تصرفات بچه اى كه بالغ نشده و ذكر نشانه هاى بلوغ
مسأله ۲۳۰۴ ـ بچّه اى كه بالغ نشده شرعاً نمى تواند در مال يا در ذمّه خود ـ مثل اين كه ضامن شود يا قرض كند و مانند آن ـ تصرّف نمايد ، و همچنين است نسبت به تصرّف مالى در نفس خود ـ مثل اين كه خود را اجاره دهد ، يا در مضاربه يا مزارعه و مانند آن عامل شود ـ و امّا حكم وصيّت او در مالش در مسأله «۲۷۶۱» خواهد آمد.
و نشانه بلوغ يكى از سه چيز است:
(اوّل) روييدن موى درشت زير شكم بالاى عورت در پسر.
(دوم) بيرون آمدن منى.
(سوم) تمام شدن پانزده سال قمرى در پسر ، و تمام شدن نُه سال قمرى در دختر ، و خون حيض ديدن در مورد دخترى كه معلوم نيست نُه سال او تمام شده يا نه.
امورى كه نشانه بالغ شدن نيست
مسأله ۲۳۰۵ ـ روييدن موى درشت در صورت و پشت لب و در سينه و زير بغل و درشت شدن صدا و مانند اينها ، نشانه بالغ شدن نيست ، مگر انسان به واسطه اينها يقين يا اطمينان به بلوغ پيدا كند.
تصرفات ديوانه و سفيه و مفلس، و تعريف سفيه و مفلس
مسأله ۲۳۰۶ ـ ديوانه نمى تواند در مال و ذمّه خود تصرّف نمايد ، و همچنين نسبت به تصرّف مالى در نفس خود ، و سفيه ـ يعنى كسى كه مال خود را در كارهاى بيهوده صرف مى كند ـ نمى تواند در مال و ذمّه خود ـ مثل اين كه ضامن بشود يا قرض كند ـ بدون اذن يا اجازه ولىّ تصرّف نمايد ، و همچنين نمى تواند در نفس خود بدون اذن يا اجازه ولىّ تصرّف مالى كند ، مثل اين كه خود را اجاره دهد يا عامل مضاربه يا مزارعه و مانند آن شود ، و مفلس ـ يعنى كسى كه به جهت مطالبه طلبكاران به وسيله حاكم شرع از تصرّف در مال خود منع شده است ـ نمى تواند در مال خود بدون اذن يا اجازه طلبكاران تصرّف نمايد.
تصرفات كسى كه گاهى عاقل و گاهى ديوانه است
مسأله ۲۳۰۷ ـ كسى كه گاهى عاقل و گاهى ديوانه است ، تصرّف مالى كه در موقع ديوانگى مى كند ، صحيح نيست.
تصرفات مريضى كه به آن مرض از دنيا مىرود
مسأله ۲۳۰۸ ـ انسان مى تواند در مرضى كه به آن مرض از دنيا مى رود ، هر قدر از مال خود را به مصرف خود و عيال و ميهمان و كارهايى كه اسراف شمرده نمى شود برساند ، و اگر مال خود را به كسى ببخشد يا ارزان تر از قيمت بفروشد ، اگر چه بيشتر از ثلث باشد و ورثه هم اجازه ننمايند ، تصرّف او صحيح است.
