شکار حیوان صحرائی و کشتن آن و شکار حیوان حرم
مسأله ۱۹۶ ـ شكار حيوان صحرايى بر محرم ـ چه محرم در حرم باشد يا خارج حرم ـ و كشتن آن ـ چه حرام گوشت باشد يا حلال گوشت ـ حرام است، و همچنين كشتن حيوان صحرايى اگرچه بعد از صيد اهلى شده باشد، بر محرم حرام است، و شكار حيوانات حرم بر محرم و غيرمحرم حرام است.
کمک کردن به دیگری در شکار (ولو با اشاره)
مسأله ۱۹۷ ـ همچنان كه شكار حيوان صحرايى بر محرم حرام است، كمك كردن به ديگرى در شكار نيز بر محرم حرام است، هرچند كمك به اشاره كردن به صيد باشد، و در حرمت كمك كردن، فرقى بين اين كه شكارچى محرم باشد يا نباشد نيست.
نگه داشتن شکار صحرائی و خوردن آن، حیوانات وحشی و پرندگان حرم و شکاری که محرم کشته
مسأله ۱۹۸ ـ نگه داشتن شكار صحرايى در حرم بر محرم حرام است، اگرچه شكار آن قبل از احرام و حتى از غير خود او باشد، و همچنين است نگه داشتن آن در خارج حرم در صورتى كه به مرگ و يا شكارش توسط غير او منتهى بشود، بلكه نگه داشتن آن در خارج حرم، اگرچه منتهى به مرگ و شكارش توسط غير خود محرم نشود، بنابر احتياط جايز نيست.
و خوردن گوشت شكار صحرايى بر محرم حرام است، حتى اگر شكارچى آن محرم نباشد.
و آنچه را شخص غير محرم از حيوانات وحشى و پرندگان در حرم كشته باشد، خوردنش بر محرم و غير محرم حرام است.
و بنابر احتياط خوردن شكارى را كه محرم كشته باشد، بر غير محرم حرام است.
و ملخ ملحق به حيوان صحرايى است، بنابراين شكار و كشتن و نگه داشتن و خوردن آن حرام است.
شکار حیوان دریایی و حیوان اهلی و آنچه صحرائی یا اهلی بودنش مشکوک است
سأله ۱۹۹ ـ شكار حيوان دريايى براى محرم جايز است، و مقصود از آن، حيوانى است كه فقط در دريا زندگى مى كند، بنا بر اين حيوانى كه هم در دريا و هم در خشكى زندگى مى كند حكم حيوان صحرايى را دارد.
و شكار حيوانى كه مشكوك است كه صحرايى است يا نه مانعى ندارد، و همچنين كشتن حيوانات اهلى ـ مانند مرغ خانگى و مرغ حبشى و گوسفند و گاو و شتر ـ اگر چه وحشى شده باشند، و كشتن حيوانى كه مشكوك است اهلى است يا نه مانعى ندارد.
جوجه و تخم شکار صحرائی و دریائی و حیوان اهلی
مسأله ۲۰۰ ـ تمام احكامى كه براى شكار صحرايى بيان شد، براى جوجه آن نيز ثابت است، بلكه ـ بنا بر احتياط واجب ـ براى تخم آن نيز ثابت است.
و تمام احكامى كه براى شكار دريايى و حيوان اهلى بيان شد، براى جوجه و تخم آنها نيز ثابت است.
کشتن حیواناتی که شکار نیستند مثل درندگان وغیره
مسأله ۲۰۱ ـ كشتن تمام حيواناتى كه شكار نيستند ـ از درندگان و غير آنها ـ بر محرم حرام است، مگر از آنها بر خود بترسد، يا كبوترهاى حرم را اذيت نمايند، كه در اين دو صورت كشتن آنها مانعى ندارد.
و در كشتن درندگان كفّاره نيست، مگر شير، كه احتياط مستحب اين است كه براى كشتن آن در حرم يك گوسفند نر كفّاره داده شود، حتى اگر كشنده محرم نباشد.
کشتن عقرب و موش و افعی و مار سیاه
مسأله ۲۰۲ ـ كشتن عقرب و موش و افعى و مار سياه حيله گر، براى محرم جايز است، و كفّاره اى در كشتن آنها نيست، و اما مار، پس اگر قصد جان تو را كرد آن را بكش، و اگر قصد تو را ندارد به آن كار نداشته باش.
کلاغ و زغن (نوعی باز) و کشتن آنها
مسأله ۲۰۳ ـ تير و سنگ اندازى به كلاغ و زغن ـ نوعى باز ـ براى محرم مانعى ندارد، و چنانچه به آنها بخورد و كشته شوند كفّاره ندارد.
کشتن شتر مرغ و گاو وحشی و خر وحشی و آهو و خرگوش و روباه
مسأله ۲۰۴ ـ در كشتن شتر مرغ يك شتر، و در كشتن گاو وحشى يك گاو، و در كشتن خر وحشى يك شتر يا گاو، كفّاره است، ولى احتياط مستحب در كشتن خر وحشى اين است كه گاو كفّاره داده شود، و در كشتن آهو و خرگوش ـ و بنا بر احتياط واجب ـ در كشتن روباه، يك گوسفند كفّاره است.
کفارة شکار در صورتی که شتر یا گاو یا گوسفند باشد و نتواند آن را تهیه کند
مسأله ۲۰۵ ـ كسى كه شكارى كرد، چنانچه كفّاره آن يك شتر باشد و نتواند تهيّه كند، اگر چه به علت نداشتن قيمت آن باشد، بايد شصت مسكين را اطعام كند، و به هر مسكينى يك مدّ (حدود ۷۵۰ گرم) بدهد، و چنانچه اين را هم نتواند بايد هيجده روز روزه بگيرد.
و چنانچه كفّاره حيوانى كه شكار كرده يك گاو باشد و نتواند آن را تهيّه كند، بايد سى مسكين را اطعام كند، و اگر نتواند بايد نُه روز روزه بگيرد.
و اگر كفّاره آن يك گوسفند باشد و نتواند آن را تهيّه كند، بايد ده مسكين را اطعام كند، و اگر نتواند بايد سه روز روزه بگيرد.
کبوتر و جوجة و تخم آن
مسأله ۲۰۶ ـ اگر محرم كبوترى را در خارج حرم بكشد، بايد يك گوسفند كفّاره بدهد، و كفّاره كشتن جوجه آن در خارج حرم، بنابر مشهور بين فقها (اعلى اللّه مقامهم) يك برّه است، و اگر چه براى تخيير بين برّه و بچّه بز نر وجهى هست، ولى احتياط واجب دادن برّه است، و كفّاره شكستن تخم كبوتر در خارج حرم ـ بنا بر احتياط واجب ـ يك درهم است.
و اگر غير محرم كبوترى را در حرم بكشد يك درهم، و اگر جوجه آن را بكشد نصف درهم، و اگر تخم آن را بشكند ربع درهم بايد كفّاره بدهد.
و اگر محرم كبوترى را در حرم بكشد بايد جمع كند بين كفّاره كشتن محرم در خارج حرم و كفّاره كشتن غير محرم در حرم، و همچنين است حكم ـ لزوم جمع بين دو كفّاره ذكر شده ـ در كشتن محرم جوجه را در حرم و در شكستن او تخم كبوتر را در حرم، و تخمى كه جوجه در آن به حركت در آمده حكم جوجه را دارد.
کشتن پرندة سنگ خواره و کبک و درّاج و گنجشک و چکاوک و سنگانه و ملخ
مسأله ۲۰۷ ـ كفّاره كشتن پرنده سنگخواره (اسفرود) و كبك و درّاج و مانند اينها، برّه اى است كه از شير گرفته شده و علفخوار شده باشد.
و براى كشتن گنجشك و چكاوك و سنگانه ـ بنا بر احتياط واجب ـ يك مدّ از طعام ـ يعنى تقريباً ۷۵۰ گرم از گندم يا جو يا برنج و مانند اينها ـ و يك برّه از شير گرفته شده كفّاره داده شود.
و در كشتن يك ملخ يك دانه خرما، و در كشتن مقدار زيادى از آن يك گوسفند كفّاره است، و در كشتن كمتر از مقدار زياد، يك كف از طعام كفّاره است.
کشتن موش صحرائی و خارپشت و سوسمار و مارمولک (عظایه) و مانند اینها
مسأله ۲۰۸ ـ در كشتن موش صحرايى و خار پشت و سوسمار و آنچه مانند اينها است، يك بچه نرينه بز كفّاره است، و در كشتن نوعى مارمولك (عظايه) يك كف از طعام كفّاره است.
کشتن زنبور
مسأله ۲۰۹ ـ در كشتن عمدى زنبور، مقدارى طعام كفّاره است، و اگر كشتن خَطَئى يا براى دفع اذيتش باشد، كفّاره ندارد.
کشتن ملخ به هنگام عبور از جاده
مسأله ۲۱۰ ـ هر گاه در جاده اى كه محرم از آن عبور مى كند ملخ باشد، بايد از آن جاده منحرف شود كه آنها را نكشد، ولى اگر نتواند منحرف شود كشتن آنها مانعى ندارد.
شکار دسته جمعی و کفاره بر هر یک از شرکت کنندگان
مسأله ۲۱۱ ـ اگر جماعتى در كشتن يك شكار شركت كنند، بر هر كدام از آنان كفّاره مستقلّى است.
خوردن از صید
مسأله ۲۱۲ ـ خوردن از صيد كفّاره دارد، و كفّاره آن ـ بنا بر احتياط واجب ـ كفّاره صيد كردن است. پس اگر محرمى صيدى بكند و سپس از آن بخورد، دو كفّاره بر او واجب مى شود.
شکار را همراه داشتن در هنگام ورود به حرم
مسأله ۲۱۳ ـ كسى كه شكارى همراه دارد، بايد هنگام ورود به حرم آن را آزاد كند، وگرنه در صورتى كه بميرد بايد كفّاره بدهد، بلكه ـ بنا بر احتياط واجب ـ بعد از احرام نيز حكمش همين است اگر چه داخل حرم نشده باشد.
وجوب کفاره کشتن و خوردن شکار و در صورت عمد و اشتباه و جهل
مسأله ۲۱۴ ـ در وجوب كفّاره براى كشتن و خوردن شكار، فرقى نيست بين اين كه كشتن يا خوردن از روى عمد يا اشتباه يا جهل باشد.
شکار مکرر و کفارة آن دربارة محرم یا غیر محرمی که در حرم شکار نماید
مسأله ۲۱۵ ـ در شكار مكرّر كفّاره نيز مكرّر مى شود ـ چه شكار از روى جهل باشد يا فراموشى يا خطا ـ و همچنين است در صورت عمد، اگر شكار در حرم بوده و شكار كننده محرم نباشد، و يا شكار كننده محرم در بيش از يك احرام تكرار نمايد، ولى اگر شكار عمداً از محرم در يك احرام تكرار شود، كفّاره مكرّر نمى شود.
