به جماعت خواندن نمازهاى واجب خصوصاً همسایه مسجد و سامع اذان
مسأله ۱۴۰۷ ـ مستحبّ است نمازهاى واجب ، خصوصاً نمازهاى يوميّه را با جماعت بخوانند ، و در نماز صبح و عشاء ، و براى همسايه مسجد ، و كسى كه صداى اذان را مى شنود بيشتر سفارش شده است ، و همچنين به حسب بعضى از روايات در نماز مغرب.
افضلیت نماز با جماعت از فرادى و فضیلت طالب جماعت مسجد
مسأله ۱۴۰۸ ـ نماز با جماعت افضل است از نماز فرادى به بيست و چهار درجه و برابر است با بيست و پنج نماز ، و در بعضى از روايات قريب به اين مضمون وارد شده است ، كه رسول خدا (صلى الله عليه وآله وسلم) فرمود: كسى كه به مسجدى برود به طلب نماز جماعت ، براى او به هر قدمى هفتاد هزار حسنه است ، و مثل آن از درجات ، پس اگر بميرد و او بر اين حال باشد خداوند موكّل مى كند بر او هفتاد هزار ملك را كه به قبر او بروند و بشارت به او بدهند و در تنهايى قبر مونس او باشند و استغفار كنند براى او تا روزى كه مبعوث مى شود.
حاضر نشدن به نماز جماعت
مسأله ۱۴۰۹ ـ حاضر نشدن به نماز جماعت از روى بى اعتنايى جايز نيست ، و سزاوار نيست كه انسان بدون عذر نماز جماعت را ترك كند.
صبر كردن براى جماعت و افضليت جماعت مختصر از فراداى طولانی
مسأله ۱۴۱۰ ـ مستحبّ است انسان صبر كند كه نماز را با جماعت بخواند ، و نماز جماعت از نماز اوّل وقت كه فرادى خوانده شود بهتر است تا وقتى كه وقت فضيلت فوت نشود ، و نيز جماعتى را كه مختصر بخوانند از نماز فرادايى كه آن را طول بدهند افضل است.
جماعت خواندكسى كه نمازش را فرادى خوانده
مسأله ۱۴۱۱ ـ وقتى كه جماعت بر پا مى شود مستحبّ است كسى كه نمازش را فرادى خوانده دوباره با جماعت بخواند ، و اگر بعد بفهمد كه نماز اوّلش باطل بوده ، نماز دوم او كافيست.
اعاده نمازى را كه به جماعت خوانده
مسأله ۱۴۱۲ ـ اگر امام يا مأموم بخواهد نمازى را كه با جماعت خوانده دوباره با جماعت بخواند ، چنانچه احتمال فساد آن نماز را ندهد جايز نيست ، مگر اين كه در نماز دوم امام باشد و در مأمومين كسى باشد كه نماز واجب را نخوانده باشد ، كه در اين صورت اعاده مستحبّ است.
به جماعت خواندكسى كه در نماز وسواس دارد
مسأله ۱۴۱۳ ـ كسى كه در نماز به حدّى وسواس دارد كه موجب بطلان نمازش مى شود و فقط در صورتى كه نماز را با جماعت بخواند از وسواس راحت مى شود ، بايد نماز را با جماعت بخواند ، و همچنين بنابر احتياط واجب در صورتى كه موجب بطلان نمازش نشود.
ترک جماعت که موجب انزاء پدر يا مادر شود
مسأله ۱۴۱۴ ـ اگر پدر يا مادر به فرزند خود امر كنند كه نماز را با جماعت بخواند ، در صورتى كه ترك آن موجب ايذاء آنها شود ، مخالفت آنها حرام است.
به جماعت خواند نماز مستحب
مسأله ۱۴۱۵ ـ نماز مستحبّ را نمى شود با جماعت خواند ، مگر نماز استسقاء كه براى آمدن باران مى خوانند ، و نمازى كه واجب بوده و به جهتى مستحبّ شده است ، مانند نماز عيد فطر و قربان كه در زمان حضور امام (عليه السلام) واجب بوده و به واسطه غايب شدن ايشان مستحبّ مى باشد.
اقتداء درهر نماز يوميه به امام جماعتى كه نماز يوميه مىخواند
مسأله ۱۴۱۶ ـ موقعى كه امام جماعت نماز يوميّه مى خواند ، هر كدام از نمازهاى يوميّه را مى شود به او اقتدا كرد.
اقتداء به امام جماعتى كه قضاى نماز يوميه يااحتیاط می خواند
مسأله ۱۴۱۷ ـ اگر امام جماعت قضاى نماز يوميّه خود يا شخص ديگرى را مى خواند ، در صورتى كه فوت نماز يقينى باشد مى شود به او اقتدا كرد ، ولى اگر احتياطاً قضا مى كند ، اقتدا به او جايز نيست ، مگر در صورتى كه نماز مأموم نيز احتياطى باشد و منشأ احتياط هر دو يكى باشد.
اقتداء به کسی که نداند نماز واجب يوميه می خواند يا مستحب
مسأله ۱۴۱۸ ـ اگر انسان نداند نمازى را كه كسى مى خواند نماز واجب يوميّه است يا نماز مستحبّ ، نمى تواند به او اقتدا كند.
حایل بين امام و مأموم و بين مأموم و مأموم ديگر
مسأله ۱۴۱۹ ـ در صحّت جماعت شرط است كه بين امام و مأموم ، و همچنين بين مأموم و مأموم ديگر كه واسطه بين مأموم و امام است حايلى نباشد كه مانع از ديدن شود ، مانند پرده يا ديوار و امثال اينها ، پس اگر در تمام احوال نماز يا بعض آن بين امام و مأموم يا بين مأموم و مأموم ديگر كه واسطه اتّصال است چنين حايلى باشد ، جماعت باطل است ، و زن از اين حكم مستثنى است ، چنانكه خواهد آمد.
ندیدن امام یا صف جلو به واسطه درازى صف
مسأله ۱۴۲۰ ـ اگر به واسطه درازى صف اوّل ، كسانى كه دو طرف صف ايستاده اند امام را نبينند ، مى توانند اقتدا كنند ، و نيز اگر به واسطه درازى يكى از صفهاى ديگر ، كسانى كه دو طرف آن ايستاده اند صف جلوى خود را نبينند ، مى توانند اقتدا نمايند.
رسیدن صفهاى جماعت تا در مسجد
مسأله ۱۴۲۱ ـ اگر صفهاى جماعت تا در مسجد برسد ، كسى كه مقابل در پشت صف ايستاده نمازش صحيح است ، و همچنين نماز كسانى كه پشت سر او اقتدا مى كنند صحيح مى باشد ، بلكه نماز كسانى كه در دو طرف ايستاده اند و اتصال به جماعت دارند ، نيز صحيح است.
كسى كه پشت ستون ايستاده
مسأله ۱۴۲۲ ـ كسى كه پشت ستون ايستاده ، اگر از طرف راست يا چپ به واسطه مأموم ديگر به امام متّصل نباشد ، نمى تواند اقتدا كند.
بلندتر بودن جاى ايستادن امام از جاى مأموم
مسأله ۱۴۲۳ ـ جاى ايستادن امام بايد از جاى مأموم بلندتر نباشد ، ولى اگر به مقدار كمى مانند كمتر از يك وجب بلندتر باشد ، اشكال ندارد ، و نيز اگر زمين سراشيب باشد و امام در طرفى كه بلندتر است بايستد ، در صورتى كه سراشيبى آن زياد نباشد و طورى باشد كه به آن زمين مسطّح بگويند ، مانعى ندارد.
بلندتر بودن جاى مأموم از جاى امام
مسأله ۱۴۲۴ ـ اگر جاى مأموم بلندتر از جاى امام باشد اشكال ندارد ، ولى اگر به قدرى بلندتر باشد كه صدق جماعت مشكوك باشد ، نمى تواند قصد جماعت كند.
فاصله شدن يك نفر يا بچه مميز در صف جماعت
مسأله ۱۴۲۵ ـ اگر بين كسانى كه در يك صف ايستاده اند ، يك نفر كه نمازش باطل است يا بچّه مميّزى كه ندانند نماز او صحيح است فاصله شود ، در صورتى كه از جهت مأموم ديگر اتّصال به جماعت نباشد ـ بنابر احتياط واجب ـ نمى شود اقتدا كرد.
هنگامی که صف جلو آماده نماز و تكبير گفتن باشد
مسأله ۱۴۲۶ ـ بعد از تكبير امام ، اگر صف جلو آماده نماز و تكبير گفتن باشد ، كسى كه در صف بعد ايستاده مى تواند تكبير بگويد ، ولى احتياط مستحبّ آن است كه صبر كند تا كسى يا كسانى كه از صف جلو واسطه اتّصال او هستند تكبير بگويند.
باطل بودن نماز يك صف از صفهاى جلو
مسأله ۱۴۲۷ ـ اگر بداند نماز يك صف از صفهاى جلو باطل است در صفهاى بعد نمى تواند اقتدا كند ، ولى اگر نداند نماز آنان صحيح است يا نه ، مى تواند اقتدا نمايد.
هرگاه بداند نماز امام باطل است
مسأله ۱۴۲۸ ـ هرگاه بداند نماز امام باطل است ، مثلا بداند امام وضو ندارد ، اگر چه خود امام ملتفت نباشد ، نمى تواند به او اقتدا كند.
علم اینكه امام عادل نبوده يا به جهتى نمازش باطل بوده
مسأله ۱۴۲۹ ـ اگر مأموم بعد از نماز بفهمد كه امام عادل نبوده ، و يا كافر بوده ، و يا به جهتى نمازش باطل بوده ـ مثلا بىوضو نماز خوانده ـ نمازش صحيح است در صورتى كه كارى كه نماز فرادى را اگر چه سهواً باطل مى كند ـ مثل زياد كردن ركوع ـ انجام نداده باشد.
كسى كه در بين نماز شك كند كه اقتداء كرده يا نه
مسأله ۱۴۳۰ ـ اگر در بين نماز شكّ كند كه اقتدا كرده يا نه بايد نماز را فرادى تمام نمايد ، مگر اين كه از جهت قراينى اطمينان كند كه نيّت جماعت كرده است.
عدول از جماعت به فرادى
مسأله ۱۴۳۱ ـ عدول از جماعت به فرادى در حال تشهّد قبل از سلام امام در صورتى كه از اوّل قصد عدول نداشته اشكال ندارد ، و همچنين است قبل از تشهّد در صورتى كه معذور باشد ، و در غير اين دو صورت محلّ اشكال است ، چه از اوّل نيت عدول داشته باشد يا در اثناء قصد عدول كند ، ولى اگر به وظيفه منفرد عمل كرده نمازش صحيح است ، و همچنين اگر بعد از گذشتن محلّ قرائت عدول كرده و از اوّل قصد انفراد نداشته نمازش از جهت ترك قرائت صحيح است.
نيت فرادى پيش از تمام شدن حمد و سوره یا رکوع امام
مسأله ۱۴۳۲ ـ اگر مأموم پيش از تمام شدن حمد و سوره امام نيّت فرادى نمايد ، واجب است حمد و سوره را بخواند ، هر چند مقدارى از آن را امام خوانده باشد ، و همچنين ـ بنابر احتياط واجب ـ اگر بعد از حمد و سوره امام ـ پيش از ركوع ـ نيّت فرادى كند.
نيت فرادى یا تردید در آن در بين جماعت
مسأله ۱۴۳۳ ـ اگر در بين نماز جماعت نيّت فرادى نمايد ، نمى تواند دوباره نيّت جماعت كند ، ولى اگر مردّد شود كه نيّت فرادى كند يا نه ، هر چند بعد تصميم بگيرد كه نماز را با جماعت تمام كند ، جماعت او محلّ اشكال است.
شك در نيّت فرادى كردن
مسأله ۱۴۳۴ ـ اگر شكّ كند كه در بين نماز نيّت فرادى كرده يا نه ، بايد بنا بگذارد كه نيّت فرادى نكرده است.
كسى كه در ركوع اقتداء كند
مسأله ۱۴۳۵ ـ اگر موقعى كه امام در ركوع است اقتدا كند و به ركوع امام برسد ، اگر چه ذكر امام تمام شده باشد نماز و جماعتش صحيح است ، و يك ركعت حساب مى شود ، امّا اگر به مقدار ركوع خم شود و به ركوع امام نرسد ، نمازش باطل است.
اقتداء در ركوع و شك در اینکه به ركوع امام رسيده يا نه
مسأله ۱۴۳۶ ـ اگر موقعى كه امام در ركوع است اقتدا كند و به مقدار ركوع خم شود و شكّ كند كه به ركوع امام رسيده يا نه ، نمازش باطل است.
