ترگ طمأنینه از روى فراموشى در قیام
مسأله ۹۷۱ ـ اگر در قيام واجب براى تكبيرة الاحرام و قرائت از روى فراموشى بدن را حركت دهد ، يا به طرفى خم شود ، يا به جايى تكيه كند ، اشكال ندارد.
جنب مىداند يا احتمال مىدهد كه بيدار مىشود ولى از غسل غافل باشد
مسأله ۱۶۳۶ ـ كسى كه در شب ماه رمضان جنب است و مى داند يا احتمال مى دهد كه اگر بخوابد پيش از اذان صبح بيدار مى شود ، چنانچه غفلت داشته باشد كه بعد از بيدار شدن بايد غسل كند ، در صورتى كه بخوابد و تا اذان صبح خواب بماند ، بنابر احتياط بايد قضاى آن روز را به جا آورد.
روی زمین بودن هر دو پا در موقع ايستادن
مسأله ۹۷۲ ـ احتياط واجب آن است كه در موقع ايستادن ، هر دو پا روى زمين باشد ، ولى لازم نيست سنگينى بدن روى هر دو پا باشد ، و اگر روى يك پا هم باشد اشكال ندارد.
جنب مىداند يا احتمال مىدهد كه بيدار مىشود ولى نخواهد غسل كند
مسأله ۱۶۳۷ ـ كسى كه در شب ماه رمضان جنب است و يقين دارد يا احتمال مى دهد كه اگر بخوابد پيش از اذان صبح بيدار مى شود ، چنانچه نخواهد بعد از بيدار شدن غسل كند يا ترديد داشته باشد كه غسل كند يا نه ، در صورتى كه بخوابد و بيدار نشود ، روزه اش باطل و قضا و كفّاره بر او واجب است.
پاها را خيلى گشاد گذاردن
مسأله ۹۷۳ ـ كسى كه مى تواند درست بايستد ، اگر پاها را خيلى گشاد بگذارد كه ايستادن بر آن صدق نكند ، نمازش باطل است ، و همچنين بنابر احتياط واجب اگر به صورت ايستادن معمولى نباشد.
جنب بيدار شود و دوباره يا براى مرتبه سوم بخوابد
مسأله ۱۶۳۸ ـ اگر جنب در شب ماه رمضان بخوابد و بيدار شود و بداند يا احتمال دهد كه اگر دوباره بخوابد پيش از اذان صبح بيدار مى شود و تصميم هم داشته باشد كه بعد از بيدار شدن غسل كند ، چنانچه دوباره بخوابد و تا اذان بيدار نشود ، بايد روزه آن روز را قضا كند ، و اگر از خواب دوم بيدار شود و براى مرتبه سوم بخوابد و تا اذان صبح بيدار نشود ، بايد روزه آن روز را قضا كند ، و احتياط مستحبّ آن است كه كفّاره هم بدهد.
آرامش بدن هنگام خواندن اذكار واجب نماز
مسأله ۹۷۴ ـ موقعى كه انسان در نماز مشغول خواندن چيزى از اذكار واجب است ، بايد بدنش آرام باشد ، و موقعى كه مى خواهد كمى جلو يا عقب رود ، يا كمى بدن را به طرف راست يا چپ حركت دهد ، بايد چيزى نگويد.
مراد از خواب اول براى جنب
مسأله ۱۶۳۹ ـ مراد از خواب اوّل ـ در صورتى كه انسان در خواب محتلم شود ـ خوابى است كه بعد از بيدار شدن بخوابد ، و امّا خوابى كه در آن محتلم شده خواب اوّل حساب نمى شود.
آرامش بدن هنگام خواندن اذكار مستحبه نماز
مسأله ۹۷۵ ـ اگر در حال حركت بدن ذكر مستحبّى بگويد ذكر و نماز هر دو صحيح است ، ولى اذكار مستحبه نماز را اگر به قصد آنچه در نماز وارد شده بگويد ، بنابر احتياط بايد بدن آرام باشد ، اگر چه با آرام نبودن بدن نماز صحيح است ، ولى (بِحَوْلِ اللّهِ وَ قُوَّتِهِ اَقُومُ وَ اَقْعُدُ) را بايد در حال برخاستن بگويد.
روزه داری که در روز محتلم شود
مسأله ۱۶۴۰ ـ اگر روزه دار در روز محتلم شود ، واجب نيست فوراً غسل كند.
هرگاه در ماه رمضان بعد از اذان صبح بيدار شود و ببيند محتلم شده
مسأله ۱۶۴۱ ـ هرگاه در ماه رمضان بعد از اذان صبح بيدار شود و ببيند محتلم شده ، اگر چه بداند پيش از اذان محتلم شده ، روزه او صحيح است.
حركت دادن دست و انگشتان در موقع قرائت
مسأله ۹۷۶ ـ حركت دادن دست و انگشتان در موقع قرائت و ذكرهاى واجب اشكال ندارد ، اگر چه احتياط مستحبّ آن است كه آنها را هم حركت ندهد.
به هم خوردن آرامش بدن بدون اختیار
مسأله ۹۷۷ ـ اگر موقع خواندن حمد و سوره يا خواندن تسبيحات اربعه بى اختيار به قدرى حركت كند كه از حال آرام بودن بدن خارج شود ، بنابر احتياط مستحبّ بعد از آرام گرفتن بدن ، آنچه را در حال حركت خوانده دوباره بخواند.
كسى كه قصد قضاى روزه ماه رمضان دارد و تا اذان صبح جنب بماند
مسأله ۱۶۴۲ ـ كسى كه مى خواهد قضاى روزه ماه رمضان را بگيرد ، هرگاه تا اذان صبح جنب بماند ، اگر چه از روى عمد نباشد ، روزه او باطل است.
كسى كه قصد قضاى روزه ماه رمضان دارد و بعد از اذان ببيند محتلم شده
مسأله ۱۶۴۳ ـ كسى كه مى خواهد قضاى روزه ماه رمضان را بگيرد ، اگر بعد از اذان صبح بيدار شود و ببيند محتلم شده و بداند پيش از اذان محتلم شده است ، روزه او بنابر احتياط باطل است ، ولى چنانچه وقت قضاى روزه تا آمدن ماه رمضان ديگر تنگ است ، مثلا پنج روز روزه قضاى ماه رمضان دارد ، و پنج روز هم به ماه رمضان مانده است ، بنابر احتياط واجب آن روز را روزه بگيرد و بعد از ماه رمضان هم روز ديگرى را روزه بگيرد.
كسى كه در بين نماز از ايستادن یا نشستن عاجز شود
مسأله ۹۷۸ ـ كسى كه در بين نماز از ايستادن عاجز شود و عجزش تا آخر وقت باقى نباشد ، بايد نماز را در حال قدرت ايستاده بخواند ، و در صورتى كه عجزش تا آخر وقت باقى باشد ، بايد بقيّه نماز را نشسته بخواند ، و همچنين اگر از نشستن هم عاجز شود ، بايد خوابيده بخواند ، ولى تا بدنش آرام نگرفته بايد قرائت و اذكار واجبه را نخواند ، و حكم اذكار مستحبه در اين مسأله و مسائل بعد در مسأله«۹۷۵» گذشت.
بقاء بر جنابت در روزه واجبى غير قضاى ماه رمضان ، تا اذان صبح
مسأله ۱۶۴۴ ـ اگر در روزه واجبى غير قضاى روزه ماه رمضان ، از روزه هايى كه مثل روزه كفّاره وقت معيّنى ندارد ، عمداً تا اذان صبح جنب بماند ، روزه اش صحيح است ، و احتياط مستحبّ آن است كه غير از آن روز ، روز ديگرى را روزه بگيرد.
زن پيش از اذان صبح از حيض يا نفاس پاك شود و غسل یا تيمم نكند
مسأله ۱۶۴۵ ـ اگر زن پيش از اذان صبح در ماه رمضان از حيض يا نفاس پاك شود و عمداً غسل نكند ، يا اگر وظيفه او تيمّم است عمداً تيمّم نكند ، روزه اش باطل است ، و در غير روزه ماه رمضان باطل نيست ، اگر چه احتياط مستحبّ غسل كردن است.
زن پيش از اذان صبح پاك شود و وقت غسل نداشته باشد
مسأله ۱۶۴۶ ـ اگر زن پيش از اذان صبح در ماه رمضان از حيض يا نفاس پاك شود و براى غسل وقت نداشته باشد ، بايد تيمّم نمايد ، و بنابر احتياط واجب تا اذان صبح بيدار بماند ، و همچنين است حكم جنب در صورتى كه وظيفه اش تيمّم باشد.
زن پيش از اذان صبح پاك شود و وقت غسل و تيمم نداشته باشد
مسأله ۱۶۴۷ ـ اگر زن نزديك اذان صبح در ماه رمضان از حيض يا نفاس پاك شود و براى هيچكدام از غسل و تيمّم وقت نداشته باشد ، روزه اش صحيح است.
زن بعد از اذان صبح از خون حيض يا نفاس پاك شود
مسأله ۱۶۴۸ ـ اگر زن بعد از اذان صبح از خون حيض يا نفاس پاك شود ، يا در بين روز خون حيض يا نفاس ببيند اگر چه نزديك مغرب باشد ، روزه او باطل است.
کسی که مىتواند ايستاده نماز بخواند اگرچه با تکیه دادن
مسأله ۹۷۹ ـ تا انسان مى تواند ايستاده نماز بخواند ، نبايد بنشيند ، مثلا كسى كه موقع ايستادن بدنش حركت مى كند ، يا مجبور است به چيزى تكيه دهد ، يا بدنش را كج كند ، يا خم شود ، يا پاها را بيشتر از معمول گشاد بگذارد به گونه اى كه در اين سه صورت ايستادن صدق كند ، بايد به هر طور كه مى تواند ايستاده نماز بخواند ، ولى اگر به هيچ قسم نتواند بايستد ، بايد راست بنشيند و نشسته نماز بخواند.
زن غسل حيض يا نفاس را فراموش كند و بعد از يك يا چند روز يادش بيايد
مسأله ۱۶۴۹ ـ اگر زن غسل حيض يا نفاس را فراموش كند و بعد از يك روز يا چند روز يادش بيايد ، روزه هايى كه گرفته صحيح است ، و احتياط مستحبّ آن است كه قضاى آنها را بگيرد.
کسی که مىتواند نشسته نماز بخواند و حکم خوابیده خواندن
مسأله ۹۸۰ ـ تا انسان مى تواند بنشيند ، نبايد خوابيده نماز بخواند ، و اگر نتواند راست بنشيند ، بايد هر طور كه مى تواند بنشيند ، و اگر به هيچ قسم نمى تواند بنشيند ، بايد به طورى كه در احكام قبله گذشت ، به پهلوى راست بخوابد ، و اگر نمى تواند ، به پهلوى چپ بخوابد ، و اگر آن هم ممكن نيست به پشت بخوابد به طورى كه كف پاهاى او رو به قبله باشد.
زن پيش از اذان صبح پاك شود و برای غسل کوتاهی نکند
مسأله ۱۶۵۰ ـ اگر زن پيش از اذان صبح در ماه رمضان از حيض يا نفاس پاك شود و در غسل كردن كوتاهى كند و تا اذان غسل نكند ، روزه اش باطل است ، ولى چنانچه كوتاهى نكند ـ مثلا منتظر باشد كه حمام زنانه شود ـ اگر چه سه مرتبه بخوابد و تا اذان غسل نكند ، در صورتى كه تيمّم كند روزه او صحيح است ، و اگر از تيمّم هم متمكّن نباشد ، روزه او بدون تيمّم هم صحيح است.
كسى كه نشسته نماز مىخواند ولی بتواند براى ركوع بايستد
مسأله ۹۸۱ ـ كسى كه نشسته نماز مى خواند ، اگر بعد از خواندن حمد و سوره يا تسبيحات بتواند بايستد و ركوع را ايستاده به جا آورد ، بايد بايستد و از حال ايستاده به ركوع رود ، و اگر نتواند بايد ركوع را هم نشسته به جا آورد.
كسى كه خوابيده نماز مىخواند ولی در بين نماز بتواند بنشيند
مسأله ۹۸۲ ـ كسى كه خوابيده نماز مى خواند ، اگر در بين نماز بتواند بنشيند ، بايد مقدارى را كه مى تواند ، نشسته بخواند ، و نيز اگر مى تواند بايستد ، بايد مقدارى را كه مى تواند ايستاده بخواند ، ولى تا بدنش آرام نگرفته ، بايد قرائت و اذكار واجبه را نخواند.
كسى كه نشسته نماز مىخواند و در بين نماز بتواند بايستد
مسأله ۹۸۳ ـ كسى كه نشسته نماز مى خواند ، اگر در بين نماز بتواند بايستد ، بايد مقدارى را كه مى تواند ، ايستاده بخواند ، ولى تا بدنش آرام نگرفته ، بايد قرائت و اذكار واجبه نماز را نخواند.
زنى كه در حال استحاضه كثيره را متوسط است
مسأله ۱۶۵۱ ـ اگر زنى كه در حال استحاضه كثيره است غسلهاى خود را به تفصيلى كه در احكام استحاضه گذشت به جا آورد ، روزه او صحيح است ، و در استحاضه متوسّطه اگر چه غسل نكند ، روزه اش صحيح است.
ترس از ايستادن یا نشستن
مسأله ۹۸۴ ـ كسى كه مى تواند بايستد ، اگر بترسد كه به واسطه ايستادن مريض شود ، يا ضررى به او برسد ، مى تواند نشسته نماز بخواند ، و اگر از نشستن هم بترسد ، مى تواند خوابيده نماز بخواند.
