نحوه انجام نماز احتياط
مسأله ۱۲۲۴ ـ كسى كه نماز احتياط بر او واجب است ، بعد از سلام نماز بايد فوراً نيّت نماز احتياط كند و تكبير بگويد و حمد را بخواند و به ركوع رود و دو سجده نمايد ، پس اگر يك ركعت نماز احتياط بر او واجب است ، بعد از دو سجده تشهّد بخواند و سلام دهد ، و اگر دو ركعت نماز احتياط بر او واجب است ، بعد از دو سجده يك ركعت ديگر مثل ركعت اوّل به جا آورد ، و بعد از تشهّد سلام دهد.
سوره و قنوت و اخفات و نيّت در نماز احتياط
مسأله ۱۲۲۵ ـ نماز احتياط سوره و قنوت ندارد ، و بايد آن را آهسته بخواند و نيّت آن را به زبان نياورد ، و بنابر احتياط واجب «بسم الله» آن را هم آهسته بگويد.
پيش از نماز احتياط و يا در بين آن بفهمد نمازش درست بوده
مسأله ۱۲۲۶ ـ اگر پيش از خواندن نماز احتياط بفهمد نمازى كه خوانده درست بوده ، نماز احتياط مورد ندارد ، و اگر در بين نماز احتياط بفهمد ، لازم نيست آن را تمام نمايد ، و مى تواند آن را به قصد نافله دو ركعتى تمام نمايد.
پيش از نماز احتياط بفهمد ركعتهاى نمازش كم بوده
مسأله ۱۲۲۷ ـ اگر پيش از خواندن نماز احتياط بفهمد كه ركعتهاى نمازش كم بوده ، چنانچه كارى كه نماز را باطل مى كند انجام نداده ، بايد آنچه را از نماز نخوانده بخواند و براى سلام بيجا ـ بنابر احتياط واجب ـ دو سجده سهو بنمايد ، و همچنين براى هر موجب ديگرى كه پيش آمده باشد ، و اگر كارى كه نماز را باطل مى كند انجام داده ـ مثلا پشت به قبله كرده ـ بايد نماز را دوباره به جا آورد.
بعد از نماز احتياط بفهمد كسرى نمازش به مقدار نماز احتياط بوده
مسأله ۱۲۲۸ ـ اگر بعد از نماز احتياط بفهمد كسرى نمازش به مقدار نماز احتياط بوده ، مثلا در شكّ بين دو و چهار دو ركعت نماز احتياط بخواند بعد بفهمد نماز را دو ركعت خوانده ، نمازش صحيح است.
بعد از نماز احتياط بفهمد كسرى نمازش كمتر از نماز احتياط بوده
مسأله ۱۲۲۹ ـ اگر بعد از خواندن نماز احتياط بفهمد كسرى نماز كمتر از نماز احتياط بوده ، مثلا در شكّ بين دو و چهار دو ركعت نماز احتياط بخواند بعد بفهمد نماز را سه ركعت خوانده ، بايد نماز را دوباره بخواند.
بعد از خواندن نماز احتياط بفهمد كسرى نمازش بيشتر از نماز احتياط بوده
مسأله ۱۲۳۰ ـ اگر بعد از خواندن نماز احتياط بفهمد كسرى نمازش بيشتر از نماز احتياط بوده ، چنانچه بعد از نماز احتياط كارى كه نماز را باطل مى كند انجام داده ـ مثلا پشت به قبله كرده ـ بايد نماز را دوباره بخواند ، و اگر كارى كه نماز را باطل مى كند انجام نداده ، بنابر احتياط واجب كسرى نمازش را ضميمه نمايد و نماز را تمام كند ، و براى هر يك از سلام در اصل نماز و نماز احتياط و هر موجب ديگرى كه پيش آمده باشد ، دو سجده سهو به جا آورد و نماز را هم اعاده نمايد.
در شک بين دو و سه و چهار بعد از دو ركعت احتياط بفهمد دو ركعت خوانده
مسأله ۱۲۳۱ ـ اگر بين دو و سه و چهار شكّ كند و بعد از خواندن دو ركعت نماز احتياط ايستاده يادش بيايد كه نماز را دو ركعت خوانده ، لازم نيست دو ركعت نماز احتياط نشسته را بخواند.
در شک بين سه و چهار هنگام نماز احتياط نشسته بفهمد سه ركعت خوانده
مسأله ۱۲۳۲ ـ اگر بين سه و چهار شكّ كند و موقعى كه دو ركعت نماز احتياط نشسته مى خواند ، قبل از ركوع اوّل يادش بيايد كه نماز را سه ركعت خوانده ، آنچه را خوانده به حساب نياورد ، و بنابر احتياط واجب بايستد و كسرى نماز را تمام كند ، و دو سجده سهو براى زيادى سلام ، و دو سجده ديگر براى زيادى تشهّد ـ اگر آورده باشد ـ به جا آورد و نماز را دوباره بخواند ، و اگر بعد از ركوع يادش بيايد نمازش باطل است.
در شک بين دو و سه و چهار بفهمد سه رکعت خوانده
مسأله ۱۲۳۳ ـ اگر بين دو و سه و چهار شكّ كند ، و موقعى كه دو ركعت نماز احتياط ايستاده را مى خواند پيش از ركوع دوم يادش بيايد كه نماز را سه ركعت خوانده ، بنابر احتياط واجب بنشيند و نماز احتياط را يك ركعتى تمام كند ، و دو سجده سهو براى زيادى سلام و دو سجده ديگر براى زيادى تشهّد ـ اگر آورده باشد ـ به جا آورد و نماز را اعاده نمايد.
در بين نماز احتياط بفهمد كسرى نمازش بيشتر يا كمتر از نماز احتياط بوده
مسأله ۱۲۳۴ ـ اگر در بين نماز احتياط بفهمد كسرى نمازش بيشتر يا كمتر از نماز احتياط بوده ، چنانچه نتواند نماز احتياط را مطابق كسرى نمازش تمام نمايد ، مثل آن كه در شكّ بين سه و چهار موقعى كه دو ركعت نماز احتياط نشسته را مى خواند يادش بيايد كه نماز را دو ركعت خوانده ، چون نمى تواند دو ركعت نشسته را به جاى دو ركعت ايستاده حساب كند ، بايد نماز احتياط نشسته را رها كند ، و بنابر احتياط واجب كسرى نمازش را تمام كند ، و دو سجده سهو براى زيادى سلام و دو سجده سهو ديگر براى زيادى تشهّد ـ اگر آورده باشد ـ به جا آورد و نماز را اعاده نمايد ، در صورتى كه قبل از ركوع اوّل يادش بيايد ، و در غير اين صورت نمازش باطل است.
شك در انجام نماز احتياطى كه واجب بوده
مسأله ۱۲۳۵ ـ اگر شكّ كند نماز احتياطى را كه بر او واجب بوده به جا آورده يا نه ، چنانچه وقت نماز گذشته به شكّ خود اعتنا نكند ، و اگر وقت دارد ، در صورتى كه بين شكّ و نماز زياد طول نكشيده و كارى كه منافى با نماز است ـ مثل رو برگرداندن از قبله ـ انجام نداده ، بايد نماز احتياط را بخواند ، و اگر كارى كه نماز را باطل مى كند انجام داده ، يا بين نماز و شكّ او زياد طول كشيده ، بنابر احتياط واجب نماز را اعاده نمايد.
زیاد کردن رکعت یا رکن در نماز احتياط
مسأله ۱۲۳۶ ـ اگر در نماز احتياط به جاى يك ركعت دو ركعت بخواند يا ركنى را زياد كند ، نماز احتياط باطل مى شود ، و بايد دوباره اصل نماز را بخواند.
شک در يكى از كارهاى نماز احتیاط
مسأله ۱۲۳۷ ـ موقعى كه مشغول نماز احتياط است ، اگر در يكى از كارهاى آن شكّ كند ، چنانچه محلّ آن نگذشته بايد به جا آورد ، و اگر محلّش گذشته بايد به شكّ خود اعتنا نكند ، مثلا اگر شكّ كند كه حمد خوانده يا نه ، چنانچه به ركوع نرفته بايد بخواند ، و اگر به ركوع رفته بايد به شكّ خود اعتنا نكند.
شک در شماره ركعتهاى نماز احتياط
مسأله ۱۲۳۸ ـ اگر در شماره ركعتهاى نماز احتياط شكّ كند ، چنانچه طرف بيشتر شكّ نماز را باطل مى كند ، بايد بنا را بر كمتر بگذارد ، و اگر طرف بيشتر شكّ نماز را باطل نمى كند ، بايد بنا را بر بيشتر بگذارد ، مثلا موقعى كه مشغول خواندن دو ركعت نماز احتياط است ، اگر شكّ كند كه دو ركعت خوانده يا سه ركعت ، چون طرف بيشتر شكّ نماز را باطل مى كند ، بايد بنا بگذارد كه دو ركعت خوانده ، و اگر شكّ كند كه يك ركعت خوانده يا دو ركعت ، چون طرف بيشتر شكّ نماز را باطل نمى كند ، بايد بنا بگذارد كه دو ركعت خوانده است.
کم یا زیاد کردن غیر رکن در نماز احتياط
مسأله ۱۲۳۹ ـ اگر در نماز احتياط چيزى كه ركن نيست سهواً كم يا زياد شود ، سجده سهو ندارد ، مگر آنچه كه در مسأله «۱۲۴۱» مى آيد.
شک بعد از سلام نماز احتياط در يكى از اجزاء يا شرايط آن
مسأله ۱۲۴۰ ـ اگر بعد از سلام نماز احتياط شكّ كند كه يكى از اجزاء يا شرايط آن را به جا آورده يا نه ، به شكّ خود اعتنا نكند.
فراموش کردن تشهد يا يك سجده در نماز احتیاط
مسأله ۱۲۴۱ ـ اگر در نماز احتياط ، تشهّد يا يك سجده را فراموش كند و در جاى خود تداركش ممكن نباشد ، بايد بعد از سلام نماز ، اگر تشهّد را فراموش كرده ، بنابر احتياط مستحبّ آن را قضا نمايد ، و بايد دو سجده سهو به جا آورد ، و اگر سجده را فراموش كرده ، بايد آن را قضا نمايد.
- ترتيب بين نماز احتياط و قضاى سجده يا تشهد يا دو سجده سهو
مسأله ۱۲۴۲ ـ اگر نماز احتياط و قضاى يك سجده يا قضاى يك تشهّد يا دو سجده سهو بر او واجب شود ، بايد اوّل نماز احتياط را به جا آورد.
حكم گمان در ركعات و افعال نماز
مسأله ۱۲۴۳ ـ حكم گمان در نماز نسبت به ركعات مثل حكم يقين است ، مثلا اگر نداند كه يك ركعت خوانده يا دو ركعت و گمان داشته باشد كه دو ركعت خوانده ، بنا مى گذارد كه دو ركعت است ، و اگر در نماز چهار ركعتى گمان دارد كه چهار ركعت خوانده ، نبايد نماز احتياط بخواند ، و امّا نسبت به افعال ، گمان حكم شكّ را دارد ، پس اگر گمان دارد ركوع كرده ، در صورتى كه داخل سجده نشده است ، بايد آن را به جا آورد ، و اگر گمان دارد حمد را نخوانده ، چنانچه در سوره داخل شده باشد ، اعتنا به گمان ننمايد و نمازش صحيح است.
حكم شك و سهو و گمان در نمازهاى واجب غیر یومیه
مسأله ۱۲۴۴ ـ حكم شكّ و سهو و گمان در نمازهاى واجب يوميّه و نمازهاى واجب ديگر فرق ندارد ، مثلا اگر در نماز آيات شكّ كند كه يك ركعت خوانده يا دو ركعت ، چون شكّ او در نماز دو ركعتى است نمازش باطل مى شود ، و اگر گمان داشته باشد كه دو ركعت يا يك ركعت خوانده است ، بر طبق گمان خود نماز را تمام مى نمايد.
