در صورتی که فروشنده قيمت خريد جنس را به مشترى بگويد
مسأله ۲۱۶۵ ـ اگر فروشنده قيمت خريد جنس را به مشترى بگويد ، بايد تمام چيزهايى را كه به واسطه آنها قيمت كم يا زياد مى شود بگويد ، اگر چه به همان قيمت يا كمتر از آن بفروشد ، مثلا بايد بگويد كه نقد خريده است يا نسيه ، و چنانچه بعضى از آن خصوصيات را نگويد و بعد مشترى بفهمد مى تواند معامله را به هم بزند.
معیّن کردن قيمت و اینکه هرچه زيادتر فروختی اجرت يا مال تو باشد
مسأله ۲۱۶۶ ـ اگر انسان جنسى را به كسى بدهد و قيمت آن را معيّن كند و بگويد: (اين جنس را به اين قيمت بفروش و هر چه زيادتر فروختى اجرت فروشت باشد) هر چه زيادتر از آن قيمت بفروشد ، مال صاحب مال است و اجاره فاسد است و فروشنده ـ بنابر مشهور ـ مى تواند اجرة المثل عمل خود را از صاحب مال بگيرد ، ولى اگر اجرة المثل بيشتر از آنچه باشد كه فروشنده به آن راضى شده احتياط واجب اين است كه با صاحب مال در زايد مصالحه كند ، و اگر به طور جعاله باشد و بگويد: (اين جنس را اگر به زيادتر از آن قيمت فروختى ، زيادى مال خودت باشد) اشكال ندارد.
قصاب، گوشت نر بفروشد و به جاى آن گوشت ماده بدهد
مسأله ۲۱۶۷ ـ اگر قصّاب گوشت نر بفروشد و به جاى آن گوشت ماده بدهد ، معصيت كرده است ، و چنانچه آن گوشت را معيّن كرده و گفته اين گوشت نر را مى فروشم ، مشترى مى تواند معامله را به هم بزند ، و اگر آن را معيّن نكرده ، در صورتى كه مشترى به گوشتى كه گرفته راضى نشود ، قصّاب بايد گوشت نر به او بدهد.
مشترى به بزاز بگويد پارچه اى مى خواهم كه رنگ آن نرود
مسأله ۲۱۶۸ ـ اگر مشترى به بزاز بگويد: (پارچه اى مى خواهم كه رنگ آن نرود) ، و بزاز پارچه اى به او بفروشد كه رنگ آن برود ، مشترى مى تواند معامله را به هم بزند.
قسم خوردن راست يا دروغ در معامله
مسأله ۲۱۶۹ ـ قسم خوردن در معامله اگر راست باشد مكروه است ، و اگر دروغ باشد حرام است.
