خاك و ريگ و كلوخ و سنگ
مسأله ۶۹۱ ـ تيمّم به خاك و ريگ و كلوخ و سنگ و هر چه در عرف او را از اجزاى زمين مى دانند صحيح است ، ولى احتياط مستحبّ آن است كه اگر خاك ممكن باشد به چيز ديگر تيمّم نكند ، و اگر خاك نباشد با ريگ يا كلوخ و چنانچه ريگ و كلوخ هم نباشد با سنگ تيمّم نمايد.
سنگ گچ و سنگ آهك و گچ و آهك پخته و آجر و حکم فيروزه و عقيق
مسأله ۶۹۲ ـ تيمّم بر سنگ گچ و سنگ آهك صحيح است ، و بنابر احتياط مستحبّ در حال اختيار به گچ و آهك پخته و آجر پخته تيمّم ننمايد ، و امّا بر مثل سنگ فيروزه و عقيق و مانند اينها تيمّم جايز نيست.
حکم گرد و غبار لباس و فرش و گل
مسأله ۶۹۳ ـ اگر خاك و ريگ و كلوخ و سنگ حتّى سنگ گچ و سنگ آهك پيدا نشود ، بايد به گرد و غبارى كه در فرش و لباس و مانند اينها است تيمّم نمايد ، و چنانچه گرد هم پيدا نشود بايد به گل تيمّم كند ، و اگر گل هم پيدا نشود احتياط مستحبّ آن است كه نماز را بدون تيمّم بخواند ولى واجب است بعد قضاى آن را به جا آورد.
اگر بتواند خاك تهيه كند يا گل را خشك كند
مسأله ۶۹۴ ـ اگر بتواند با تكاندن فرش و مانند آن ، خاك تهيّه كند ، تيمّم به گرد باطل است ، و اگر بتواند گل را خشك كند و از آن خاك تهيّه نمايد ، تيمّم به گل باطل است.
اگر بتواند برف يا يخ را آب كند
مسأله ۶۹۵ ـ كسى كه آب ندارد ، اگر برف يا يخ داشته باشد ، چنانچه ممكن است بايد آن را آب كند و با آن وضو بگيرد يا غسل نمايد ، و اگر ممكن نيست و چيزى هم كه تيمّم با آن صحيح است ندارد ، احتياط مستحبّ آن است كه با برف يا يخ ، اعضاى وضو يا غسل را نمناك كند و نماز را بخواند ، ولى بايد نمازى را كه خوانده قضا كند.
مخلوط شدن خاك و ريگ با چيزى كه تيمم به آن باطل است
مسأله ۶۹۶ ـ اگر با خاك و ريگ چيزى مانند كاه كه تيمّم به آن باطل اسـت مخلوط شود ، نمى تواند به آن تيمّم كند ، ولى اگر آن چيز به قدرى كم باشد كه در خاك يا ريگ از بين رفته حساب شود ، تيمّم به آن خاك و ريگ صحيح است.
خريدن چيزى كه با آن تيمم كند
مسأله ۶۹۷ ـ اگر چيزى ندارد كه بر آن تيمّم كند ، چنانچه ممكن است و حرجى نيست ، بايد به خريدن و مانند آن تهيّه نمايد.
تيمم به ديوار گلى و خاک نمناک
مسأله ۶۹۸ ـ تيمّم به ديوار گلى صحيح است ، و احتياط مستحبّ آن است كه با بودن زمين يا خاك خشك به زمين يا خاك نمناك تيمّم نكند.
پاک بودن چيزى كه بر آن تيمم مىكند
مسأله ۶۹۹ ـ چيزى كه بر آن تيمّم مى كند بايد پاك باشد ، و اگر چيز پاكى كه تيمّم به آن صحيح است ندارد ، بنابر احتياط مستحبّ به همان چيز نجس تيمّم نمايد و نماز بخواند ، و بايد بعد قضاى آن را به جا آورد.
تيمم با چیزی كه بعد بفهمد تيمم با آن باطل بوده
مسأله ۷۰۰ ـ اگر يقين داشته باشد كه تيمّم به چيزى صحيح است و به آن تيمّم نمايد ، بعد بفهمد تيمّم با آن باطل بوده ، نمازهايى را كه با آن تيمّم خوانده بايد دوباره بخواند.
غصبی نبودن خاک تيمم و مكان آن
مسأله ۷۰۱ ـ چيزى كه بر آن تيمّم مى كند و مكان آن چيز بايد غصبى نباشد ، پس اگر بر خاك غصبى تيمّم كند ، يا خاكى را كه مال خود اوست بى اجازه در ملك ديگرى بگذارد و بر آن تيمّم كند ، تيمّم او باطل است ، و امّا غصب نبودن مكان تيمّم كننده در صحّت تيمّم معتبر نمى باشد.
تيمم در فضاى غصبى
مسأله ۷۰۲ ـ تيمّم در فضاى غصبى ـ مثل اين كه در ملك خود دست ها را به زمين بزند و بى اجازه داخل ملك ديگرى شود و دست ها را به پيشانى بكشد ـ بنابر احتياط باطل است.
صورت ندانستن و فراموشى يا غفلت از غصب
مسأله ۷۰۳ ـ تيمّم به چيز غصبى يا بر چيزى كه در ملك غصبى است هر چند نداند غصب است ، باطل است و همچنين در فضاى غصبى بنابر احتياط واجب.
و در صورت فراموشى يا غفلت از غصب صحيح است ، مگر آن كه خودش غاصب بوده و از غصب توبه نكرده باشد كه تيمّمش بر چيز غصبى يا بر چيزى كه در ملك غصبى است باطل ، و اگر توبه كرده باشد بنابر احتياط باطل است.
تیمم محبوس در جاى غصبى
مسأله ۷۰۴ ـ كسى كه در جاى غصبى حبس است ، اگر آب و خاك آن هر دو غصبى است ، بايد با تيمّم نماز بخواند.
گرد و غبار داشتن چيزى كه بر آن تيمم مىكند
مسأله ۷۰۵ ـ بنابر احتياط واجب چيزى كه بر آن تيمّم مى كند ، در صورت امكان بايد گردى داشته باشد كه بدست بماند و بعد از زدن دست بر آن ، مستحبّ است دست را بتكاند.
تيمم به زمين گود و خاك جاده و زمين شوره زار
مسأله ۷۰۶ ـ تيمّم به زمين گود و خاك جادّه و زمين شوره زار كه نمك روى آن را نگرفته مكروه است ، و اگر نمك روى آن را گرفته باشد باطل است.
