نماز عيد فطر و قربان، به جماعت و فرادى
مسأله ۱۵۲۴ ـ نماز عيد فطر و قربان در زمان حضور امام (عليه السلام) واجب است و بايد با جماعت خوانده شود ، و در زمان ما كه امام (عليه السلام) غايب است مستحبّ مى باشد ، و مى شود آن را با جماعت يا فرادى خواند ، و بنابر احتياط واجب در صورت جماعت عدد كمتر از پنج نفر نباشد.
وقت نماز عيد فطر و قربان
مسأله ۱۵۲۵ ـ وقت نماز عيد فطر و قربان از اوّل آفتاب روز عيد تا ظهر است.
وقت فضيلت نماز عيد قربان و عيد فطر، و وقت پرداخت زكات فطره
مسأله ۱۵۲۶ ـ مستحبّ است نماز عيد قربان را بعد از بلند شدن آفتاب بخوانند ، و در عيد فطر مستحبّ است بعد از بلند شدن آفتاب افطار كنند ، و بنابر احتياط واجب زكات فطره را بدهند ، بعد نماز عيد را بخوانند.
كيفيت نماز عيد فطر و قربان
مسأله ۱۵۲۷ ـ نماز عيد فطر و قربان دو ركعت است ، كه در ركعت اوّل بعد از خواندن حمد و سوره بايد پنج تكبير بگويد ، و بعد از هر تكبير ـ بنابر احتياط واجب ـ يك قنوت بخواند و بعد از قنوت پنجم تكبير ديگرى بگويد و به ركوع رود و دو سجده به جا آورد و برخيزد ، و در ركعت دوم چهار تكبير بگويد ، و بعد از هر تكبير قنوت بخواند و تكبير پنجم را بگويد و به ركوع رود و بعد از ركوع دو سجده كند و تشهّد بخواند و نماز را سلام دهد.
دعا و ذكر قنوت در نماز عيد فطر و قربان
مسأله ۱۵۲۸ ـ در قنوت نماز عيد فطر و قربان هر دعا و ذكرى بخوانند كافيست ، ولى بهتر است دعايى را كه شيخ طوسى (رحمه الله) در مصباح المتهجّد نقل فرموده بخوانند:
«اَللّهُمَّ اَهْلَ الْكِبْرِياءِ وَ الْعَظَمَةِ وَ اَهْلَ الْجُودِ وَ الْجَبَرُوتِ وَ اَهْلَ الْعَفْوِ وَ الرَّحْمَةِ وَ اَهْلَ التَّقْوى وَ الْمَغْفِرَةِ اَسْأَلُكَ بِحَقِّ هذَا الْيَوْمِ الَّذِي جَعَلْتَهُ لِلْمُسْلِمِينَ عِيْداً وَ لِمُحَمَّد (صلى الله عليه وآله وسلم) ذُخْراً وَ مَزِيداً اَنْ تُصَلِّيَ عَلى مُحَمَّد وَ الِ مُحَمَّد وَ اَنْ تُدْخِلَنِي فِي كُلِّ خَيْر اَدْخَلْتَ فِيهِ مُحَمَّداً وَ الَ مُحَمَّد وَ اَنْ تُخْرِجَنِي مِنْ كُلِّ سُوء اَخْرَجْتَ مِنْهُ مُحَمَّداً وَ الَ مُحَمَّد صَلَواتُكَ عَلَيْهِ وَ عَلَيْهِمْ ، اَللّهُمَّ اِنِّي اَسْأَلُكَ خَيْرَ ما سَأَلَكَ بِهِ عِبادُكَ الصّالِحُونَ وَ اَعُوذُ بِكَ مِمَّا اسْتَعاذَ مِنْهُ عِبادُكَ الصّالِحُونَ (اَلْمُخْلَصُونَ ، الْمُخْلِصُونَ)».
و بهتر از آن اين است كه دعايى را كه در تهذيب به سند معتبر ذكر فرموده بخوانند: «اَشْهَدُ اَنْ لا اِلهَ اِلاَّ اللّهُ وَحْدَهُ لا شَرِيكَ لَهُ وَ اَشْهَدُ اَنَّ مُحَمَّداً عَبْدُهُ وَ رَسُولُهُ ، اَللّهُمَّ اَنْتَ اَهْلُ الْكِبْرِياءِ وَ الْعَظَمَةِ وَ اَهْلُ الْجُودِ وَ الْجَبَرُوتِ وَ الْقُدْرَةِ وَ الْسُّلْطانِ وَ الْعِزَّةِ ، اَسْأَلُكَ فِي هذَا الْيَوْمِ الَّذِي جَعَلْتَهُ لِلْمُسْلِمِينَ عِيْداً وَ لُِمحَمَّد (صلى الله عليه وآله وسلم) ذُخْراً وَ مَزِيداً ، اَسْأَلُكَ اَنْ تُصَلِّيَ عَلى مُحَمَّد وَ الِ مُحَمَّد وَ اَنْ تُصَلِّيَ عَلى مَلائِكَتِكَ الْمُقَرَّبِينَ وَ اَنْبِيائِكَ الْمُرْسَلِينَ وَ اَنْ تَغْفِرَ لَنا وَ لِجَمِيعِ الْمُؤْمِنِينَ وَ الْمُؤْمِناتِ وَ الْمُسْلِمِينَ وَ الْمُسْلِماتِ اَلاَْحْياءِ مِنْهُمْ وَ الاَْمْواتِ ، اَللّهُمَّ اِنِّي اَسْأَلُكَ مِنْ خَيْرِ ما سَأَلَكَ عِبادُكَ الْمُرْسَلُونَ وَ اَعُوذُ بِكَ مِنْ شَرِّ ما عاذَ بِهِ عِبادُكَ الْمُخْلَصُونَ ، اَللّهُ اَكْبَرُ اَوَّلُ كُلِّ شَيْئ وَ اخِرُهُ وَ بَدِيعُ كُلِّ شَيْئ وَ مُنْتَهاهُ وَ عالِمُ كُلِّ شَيْئ وَ مَعادُهُ وَ مَصِيرُ كُلِّ شَيْئ اِلَيْهِ وَ مَرَدُّهُ وَ مُدَبِّرُ الاُْمُورِ وَ باعِثُ مَنْ فِي الْقُبُورِ ، قابِلُ الاَْعْمالِ مُبْدِى الْخَفِيّاتِ مُعْلِنُ السَّرائِرِ ، اَللّهُ اَكْبَرُ عَظِيمُ الْمَلَكُوتِ شَدِيدُ الْجَبَرُوتِ حَيٌّ لا يَمُوتُ دائِمٌ لا يَزُولُ اِذا قَضى اَمْراً فَاِنَّما يَقُولُ لَهُ كُنْ فَيَكُونُ ، اَللّهُ اَكْبَرُ خَشَعَتْ لَكَ الاَْصْواتُ وَ عَنَتْ لَكَ الْوُجُوهُ وَ حارَتْ دُونَكَ الاَْبْصارُ وَكَلَّتِ الاَْلْسُنُ عَنْ عَظَمَتِكَ وَ النَّواصِي كُلُّها بِيَدِكَ وَ مَقادِيْرُ الاُْمُورِ كُلُّها اِلَيْكَ ، لا يَقْضِي فِيها غَيْرُكَ وَ لا يَتِمُّ مِنْها شَيْئٌ دُونَكَ ، اَللّهُ اَكْبَرُ اَحاطَ بِكُلِّ شَيْئ حِفْظُكَ وَ قَهَرَ كُلَّ شَيْئ عِزُّكَ وَ نَفَذَ كُلَّ شَيْئ اَمْرُكَ وَ قامَ كُلُّ شَيْئ بِكَ وَ تَواضَعَ كُلُّ شَيْئ لِعَظَمَتِكَ وَ ذَلَّ كُلُّ شَيْئ لِعِزَّتِكَ وَ اسْتَسْلَمَ كُلُّ شَيْئ لِقُدْرَتِكَ وَ خَضَعَ كُلُّ شَيْئ لِمُلْكِكَ ، اَللّهُ اَكْبَرُ».
دو خطبه بعد از نماز عيد فطر و قربان
مسأله ۱۵۲۹ ـ در زمان غايب بودن امام (عليه السلام) ـ بنابر احتياط مستحبّ ـ بعد از نماز عيد فطر و قربان ، در جماعت دو خطبه بخوانند ، و بهتر است كه در خطبه عيد فطر احكام زكات فطره ، و در خطبه عيد قربان احكام قربانى را بگويند.
سورههاى مستحب در نماز عيد
مسأله ۱۵۳۰ ـ نماز عيد سوره مخصوصى ندارد ، ولى بهتر است كه در ركعت اوّل آن سوره ( سَبِّحِ اسْمَ رَبِّكَ الأَعْلى ) «سوره ۸۷» و در ركعت دوم سوره شمس «سوره ۹۱» را بخوانند ، و افضل از همه آن است كه در ركعت اوّل سوره شمس ، و در ركعت دوم سوره غاشيه «سوره ۸۸» را بخوانند.
خواندن نماز عيد در صحرا مگر در مكه
مسأله ۱۵۳۱ ـ مستحبّ است نماز عيد را در صحرا بخوانند ، ولى در مكّه مستحبّ است در مسجد الحرام خوانده شود.
مستحبات براى كسى كه به نماز عيد مىرود
مسأله ۱۵۳۲ ـ مستحبّ است امام جماعت و مأموم پيش از نماز غسل كند ، و عمامه سفيدى از پنبه بر سر بگذارد كه يك طرف آن را بر سينه اش و طرف ديگر را بين دو كتفش بيندازد ، و پياده و پا برهنه و با وقار به نماز عيد برود.
مستحبات در نماز عيد
مسأله ۱۵۳۳ ـ مستحبّ است در نماز عيد بر زمين سجده كنند ، و در حال گفتن تكبيرها دستها را بلند كنند ، و امام جماعت قرائت را بلند بخواند.
استحباب تكبيرات عيد فطر
مسأله ۱۵۳۴ ـ مستحبّ است بعد از نماز مغرب و عشاء شب عيد فطر و بعد از نماز صبح آن و بعد از نماز عيد فطر ، اين تكبيرها را بگويد: «اَللّهُ اَكْبَرُ ، اَللّهُ اَكْبَرُ ، لا اِلهَ اِلاَّ اللّهُ وَ اللّهُ اَكْبَرُ ، اَللّهُ اَكْبَرُ وَ لِلّهِ الْحَمْدُ ، اَللّهُ اَكْبَرُ عَلى ما هَدانا».
استحباب تكبيرات عيد قربان
مسأله ۱۵۳۵ ـ مستحبّ است انسان در عيد قربان بعد از ده نماز ، كه اوّل آنها نماز ظهر روز عيد و آخر آنها نماز صبح روز دوازدهم است ، تكبيرهايى را كه در مسأله پيش گذشت بگويد ، و بعد از آن بگويد: «اَللّهُ اَكْبَرُ عَلى ما رَزَقَنا مِنْ بَهِيمَةِ الاَْنْعامِ وَ الْحَمْدُ لِلّهِ عَلى ما اَبْلانا» ولى اگر عيد قربان را در منى باشد مستحبّ است بعد از پانزده نماز ، كه اوّل آنها نماز ظهر روز عيد و آخر آنها نماز صبح روز سيزدهم ذى حجّه است ، اين تكبيرها را بگويد.
رفتن زنها به نماز عيد
مسأله ۱۵۳۶ ـ احتياط مستحبّ آن است كه زنها از رفتن به نماز عيد خوددارى كنند ، ولى اين احتياط براى زنهاى پير نيست.
وظیفه مأموم در نماز عید
مسأله ۱۵۳۷ ـ در نماز عيد هم ـ مثل نمازهاى ديگر ـ مأموم بايد غير از حمد و سوره ، چيزهاى ديگر نماز را خودش بخواند.
مأموم موقعى برسد كه امام مقدارى از تكبيرها را گفته
مسأله ۱۵۳۸ ـ اگر مأموم موقعى برسد كه امام مقدارى از تكبيرها را گفته ، بعد از آن كه امام به ركوع رفت بايد آنچه از تكبيرها و قنوتها را كه با امام نگفته خودش بگويد و خود را به ركوع امام برساند ، و اگر در هر قنوت يك «سُبْحانَ اللّهِ» يا يك «اَلْحَمْدُ لِلّهِ» بگويد كافيست.
در نماز عيد ، موقعى برسد كه امام در ركوع است
مسأله ۱۵۳۹ ـ اگر در نماز عيد موقعى برسد كه امام در ركوع است ، مى تواند نيّت كند و تكبير اوّل نماز را بگويد و به ركوع رود ، هر چند احتياط اين است كه نماز را به قصد رجاء به جا آورد.
فراموش کردن يك سجده يا تشهد در نماز و حكم سجده سهو آن
مسأله ۱۵۴۰ ـ اگر در نماز عيد يك سجده از ركعت آخر يا تشهّد را فراموش كند ، در صورتى كه كارى كه نماز را باطل مى كند انجام نداده باشد ، برگردد و آن را به جا آورد ، و اگر سجده از ركعت قبل باشد ، بنابر احتياط واجب آن را قضا كند ، و در هر حال اگر كارى كند كه براى آن در نماز يوميّه سجده سهو لازم است ـ اگر چه به احتياط ـ بنابر احتياط واجب دو سجده سهو بنمايد.
