طبقه سوم ارث
مسأله ۲۸۲۰ ـ طبقه سوم عمو و عمّه و دايى و خاله و اولاد آنان است به تفصيلى كه گذشت ، كه اگر از طبقه اوّل و دوم كسى نباشد اينها ارث مى برند.
عمو و عمه ابوينى يا ابى
مسأله ۲۸۲۱ ـ اگر وارث ميّت فقط يك عمو يا يك عمّه است ، چه با پدر ميّت پدر و مادرى باشد يا پدرى باشد يا مادرى ، همه مال به او مى رسد ، و اگر چند عمو يا چند عمّه باشند و همه پدر و مادرى يا همه پدرى باشند ، مال به طور مساوى بين آنان قسمت مى شود ، و اگر عمو و عمّه هر دو باشند و همه پدر و مادرى يا همه پدرى باشند عمو دو برابر عمّه مى برد ، مثلا اگر وارث ميّت دو عمو و يك عمّه باشد مال را پنج قسمت مى كنند ، يك قسمت را به عمّه مى دهند و چهار قسمت را عموها به طور مساوى بين خودشان قسمت مى كنند.
عمو و عمه امى
مسأله ۲۸۲۲ ـ اگر وارث ميّت فقط چند عموى مادرى يا چند عمّه مادرى باشند مال به طور مساوى بين آنان قسمت مى شود ، ولى اگر عمو و عمّه مادرى باشند بنا بر احتياط واجب در تقسيم با هم صلح كنند.
عمو و عمه ابى و امى و ابوينى
مسأله ۲۸۲۳ ـ اگر وارث ميّت عمو و عمّه باشد و بعضى پدرى و بعضى مادرى و بعضى پدر و مادرى باشند عمو و عمّه پدرى ارث نمى برند ، پس اگر ميّت يك عمو يا يك عمّه مادرى دارد ـ بنابر مشهور ـ مال را شش قسمت مى كنند: يك قسمت را به عمو يا عمّه مادرى و بقيّه را به عمو و عمّه پدر و مادرى و بر فرض نبودن آنها به عمو و عمّه پدرى مى دهند ، ولى بنابر احتياط واجب در يك قسمت از پنج قسمت عمو و عمّه پدر و مادرى يا پدرى با مادرى صلح كنند ، و اگر هم عمو و هم عمّه مادرى دارد مال را سه قسمت مى كنند ، دو قسمت را به عمو و عمّه پدر و مادرى و در فرض نبودن آنها به عمو و عمّه پدرى و يك قسمت را به عمو و عمّه مادرى مى دهند ، و در هر صورت عموى پدر و مادرى يا پدرى دو برابر عمّه پدر و مادرى يا پدرى مى برد ، و احتياط واجب آن است كه عمو و عمّه مادرى با يكديگر صلح كنند.
دايى و خاله ابوینی یا ابی یا امی
مسأله ۲۸۲۴ ـ اگر وارث ميّت فقط يك دايى يا يك خاله باشد همه مال به او مى رسد ، و اگر هم دايى و هم خاله باشد و همه پدر و مادرى يا پدرى يا مادرى باشند بنابر مشهور: «مال به طور مساوى بين آنان قسمت مى شود» ولى احتياط واجب آن است كه دايى و خاله در قسمت با يكديگر صلح كنند.
دايى و خاله امى و ابوينى يا ابى
مسأله ۲۸۲۵ ـ اگر وارث ميّت فقط يك دايى يا يك خاله مادرى و دايى و خاله پدر و مادرى و در صورت نبودن دايى و خاله پدر و مادرى دايى و خاله پدرى باشد بنابر مشهور: «مال را شش قسمت مى كنند ، يك قسمت را به دايى يا خاله مادرى و بقيّه را به دايى و خاله پدر و مادرى ، يا پدرى مى دهند و در صورتى كه هم دايى و هم خاله مادرى باشد ، مال را سه قسمت مى كنند يك قسمت را به دايى و خاله مادرى و دو قسمت را به دايى و خاله پدر و مادرى ، يا پدرى مى دهند» ولى احتياط واجب آن است كه در هر دو صورت متقرّب به مادر با متقرّب به پدر و همچنين دايى و خاله با يكديگر صلح كنند.
دايى و خاله و عمو و عمه
مسأله ۲۸۲۶ ـ اگر وارث ميّت يك يا چند دايى ، يا يك يا چند خاله ، يا دايى و خاله و يك يا چند عمو ، يا يك يا چند عمّه ، يا عمو و عمّه باشد ، مال را سه قسمت مى كنند ، يك قسمت را دايى يا خاله يا هر دو ، و بقيّه را عمو يا عمّه يا هر دو مى برند.
يك دايى يا يك خاله و عمو و عمه
مسأله ۲۸۲۷ ـ اگر وارث ميّت يك دايى يا يك خاله و عمو و عمّه باشد ، چنانچه عمو و عمّه پدر و مادرى يا پدرى باشند ، مال را سه قسمت مى كنند ، يك قسمت را دايى يا خاله مى برد ، و از بقيّه دو قسمت را به عمو و يك قسمت را به عمّه مى دهند ، بنابر اين مال را نُه قسمت مى كنند ، سه قسمت را به دايى يا خاله و چهار قسمت را به عمو و دو قسمت را به عمّه مى دهند.
دايى يا خاله امی و عمو يا عمه امى و عمو و عمه ابوينى يا ابى
مسأله ۲۸۲۸ ـ اگر وارث ميّت يك دايى يا يك خاله و يك عمو يا يك عمّه مادرى و عمو و عمّه پدر و مادرى يا پدرى باشد ، مال را سه قسمت مى كنند ، يك قسمت آن را به دايى يا خاله مى دهند ، و دو قسمت باقى مانده را بنابر مشهور: «شش قسمت مى كنند ، يك قسمت را به عمو يا عمّه مادرى و بقيّه را به عمو و عمّه پدر و مادرى يا پدرى مى دهند و عمو دو برابر عمّه مى برد ، بنابر اين اگر مال را نُه قسمت كنند ، سه قسمت را به دايى يا خاله و يك قسمت را به عمو يا عمّه مادرى و پنج قسمت ديگر را به عمو و عمّه پدر و مادرى يا پدرى مى دهند» ولى احتياط واجب آن است كه عمو و عمّه پدرى با مادرى در يك قسمت از پنج قسمت صلح كنند.
چند دايى و چند خاله و عمو و عمه
مسأله ۲۸۲۹ ـ اگر وارث ميّت چند دايى و چند خاله باشند كه همه پدر و مادرى يا پدرى يا مادرى باشند و عمو و عمّه هم داشته باشند مال سه سهم مى شود: دو سهم آن را به عمو و عمّه مى دهند ، و اگر آن دو پدر و مادرى يا پدرى باشند عمو دو برابر عمّه مى برد ، و اگر مادرى باشند در قسمت بنابر احتياط واجب مصالحه كنند ، و يك سهم آن به دايى ها و خاله ها مى رسد و بنابر احتياط واجب به مصالحه قسمت مى نمايند.
دايى يا خاله امى و ابوينى يا ابى و عمو و عمه
مسأله ۲۸۳۰ ـ اگر وارث ميّت دايى يا خاله مادرى و چند دايى و خاله پدر و مادرى يا پدرى تنها ـ در صورتى كه پدر و مادرى نباشند ـ و عمو و عمّه باشد ، مال سه سهم مى شود ،دو سهم آن را به دستورى كه در مسائل قبل گذشت عمو و عمّه بين خودشان قسمت مى كنند ، و يك سهم باقى مانده به دستورى كه قبل ذكر شد تقسيم مى شود.
اولاد عمو و عمه و دايى و خاله
مسأله ۲۸۳۱ ـ اگر ميّت عمو و عمّه و دايى و خاله نداشته باشد ، مقدارى كه به عمو و عمّه مى رسد به اولاد آنان ، و مقدارى كه به دايى و خاله مى رسد به اولاد آنان داده مى شود.
عمو و عمه و دايى و خاله پدر ميت و عمو و عمه و دايى و خاله مادر او
مسأله ۲۸۳۲ ـ اگر وارث ميّت عمو و عمّه و دايى و خاله پدر ، و عمو و عمّه و دايى و خاله مادر او باشد ، مال سه سهم مى شود ، يك سهم آن را بنابر مشهور: «عمو و عمّه و دايى و خاله مادر ميّت به طور مساوى بين خودشان قسمت مى كنند ، و دو سهم ديگر آن را سه قسمت مى كنند ، يك قسمت را دايى و خاله پدر ميّت به طور مساوى بين خودشان قسمت مى نمايند ، و دو قسمت ديگر آن را به عمو و عمّه پدر ميّت مى دهند و عمو دو برابر عمّه مى برد» ولى احتياط واجب آن است كه عمو و عمّه و دايى و خاله مادر ميّت در تقسيم ثلث از اصل مال با يكديگر صلح كنند ، و همچنين دايى و خاله پدر در تقسيم يك ثلث از دو ثلث ، و عمو و عمّه پدر ميّت در تقسيم به دستورى كه در مسأله «۲۸۲۳» گذشت رفتار نمايند.
