سایت رسمی دفتر حضرت آيت الله العظمى وحيد خراسانى

عرفات و محدودة آن

مسأله ۳۶۲ ـ حدود عرفات عبارتند از: دشتهاى «عُرَنَه» و «ثويّه» و «نَمِره» تا «ذي المجاز»، و از «مأزمين» تا آخرين جاى وقوف، و خود اين حدود خارج از عرفات است و وقوف در آنها كفايت نمى كند.

وقوف به عرفات و بهترین مکان وقوف

مسأله ۳۶۳ ـ افضل در جاى وقوف عرفات، دامنه سمت چپ كوه «رَحْمَة» است، و بعيد نيست كوه مذكور جزء عرفات باشد، ولى احتياط مستحب آن است كه انسان در هيچ قسمتى از كوه وقوف ننمايد.

وقوف عرفات برای کسی که در تمام وقت یا قسمتی از آن خواب یا بیهوش بوده

مسأله ۳۶۴ ـ چنانچه در تمام مدتى كه وقوف در آن واجب است در عرفات باشد، ولى خواب يا بى هوش باشد، وقوف واجب از او محقّق نشده است، ولى خواب يا بى هوش بودن در قسمتى از آن مدّت ضرر ندارد.

زمان وقوف به عرفات (مقداری از آن که رکن است)

مسأله ۳۶۵ ـ مشهور بين فقها(اعلى اللّه مقامهم) آن است كه «شخص مختار بايد از ظهر روز نهم ذى الحجّه تا غروب در عرفات وقوف كند» و احتياط واجب آن است كه اين فتواى مشهور رعايت شود، و جايز است آن را از اوّل ظهر به اندازه انجام غسل و خواندن نماز ظهر و عصر پشت سرهم با يك اذان و دو اقامه، به تأخير اندازد، و به تأخير انداختن از روى عمد ـ به مقدار ذكر شده ـ بدون اشتغال به آنچه ذكر شد، مشكل است.
و وقوف در تمام مدت ذكر شده اگرچه واجب است، ولى از اركان حجّ نيست، يعنى اگر كسى وقوف در مقدارى از اين مدت را عمداً ترك نمايد حجّش فاسد نمى شود، بلى، اگر با اختيار وقوف در عرفات را به طور كلّى ترك كند حجّش فاسد مى شود.
و خلاصه آن كه مقدار ركن از وقوف در عرفات كه ترك اختيارى آن موجب بطلان حجّ است، تنها وقوف در قسمتى از آن مدّت است.

وقوف اختیاری و اضطراری عرفات و ترک آنها با عذر

مسأله ۳۶۶ ـ كسى كه وقوف اختيارى عرفات ـ يعنى وقوف در روز نهم ـ را درك نكند، از روى فراموشى حكم يا موضوع باشد يا از روى جهل قصورى به حكم يا موضوع يا به واسطه هر عذر ديگرى، بايد وقوف اضطرارى ـ يعنى وقوف مقدارى از شب عيد قربان در عرفات ـ را انجام دهد، و حجّش صحيح خواهد بود، پس اگر اين وقوف اضطرارى را عمداً ترك كند حجّش فاسدمى شود.
و اگر به جهت عذرى متمكّن از هيچ يك از دو وقوف ـ اختيارى و اضطرارى ـ در عرفات نباشد، ولى به وقوف در مشعر قبل از طلوع شمس برسد، كفايت مى كند و حجّش صحيح است، زيرا خداوند متعال براى بنده خود عذرپذيرتر است.

وقوف به عرفات و ترک قسمتی از آن عالماً و عامداً یا نسیاناً و جاهلاً

مسأله ۳۶۷ ـ كوچ كردن از عرفات، پيش از غروب آفتاب از روى علم و عمد حرام است، ولى حجّ را فاسد نمى كند، پس اگر پيش از غروب دوباره برگردد چيزى بر او نيست، و اگر برنگردد بايد يك شتر در روز عيد بكشد، و احتياط واجب آن است كه آن را در منى بكشد.
و اگر نتواند بايد هيجده روز در مكّه يا در راه بازگشت به اهلش يا بعد از رسيدن به آنان روزه بگيرد، و احتياط واجب آن است كه هيجده روز را پشت سرهم روز بگيرد.
و اين حكم نسبت به كسى كه از روى فراموشى يا جهل به حكم از عرفات كوچ كند نيز جارى است، يعنى بعد از آن كه يادش آمد يا علم به حكم پيدا كرد بايد برگردد، پس اگر در اين صورت برنگردد، ثبوت كفّاره ذكر شده و بدل آن ـ روزه گرفتن ـ بر او محلّ اشكال است.

حکم قاضی عامه بر اول ماه

مسأله ۳۶۸ ـ هرگاه هلال ماه ذى الحجّه براساس ضوابطى كه در فقه شيعه بيان شده ثابت نشود، ولى براى قاضى اهل سنّت ثابت شود، و برطبق آن حكم كند، در آن دو صورت است:
اوّل: آن كه احتمال مطابقت حكم او با واقع داده شود، و عمل به احتياط هم مخالف با تقيّه باشد، كه در اين صورت واجب است متابعت آنها و وقوف با آنها و ترتيب همه آثار ثبوت هلال در مناسك حجّش، و اگر عمل به احتياط مخالف با تقيّه نباشد، احتياط آن است كه مناسك را هم بر طبق حكم آنها انجام دهد، و هم بر طبق وظيفه اوّليّه خودش، اگرچه اقوى كفايت انجام بر طبق حكم آنها است.
دوم: آن كه يقين پيدا شود حكم آنها مخالف واقع است، كه در اين صورت براى كفايت انجام اعمال برطبق حكم آنها وجهى هست، ولى احتياط واجب آن است كه جمع كند بين عمل به وظيفه اوّليّه خودش و ترتيب آثار بر حكم آنها ـ مثل وقوف با آنها ـ در صورتى كه اين جمع مخالف با تقيّه نباشد، وگرنه اگر متمكّن از وقوف اضطرارى در مزدلفه باشد و مخالف تقّيه نباشد، احتياط واجب آن است كه آن را انجام دهد، و حجّش صحيح است.
و اگر متمكّن از اين هم نباشد، احتياط واجب آن است كه چنانچه وجوب حجّ بر او ثابت و مستقر شده است در سال بعد دوباره به جا آورد.
و اگر مستقر نشده است ـ مثل كسى كه در همين سال مستطيع شده باشد و استطاعتش تا سال بعد باقى نماند ـ چيزى بر او نيست، و اگر استطاعتش باقى ماند، يا دوباره مستطيع شد، احتياط واجب آن است كه دوباره حجّ را به جا آورد.