اول بلوغ
شرط اوّل بلوغ است، پس بر غير بالغ، اگر چه بلوغش نزديك باشد، حجّ واجب نيست، و اگر به جا آورد از حجة الاسلام كفايت نمى كند، هرچند حجّ بچه مميّز صحيح است.
بلوغ قبل و بعد از احرام، و قبل از وقوف در مشعر
مسأله ۴ ـ هرگاه غير بالغى به سفر حجّ رود و پيش از محرم شدن از ميقات بالغ شود و مستطيع هم باشد، حجّش ـ بى اشكال ـ حجة الاسلام خواهد بود، و اگر پس از بستن احرام بالغ شود، جايز نيست آن را به قصد حجّ مستحبى به اتمام برساند، و در صورتى كه بلوغش پيش از وقوف در مشعر الحرام باشد، كفايت حجّش از حجة الاسلام ـ همان طور كه مشهور بين فقها(اعلى اللّه مقامهم) است ـ وجهى دارد، ولى احتياط واجب آن است كه به يكى از ميقاتها برگردد و از آن جا دوباره احرام ببندد، به اين قصد كه در صورت عدم كفايت احرام اوّل براى حجة الاسلام، احرام دوم براى امتثال امر به احرام حجة الاسلام باشد، پس اگر متمكّن نباشد كه برگردد، در محلّ احرام او تفصيلى است كه در مسأله (۱۶۶) خواهد آمد.
بالغی که معتقد بوده به عدم بلوغش و حج را به نیت استحباب بجا آورده
مسأله ۵ ـ هرگاه به اعتقاد اين كه هنوز بالغ نشده، حجّ را به قصد حجّ مستحبى به جا آورد، و پس از حجّ معلوم شود هنگام عمل بالغ بوده است، حجّش كفايت از حجة الاسلام مى كند، در صورتى كه امر استحبابى را به نحو تقييد قصد ننموده باشد (به اين كه به علت خطا در تشخيص واقع، امر استحبابى را قصد كرده باشد، وگرنه انگيزه او امتثال امر واقعى بوده است)
اذن ولیّ در صحت حج بچة ممیز
مسأله ۶ ـ مستحب است بچه مميّز حجّ نمايد، و ـ بنابر احتياط واجب ـ در صحت آن اذن ولىّ معتبر است.
بچة غیر ممیّز و حج او
مسأله ۷ ـ مستحب است ولىّ، بچه غير مميز را ـ پسر باشد يا دختر ـ مُحرم نمايد، به اين كه دو جامه احرام را به او بپوشاند، و به او امر كند تلبيه را بگويد، و اگر قابل براى تلقين باشد تلبيه را به او تلقين نمايد، و گرنه خودش از طرف او تلبيه بگويد، و او را از آنچه بر محرم اجتناب از آن واجب است باز دارد، و در صورتى كه مسير رفتن آنها به مكّه از «فخّ» مى گذرد، جايز است كندن لباسهاى دوخته او را تا رسيدن به آن جا تأخير اندازد.
و او را امر كند به انجام آنچه كه از اعمال حجّ مى تواند انجام دهد، و آنچه را نمى تواند خود به نيابت از او به جا آورد، و او را طواف دهد، و بين صفا و مروه سعى دهد، و در عرفات و مشعر وقوفش دهد، و اگر قدرت بر رمى دارد، امر كند كه آن را انجام دهد، وگرنه از طرف او رمى نمايد، و همچنين است نماز طواف، و سر او را بتراشد، و همچنين است بقيّه اعمال.
و ظاهر اين است كه احرامِ بچه در هر سنى جايز است، اگر چه در بعضى از روايات تحديد شده به بچه اى كه دندانهاى شيرى او ريخته باشد.
حج بچه و هزینة آن
مسأله ۸ ـ هزينه حجِ بچه، كه زايد بر مخارج او در شهرش باشد، بر عهده ولى اوست، نه بچه، مگر اين كه نگهدارى بچه متوقف بر بردن او به حجّ باشد، يا سفر حجّ به مصلحت او باشد، كه در اين دو صورت مى توان تمام هزينه حجِ بچه را از مال خود او پرداخت نمود.
هزینه قربانی و کفارات در حج بچّه
مسأله ۹ ـ قيمت قربانى حجِ بچه بر عهده ولىّ اوست، و همچنين كفّاره شكار او، و امّا كفّاره بقيه محرمات احرام كه در صورت عمد واجب مى شود، ظاهر اين است كه به فعل صبىّ واجب نمى شود، نه بر ولىّ او و نه در مال صبىّ، و احتياط واجب اين است كه اقتصار شود بر ولىّ شرعى، و اقوى آن است كه مادر ملحق به ولىّ شرعى است.
