نحوه قرار دادن محتضر
مسأله ۵۳۹ ـ مسلمانى را كه محتضر است ـ يعنى در حال جان دادن مى باشد ـ مرد باشد يا زن ، بزرگ باشد يا كوچك ، بنابر احتياط واجب در صورت امكان به پشت بخوابانند به طورى كه كف پاهايش به طرف قبله باشد ، و اگر خواباندن او كاملا به اين طور ممكن نباشد ، بنابر احتياط مستحبّ تا اندازه اى كه ممكن است به اين دستور عمل كنند ، و همچنين احتياط مستحبّ آن است كه در صورتى كه خواباندن او به اين صورت به هيچ نحو ممكن نباشد ، او را رو به قبله بنشانند ، و اگر اين هم ممكن نشد ، او را به پهلوى راست يا به پهلوى چپ رو به قبله بخوابانند.
نحوه قرار دادن جنازه قبل از غسل و هنگام غسل و بعد از آن
مسأله ۵۴۰ ـ احتياط واجب آن است كه تا وقتى جنازه را بر نداشته اند ، او را رو به قبله بخوابانند ، و همچنين بنابر احتياط مستحبّ هنگام غسل دادن ، ولى بعد از آن كه غسلش تمام شد مستحبّ است كه او را مثل حالتى كه بر او نماز مى خوانند بخوابانند.
رو به قبله كردن محتضر
مسأله ۵۴۱ ـ بنابر احتياط رو به قبله كردن محتضر بر هر مسلمان واجب است ، و اگر ممكن باشد بايد از خود محتضر اجازه بگيرند ، و اگر ممكن نباشد يا اجازه او معتبر نباشد بنابر احتياط از ولىّ او اجازه بگيرند.
تلقين كردن محتضر
مسأله ۵۴۲ ـ مستحبّ است شهادتين و اقرار به دوازده امام (عليهم السلام) و ساير عقايد حقّه را به كسى كه در حال جان دادن است ، طورى تلقين كنند كه بفهمد ، و همچنين مستحبّ است چيزهايى را كه ذكر شد تا وقت مرگ تكرار كنند ، و نيز دعاى فرج را به محتضر تلقين نمايند.
دعاى تلقين به محتضر
مسأله ۵۴۳ ـ مستحبّ است كه اين دعا را طورى به محتضر تلقين كنند كه بفهمد: «اَللّهُمَّ اغْفِرْ لِيَ الْكَثِيرَ مِنْ مَعاصِيكَ وَ اقْبَلْ مِنِّي اليَسِيرَ مِنْ طاعَتِكَ يا مَنْ يَقْبَلُ اليَسِيرَ وَ يَعْفُو عَنِ الكَثِيرِ ، اِقْبَلْ مِنِّي الْيَسِيرَ وَ اعْفُ عَنِّي الكَثِيرَ ، اِنَّكَ اَنْتَ العَفُوُّ الغَفُورُ ، اَللّهُمَّ ارْحَمْنِي فَاِنَّكَ رَحيمٌ».
كسى را كه سخت جان مىدهد
مسأله ۵۴۴ ـ مستحبّ است كسى را كه سخت جان مى دهد ، اگر ناراحت نمى شود به جايى كه نماز مى خوانده ببرند.
خواندن سوره و آياتى كه بر بالين محتضر مستحب است
مسأله ۵۴۵ ـ مستحبّ است كه بر بالين محتضر سوره مباركه يس و صافات و احزاب و آية الكرسى و آيه پنجاه و چهارم از سوره اعراف و سه آيه آخر سوره بقره ، بلكه هر چه از قرآن ممكن است بخوانند.
مكروهات حال احتضار
مسأله ۵۴۶ ـ تنها گذاشتن محتضر مكروه است ، و همچنين گذاشتن چيزى روى شكم او و بودن جنب و حائض نزد او و حرف زدن زياد و گريه كردن و تنها گذاشتن زنها نزد او مكروه است.
نحوه قرار دادن محتضر
مسأله ۵۳۹ ـ مسلمانى را كه محتضر است ـ يعنى در حال جان دادن مى باشد ـ مرد باشد يا زن ، بزرگ باشد يا كوچك ، بنابر احتياط واجب در صورت امكان به پشت بخوابانند به طورى كه كف پاهايش به طرف قبله باشد ، و اگر خواباندن او كاملا به اين طور ممكن نباشد ، بنابر احتياط مستحبّ تا اندازه اى كه ممكن است به اين دستور عمل كنند ، و همچنين احتياط مستحبّ آن است كه در صورتى كه خواباندن او به اين صورت به هيچ نحو ممكن نباشد ، او را رو به قبله بنشانند ، و اگر اين هم ممكن نشد ، او را به پهلوى راست يا به پهلوى چپ رو به قبله بخوابانند.
نحوه قرار دادن جنازه قبل از غسل و هنگام غسل و بعد از آن
مسأله ۵۴۰ ـ احتياط واجب آن است كه تا وقتى جنازه را بر نداشته اند ، او را رو به قبله بخوابانند ، و همچنين بنابر احتياط مستحبّ هنگام غسل دادن ، ولى بعد از آن كه غسلش تمام شد مستحبّ است كه او را مثل حالتى كه بر او نماز مى خوانند بخوابانند.
رو به قبله كردن محتضر
مسأله ۵۴۱ ـ بنابر احتياط رو به قبله كردن محتضر بر هر مسلمان واجب است ، و اگر ممكن باشد بايد از خود محتضر اجازه بگيرند ، و اگر ممكن نباشد يا اجازه او معتبر نباشد بنابر احتياط از ولىّ او اجازه بگيرند.
تلقين كردن محتضر
مسأله ۵۴۲ ـ مستحبّ است شهادتين و اقرار به دوازده امام (عليهم السلام) و ساير عقايد حقّه را به كسى كه در حال جان دادن است ، طورى تلقين كنند كه بفهمد ، و همچنين مستحبّ است چيزهايى را كه ذكر شد تا وقت مرگ تكرار كنند ، و نيز دعاى فرج را به محتضر تلقين نمايند.
دعاى تلقين به محتضر
مسأله ۵۴۳ ـ مستحبّ است كه اين دعا را طورى به محتضر تلقين كنند كه بفهمد: «اَللّهُمَّ اغْفِرْ لِيَ الْكَثِيرَ مِنْ مَعاصِيكَ وَ اقْبَلْ مِنِّي اليَسِيرَ مِنْ طاعَتِكَ يا مَنْ يَقْبَلُ اليَسِيرَ وَ يَعْفُو عَنِ الكَثِيرِ ، اِقْبَلْ مِنِّي الْيَسِيرَ وَ اعْفُ عَنِّي الكَثِيرَ ، اِنَّكَ اَنْتَ العَفُوُّ الغَفُورُ ، اَللّهُمَّ ارْحَمْنِي فَاِنَّكَ رَحيمٌ».
كسى كه سخت جان مىدهد
مسأله ۵۴۴ ـ مستحبّ است كسى را كه سخت جان مى دهد ، اگر ناراحت نمى شود به جايى كه نماز مى خوانده ببرند.
خواندن سوره و آياتى كه بر بالين محتضر مستحب است
مسأله ۵۴۵ ـ مستحبّ است كه بر بالين محتضر سوره مباركه يس و صافات و احزاب و آية الكرسى و آيه پنجاه و چهارم از سوره اعراف و سه آيه آخر سوره بقره ، بلكه هر چه از قرآن ممكن است بخوانند.
مكروهات حال احتضار
مسأله ۵۴۶ ـ تنها گذاشتن محتضر مكروه است ، و همچنين گذاشتن چيزى روى شكم او و بودن جنب و حائض نزد او و حرف زدن زياد و گريه كردن و تنها گذاشتن زنها نزد او مكروه است.
