ارتکاب مبطل روزه عمداً وکار حرامی که نداند مبطل است
مسأله ۱۶۶۶ ـ اگر در روزه ماه رمضان در شب جنب شود و به تفصيلى كه در مسأله «۱۶۳۶» گذشت بيدار شود و دوباره بخوابد و تا اذان صبح بيدار نشود ، فقط بايد قضاى آن روزه را بگيرد ، ولى اگر كار ديگرى كه روزه را باطل مى كند عمداً انجام دهد ، در صورتى كه مى دانسته آن كار روزه را باطل مى كند ، قضا و كفّاره بر او واجب مى شود ، و همچنين در صورتى كه مى دانسته آن كار حرام است ، اگر چه نمى دانسته كه روزه را باطل مى كند ، مانند به دروغ نسبت دادن به خدا و پيغمبر (صلى الله عليه وآله وسلم) و ائمّه معصومين (عليهم السلام).
مبطلى را به اعتقاد اينكه روزه را باطل نمى كند انجام دهد
مسأله ۱۶۶۷ ـ اگر به واسطه ندانستن مسأله كارى كه روزه را باطل مى كند ، و به اعتقاد اين كه باطل نمى كند انجام دهد كفّاره بر او نيست.
كفاره افطار عمد روزه ماه رمضان
مسأله ۱۶۶۸ ـ كفّاره افطار روزه ماه رمضان اين است كه يك بنده آزاد كند ، يا به دستورى كه در مسأله بعد مى آيد دو ماه روزه بگيرد ، يا شصت فقير را سير كند ، يا به هر كدام يك مُد ـ كه تقريباً ده سير است ـ طعام ، يعنى گندم يا آرد يا نان يا خرما و مانند اينها بدهد ، و چنانچه اينها برايش ممكن نباشد بنابر احتياط واجب بين تصدّق به هر اندازه كه مى تواند و استغفار جمع نمايد ، و اگر امكان تصدّق نبود استغفار كند ، اگر چه يك مرتبه بگويد «اَسْتَغْفِرُ اللّهَ» و احتياط واجب آن است كه هر وقت بتواند كفّاره را بدهد.
پی درپی بودن دو ماه كفاره روزه
مسأله ۱۶۶۹ ـ كسى كه مى خواهد دو ماه كفّاره روزه ماه رمضان را بگيرد ، بايد يك ماه تمام و يك روز آن را از ماه ديگر پى درپى بگيرد ، و اگر بقيّه آن پى درپى نباشد اشكال ندارد.
شروع دو ماه كفاره روزه
مسأله ۱۶۷۰ ـ كسى كه مى خواهد دو ماه كفّاره روزه ماه رمضان را بگيرد ، نبايد موقعى شروع كند كه مى داند در بين يك ماه و يك روز ، روزى است كه مانند عيد قربان روزه آن حرام است.
کسی که در بين دو ماه كفاره روزه يك روز روزه نگيرد
مسأله ۱۶۷۱ ـ كسى كه بايد پى درپى روزه بگيرد ، اگر در بين آن بدون عذر يك روز روزه نگيرد يا وقتى شروع كند كه بداند در بين آن به روزى مى رسد كه روزه آن واجب است ، مثلا به روزى مى رسد كه نذر كرده آن روز را روزه بگيرد ، بايد روزه ها را از سر بگيرد.
پیش آمدن عذر غیر اختیاری در بين دو ماه كفاره روزه
مسأله ۱۶۷۲ ـ اگر در بين روزهايى كه بايد پى درپى روزه بگيرد ، عذرى غير اختيارى مثل حيض يا نفاس يا مرضى براى او پيش آيد ، بعد از بر طرف شدن عذر واجب نيست روزه ها را از سر بگيرد ، بلكه بقيّه را بعد از بر طرف شدن عذر به جا آورد.
کفاره باطل کردن روزه به چيز حرامى
مسأله ۱۶۷۳ ـ اگر به چيز حرامى روزه خود را باطل كند ـ چه آن چيز اصلا حرام باشد مثل شراب و زنا ، يا به جهتى حرام شده باشد مثل نزديكى كردن با عيال خود در حال حيض ـ بنابر احتياط كفّاره جمع بر او واجب مى شود ، يعنى بايد يك بنده آزاد كند و دو ماه روزه بگيرد و شصت فقير را سير كند ، يا به هر كدام آنها يك مُد طعام بدهد ، و چنانچه هر سه برايش ممكن نباشد ، هر كدام آنها كه ممكن باشد واجب است انجام دهد ، و بنابر احتياط واجب استغفار هم بنمايد.
نسبت دادن دروغ به خدا و پيغمبر و ائمه معصومين
مسأله ۱۶۷۴ ـ اگر روزه دار دروغى را به خدا و پيغمبر (صلى الله عليه وآله وسلم) و ائمّه معصومين (عليهم السلام)عمداً نسبت دهد، بنابر احتياط كفّاره جمع ـ كه تفصيل آن در مسأله پيش گذشت ـ بر او واجب مى شود.
تکرار جماع یا استمناء در يك روز ماه رمضان
مسأله ۱۶۷۵ ـ اگر روزه دار در يك روز ماه رمضان چند مرتبه جماع يا استمناء كند ، بنابر احتياط براى هر دفعه يك كفّاره بر او واجب است ، و اگر جماع يا استمناء او حرام باشد ، بنابر احتياط براى هر دفعه يك كفّاره جمع بر او واجب مى شود.
تکرار در ارتکاب مبطل روزه در يك روز ماه رمضان
مسأله ۱۶۷۶ ـ اگر روزه دار در يك روز ماه رمضان چند مرتبه غير جماع و استمناء كار ديگرى كه روزه را باطل مى كند انجام دهد، براى همه آنها يك كفّاره كافيست.
باطل کردن روزه با كارى غير از جماع و استمناء و بعد با جماع
مسأله ۱۶۷۷ ـ اگر روزه دار غير از جماع و استمناء كار ديگرى كه روزه را باطل مى كند انجام دهد و بعد با حلال خود جماع يا استمناء نمايد ، براى آن كار يك كفّاره و براى جماع يا استمناء بنابر احتياط كفّاره ديگرى واجب مى شود.
باطل کردن روزه با كارى غير از جماع و استمناء و بعد با كار حرامى
مسأله ۱۶۷۸ ـ اگر روزه دار غير از جماع و استمناء كار ديگرى كه حلال است و روزه را باطل مى كند انجام دهد ـ مثلا آب بياشامدـ و بعد كار ديگرى كه حرام است و روزه را باطل مى كند ـ غير از جماع و استمناء ـ انجام دهد ، مثلا غذاى حرامى بخورد ، يك كفّاره كافيست.
روزه دار با آروغ چيزى از غذا يا خون در دهانش بيايد و عمداً فرو برد
مسأله ۱۶۷۹ ـ اگر روزه دار آروغ بزند و چيزى از غذا در دهانش بيايد ، چنانچه عمداً آن را فرو ببرد ، روزه اش باطل و بنابر احتياط واجب كفّاره هم بدهد ، و همچنين است اگر آنچه در دهانش بيايد از صورت غذا بودن خارج شده باشد ، اگر چه در اين صورت احتياط مستحبّ اين است كه كفّاره جمع بدهد ، و اگر به آروغ زدن چيزى كه خوردنش حرام است ـ مثل خون ـ به دهان او بيايد و عمداً فرو ببرد ، روزه اش باطل و بايد قضاى آن روز را بگيرد ، و بنابر احتياط واجب كفّاره جمع بدهد.
باطل کردن روزه نذر معين
مسأله ۱۶۸۰ ـ اگر نذر كند كه روز معيّنى را روزه بگيرد ، چنانچه در آن روز عمداً روزه خود را باطل كند ، بايد كفّاره بدهد ، و كفّاره مخالفت نذر كفّاره مخالفت قسم است كه در مسأله «۲۷۳۴» خواهد آمد.
افطار کردن به گفته كسى كه قولش معتبر نيست يا با شك در مغرب
مسأله ۱۶۸۱ ـ اگر روزه دار به گفته كسى كه مى گويد مغرب شده و قول او شرعاً معتبر نيست ، افطار كند و بعد بفهمد مغرب نبوده است ، يا شكّ كند كه مغرب بوده است يا نه ، قضا و كفّاره بر او واجب مى شود.
مسافرت بعد از باطل کردن روزه خود
مسأله ۱۶۸۲ ـ كسى كه عمداً روزه خود را باطل كرده ، اگر بعد از ظهر مسافرت كند ، يا پيش از ظهر براى فرار از كفّاره سفر نمايد ، كفّاره از او ساقط نمى شود ، و همچنين است ـ بنابر اقوى ـ اگر مسافرت براى او قبل از ظهر پيش آمد كند.
كسى كه عمداً روزه خود را باطل كند و بعد عذرى براى او پيدا شود
مسأله ۱۶۸۳ ـ اگر عمداً روزه خود را باطل كند و بعد عذرى مانند حيض يا نفاس يا مرض براى او پيدا شود ، بنابر احتياط كفّاره بر او واجب است.
اول ماه رمضان روزه خود را باطل كند و بعد معلوم شود شعبان بوده
مسأله ۱۶۸۴ ـ اگر يقين يا اطمينان كند و يا بيّنه قائم شود كه روز اوّل ماه رمضان است و عمداً روزه خود را باطل كند ، و بعد معلوم شود كه آخر شعبان بوده ، كفّاره بر او واجب نيست.
آخر ماه رمضان روزه را باطل كند و بعد معلوم شود شوال بوده
مسأله ۱۶۸۵ ـ اگر انسان شكّ كند كه آخر ماه رمضان است يا اوّل شوّال و عمداً روزه خود را باطل كند ، بعد معلوم شود كه اوّل شوّال بوده كفّاره بر او واجب نيست.
جماع روزه دار در ماه رمضان با زن روزه دار خود
مسأله ۱۶۸۶ ـ اگر روزه دار در ماه رمضان با زن روزه دار خود جماع كند ، چنانچه زن را بر جماع اكراه كرده باشد ، كفّاره روزه خودش و بنابر احتياط كفّاره روزه زن را بايد بدهد ، و اگر زن به جماع راضى بوده بر هر كدام يك كفّاره واجب مى شود.
اکراه کردن زن شوهر روزه دار خود را بر جماع
مسأله ۱۶۸۷ ـ اگر زنى شوهر روزه دار خود را بر جماع اكراه نمايد ، واجب نيست كفّاره روزه شوهر را بدهد.
اکراه کردن مرد روزه دار زن خود را بر جماع
مسأله ۱۶۸۸ ـ اگر روزه دار در ماه رمضان زن خود را بر جماع اكراه كند و در بين جماع ، زن راضى شود ، بنابر احتياط واجب مرد دو كفّاره و زن يك كفّاره بدهد.
جماع روزه دار با زن روزه دار خود كه خواب است
مسأله ۱۶۸۹ ـ اگر روزه دار در ماه رمضان با زن روزه دار خود كه خواب است جماع نمايد ، يك كفّاره بر او واجب مى شود ، و روزه زن صحيح است و كفّاره هم بر او واجب نيست.
مرد زن خود را اكراه كند كه با غير جماع روزه را باطل كند و بالعکس
مسأله ۱۶۹۰ ـ اگر مرد زن خود را يا زن شوهر خود را اكراه كند كه غير از جماع كار ديگرى كه روزه را باطل مى كند انجام دهد ، بر هيچ يك از آنها كفّاره واجب نيست.
مسافر يا مریضی که روزه نمى گيرد و زن خود را بر جماع اكراه نمايد
مسأله ۱۶۹۱ ـ كسى كه به واسطه مسافرت يا مرض روزه نمى گيرد ، نمى تواند زن روزه دار خود را بر جماع اكراه نمايد ، ولى اگر او را اكراه كرد ، كفّاره بر مرد واجب نيست.
کوتاه کردن در به جا آوردن كفاره
مسأله ۱۶۹۲ ـ انسان نبايد در به جا آوردن كفّاره كوتاهى كند ، ولى لازم نيست فوراً آن را انجام دهد.
ندادن كفاره و گذشت چند سال
مسأله ۱۶۹۳ ـ اگر كفّاره بر انسان واجب شود و چند سال بگذرد و انجام ندهد ، چيزى بر آن اضافه نمى شود.
اداء كفاره يك روز به شصت فقير
مسأله ۱۶۹۴ ـ كسى كه بايد براى كفّاره يك روز ، شصت فقير را طعام بدهد ، نمى تواند يك نفر از آنها را دو مرتبه يا بيشتر سير كند ، يا به هر كدام از آنها بيشتر از يك مُد طعام بدهد و زيادى را از كفّاره حساب كند ، ولى مى تواند فقير را با عيال او ـ اگر چه صغير باشند و در صورتى كه از جهت سن به حدّى باشند كه در مورد آنها اطعام عرفاً صدق كند ـ سير نمايد ، يا به ولىّ صغير براى آن صغير يك مُد بدهد.
كسى كه قضاى روزه ماه رمضان را بعد از ظهر باطل كند
مسأله ۱۶۹۵ ـ كسى كه قضاى روزه ماه رمضان را گرفته ، اگر بعد از ظهر عمداً كارى كه روزه را باطل مى كند انجام دهد ، بايد به ده فقير هر كدام يك مُد طعام بدهد ، و اگر نمى تواند بايد سه روز روزه بگيرد ، و احوط آن است كه پى درپى باشد.
