و بعد معلوم شود ماه رمضان بوده كفايت مى كند.
آخر شعبان نیّت قضا و مانند آن کند و بين روز بفهمد رمضان است
مسأله ۱۵۷۷ ـ اگر روزى را كه شكّ دارد آخر شعبان است يا اوّل ماه رمضان ، به نيّت روزه قضا و مانند آن يا روزه مستحبّى روزه بگيرد و در بين روز بفهمد كه ماه رمضان است ، بايد نيّت روزه ماه رمضان كند.
ترک نیّت امساک یا تردید در آن در روزه واجب معيّنى مثل ماه رمضان
مسأله ۱۵۷۸ ـ اگر در روزه واجب معيّنى مثل روزه ماه رمضان ، از نيّت امساك براى خدا برگردد ، يا مردّد شود كه برگردد ، و يا اين كه قصد كند مفطرى از مفطرات را انجام دهد ، يا مردّد شود در انجام مفطر ، روزه اش باطل مى شود ، اگر چه از قصدى كه كرده توبه نمايد و به نيّت روزه برگردد و كارى هم كه روزه را باطل مى كند انجام ندهد.
ترک نیّت امساک یا تردید در آن در روزه واجبى كه وقت آن معيّن نيست
مسأله ۱۵۷۹ ـ آنچه در مسأله قبل گذشت كه روزه واجب معيّن را باطل مى كند ، در روزه واجبى كه وقت آن معيّن نباشد ـ مانند روزه كفّاره يا نذر غير معيّن ـ مبطل نيست ، و چنانچه پيش از ظهر دوباره به نيّت خود برگردد ، روزه او صحيح است.
