اقتداء ايستاده به نشسته يا خوابيده، و اقتداء نشسته به خوابيده
مسأله ۱۴۶۳ ـ كسى كه ايستاده نماز مى خواند ، نمى تواند به كسى كه نشسته يا خوابيده نماز مى خواند اقتدا كند ، و كسى كه نشسته نماز مى خواند ، نمى تواند به كسى كه خوابيده نماز مى خواند اقتدا نمايد.
نماز در ملکی که با عين پول خمس نداده خریده
مسأله ۸۸۰ ـ اگر با عين پولى كه خمس آن را نداده ملكى بخرد ، تصرّف او در آن ملك حرام ، و نمازش در آن باطل است.
اقتداء نشسته يا خوابيده به مثل خود و اقتداء نشسته به ايستاده
مسأله ۱۴۶۴ ـ كسى كه نشسته نماز مى خواند ، مى تواند به كسى كه نشسته نماز مى خواند اقتدا كند ، و همچنين كسى كه خوابيده به كسى كه خوابيده مى تواند اقتدا كند ، و كسى كه نشسته به كسى كه ايستاده مى تواند اقتدا كند ، ولى كسى كه خوابيده به كسى كه نشسته نمى تواند اقتدا كند.
نماز در ملکی که بداند صاحب آن قلباً راضى يا ناراضى است
مسأله ۸۸۱ ـ اگر صاحب ملك اجازه نماز خواندن بدهد و انسان بداند كه قلباً راضى نيست ، نماز خواندن در ملك او باطل است ، و اگر اجازه ندهد و انسان يقين كند كه راضى است نماز او صحيح است.
تصرف در ملك میّتى كه خمس يا زكات بدهكار است
مسأله ۸۸۲ ـ تصرّف در ملك ميّتى كه خمس يا زكات بدهكار است ، در صورتى كه تركه زايد بر خمس و زكات نباشد ، حرام و نماز در آن باطل است ، ولى اگر بدهى او را بدهند يا با قبول حاكم شرع ضامن شوند كه ادا نمايند ، تصرّف و نماز در ملك او با اجازه ورثه اشكال ندارد.
نماز امام با لباس نجس يا تيمم يا وضوى جبيرهاى نماز بخواند
مسأله ۱۴۶۵ ـ اگر امام جماعت به واسطه عذرى با لباس نجس يا با تيمّم يا با وضوى جبيره اى نماز بخواند ، مى شود به او اقتدا كرد.
تصرف در ملك میّتی كه به مردم بدهكار است
مسأله ۸۸۳ ـ تصرّف در ملك ميّتى كه به مردم بدهكار است ، در صورتى كه آن ملك زايد بر بدهكارى ميّت نباشد ، بدون رضايت طلبكار حرام ، و نماز در آن باطل است ، ولى اگر ضامن شوند كه قرضهاى او را بپردازند و طلبكار هم قبول كند ، با اجازه ورثه تصرّف جايز و نماز هم صحيح است.
امامت مسلوس يا مبطون و امامت مستحاضه
مسأله ۱۴۶۶ ـ اگر امام مرضى دارد كه نمى تواند از بيرون آمدن بول و غائط خوددارى كند ، مى شود به او اقتدا كرد ، و نيز زنى كه مستحاضه نيست مى تواند به زن مستحاضه اقتدا نمايد.
تصرف در ملک میّتی که بعضى از ورثه صغير يا ديوانه يا غايب باشند
مسأله ۸۸۴ ـ اگر ميّت قرض نداشته باشد ، ولى بعضى از ورثه او صغير يا ديوانه يا غايب باشند ، تصرّف در ملك او بدون اجازه ولىّ آنها حرام و نماز در آن باطل است.
امامى كه مرض خوره يا پيسى دارد يا حد شرعى بر او جارى شده
مسأله ۱۴۶۷ ـ نماز جماعت خواندن با امامى كه مرض خوره يا پيسى دارد مكروه است ، و به كسى كه حدّ شرعى بر او جارى شده اقتدا جايز نيست.
احراز رضایت مالک برای نماز خواندن در ملك او
مسأله ۸۸۵ ـ نماز خواندن در ملك ديگرى در صورتى جايز است كه يقين يا حجّت شرعيّه اى بر رضايت مالك داشته باشد ، و همچنين است اگر اذن در تصرّفى بدهد كه عرفاً از اذن در آن تصرّف ،اذن در نماز خواندن هم فهميده شود ، مثل اين كه به كسى اجازه بدهد در ملك او بنشيند و بخوابد ، كه از اينها فهميده مى شود براى نماز خواندن هم اذن داده است.
نماز خواندن در زمین بسیار وسیع
مسأله ۸۸۶ ـ نماز خواندن در زمين بسيار وسيع ، به تفصيلى كه در مسأله «۲۷۷» گذشت ، منوط به اجازه مالك نيست.
معیّن کردن امام در نيت
مسأله ۱۴۶۸ ـ موقعى كه مأموم نيّت مى كند بايد امام را معيّن نمايد ، ولى دانستن اسم او لازم نيست ، مثلا اگر نيّت كند اقتدا مى كنم به امام حاضر ، نمازش صحيح است.
آنچه كه از مأموم در نماز جماعت ساقط است
مسأله ۱۴۶۹ ـ مأموم بايد غير از حمد و سوره ، همه چيزهاى نماز را خودش بخواند ، ولى اگر ركعت اوّل يا دوم مأموم ركعت سوم يا چهارم امام باشد ، بايد حمد و سوره را بخواند.
شنیدن صداى حمد و سوره امام در نماز جهری
مسأله ۱۴۷۰ ـ اگر مأموم در ركعت اوّل و دوم نماز صبح و مغرب و عشاء ، صداى حمد و سوره امام را بشنود ، اگر چه كلمات را تشخيص ندهد بايد حمد و سوره را نخواند ، و اگر صداى امام را نشنود مستحبّ است حمد و سوره را بخواند ، ولى قصد جزئيّت نماز نكند ، و بايد آهسته بخواند ، و چنانچه سهواً بلند بخواند اشكال ندارد.
شنیدن بعضى از كلمات حمد و سوره امام
مسأله ۱۴۷۱ ـ اگر مأموم بعضى از كلمات حمد و سوره امام را بشنود ، مى تواند آنچه را نمى شنود بخواند ، ولى احتياط مستحبّ آن است كه حمد و سوره را نخواند.
شرط دوم : مکان در نماز واجب حركتى نداشته باشد
مسأله ۸۸۷ ـ شرط دوم: در نماز واجب مكان نمازگزار نبايد حركتى داشته باشد كه مانع از آرامش بدن نمازگزار و انجام واجبات نماز اختيارى باشد ، و اگر به واسطه تنگى وقت يا جهت ديگر ناچار باشد در جايى كه چنين حركتى دارد ـ مانند اتومبيل و كشتى و ترن ـ نماز بخواند ، به قدرى كه ممكن است بايد آرامش بدن و قبله را رعايت نمايد، و اگر آنها از قبله به طرف ديگر حركت كنند، به طرف قبله برگردد.
هرگاه مأموم سهواً حمد و سوره را بخواند
مسأله ۱۴۷۲ ـ اگر مأموم سهواً حمد و سوره را بخواند ، يا خيال كند صدايى را كه مى شنود صداى امام نيست و حمد و سوره را بخواند و بعد بفهمد صداى امام بوده ، نمازش صحيح است.
نماز خواندن در اتومبيل و كشتى و ترن و مانند اينها
مسأله ۸۸۸ ـ نماز خواندن در اتومبيل و كشتى و ترن و مانند اينها ، هنگامى كه ايستاده اند مانعى ندارد.
شك در اینكه صداى حمد و سوره امام را مىشنود يا نه
مسأله ۱۴۷۳ ـ اگر شكّ كند كه صداى امام را مى شنود يا نه ، يا صدايى بشنود و نداند كه صداى امام است يا صداى كس ديگر ، مى تواند حمد و سوره را بخواند.
نماز روى چيزى كه مانع از آرامش بدن است
مسأله ۸۸۹ ـ روى خرمن گندم و جو و مانند اينها كه مانع از آرامش بدن است ، نماز باطل است.
حمد و سوره خواندن مأموم در ركعت اول و دوم نماز ظهر و عصر
مسأله ۱۴۷۴ ـ مأموم در ركعت اوّل و دوم نماز ظهر و عصر نبايد حمد و سوره را بخواند ، و مستحبّ است به جاى آن ذكر بگويد.
وقت تكبيرة الاحرام گفتن مأموم
مسأله ۱۴۷۵ ـ مأموم نبايد تكبيرة الاحرام را پيش از امام بگويد ، بلكه احتياط واجب آن است كه تا تكبير امام تمام نشده تكبير نگويد.
سلام دادن مأموم پيش از امام
مسأله ۱۴۷۶ ـ اگر مأموم سهواً پيش از امام سلام دهد ، نمازش صحيح است ، بلكه اگر عمداً هم پيش از امام سلام دهد در صورتى كه از اوّل قصد عدول نداشته ، نمازش اشكال ندارد.
تبعّیت مأموم دراذکار نماز
مسأله ۱۴۷۷ ـ اگر مأموم غير از تكبيرة الاحرام ، چيزهاى ديگر نماز را پيش از امام بگويد ، اشكال ندارد ، ولى اگر آنها را بشنود يا بداند امام چه وقت مى گويد ، احتياط مستحبّ آن است كه پيش از امام نگويد.
شرط سوم : احتمال بدهد مىتواند نماز را تمام كند
مسأله ۸۹۰ ـ شرط سوم: بايد در جايى نماز بخواند كه احتمال بدهد مى تواند نماز را تمام كند ، و نماز خواندن در جايى كه به واسطه باد و باران و زيادى جمعيّت و مانند اينها ، اطمينان دارد كه نمى تواند آن را تمام كند ،باطل است ، اگر چه اتّفاقاً نماز را تمام كند.
تبعّیت مأموم درافعال نماز
مسأله ۱۴۷۸ ـ مأموم بايد غير از آنچه در نماز خوانده مى شود ، كارهاى ديگر آن را مانند ركوع و سجود با امام يا كمى بعد از امام به جا آورد ، و اگر عمداً پيش از امام يا مدّتى بعد از امام انجام دهد ، جماعتش باطل مى شود ، ولى اگر به وظيفه منفرد عمل نموده نمازش صحيح است.
نماز در جايى كه ماندن در آن حرام است
مسأله ۸۹۱ ـ اگر در جايى كه ماندن در آن حرام است ـ مثلا زير سقفى كه نزديك است خراب شود ـ نماز بخواند ، اگر چه معصيت كرده ولى نمازش صحيح است.
سر از ركوع برداشتن پيش از امام
مسأله ۱۴۷۹ ـ اگر سهواً پيش از امام سر از ركوع بردارد ، چنانچه امام در ركوع باشد بايد به ركوع برگردد و با امام سر بردارد ، و در اين صورت زياد شدن ركوع نماز را باطل نمى كند ، ولى اگر به ركوع برگردد و پيش از آن كه به ركوع امام برسد امام سر بردارد ، نمازش باطل است.
نماز روى چيزى كه ايستادن و نشستن روى آن ملازم با هتك است
مسأله ۸۹۲ ـ نماز خواندن روى چيزى كه ايستادن و نشستن روى آن ملازم با هتك آن است ، و هتك آن هم حرام است ـ مثل جايى از فرش كه اسم خدا بر آن نوشته شده ـ جايز نيست و بنابر احتياط باطل است.
