واجبات وضو
مسأله ۲۴۲ ـ در وضو واجب است صورت و دستها را بشويند و جلوى سر و روى پاها را مسح كنند.
مقدار واجب در شستن صورت
مسأله ۲۴۳ ـ درازاى صورت كه از بالاى پيشانى ـ جايى كه موى سر مى رويد ـ تا آخر چانه است بايد شست ، و پهناى آن به مقدارى كه بين انگشت وسط و شست قرار مى گيرد بايد شسته شود ، و براى آن كه يقين كند اين مقدار كاملا شسته شده بايد كمى از اطراف آن را هم بشويد.
مقدار شستن صورت براى شخص غير متعارف
مسأله ۲۴۴ ـ اگر صورت يا دست كسى كوچكتر يا بزرگتر از متعارف مردم باشد ، بايد ملاحظه كند كه مردمان متعارف تا كجاى صورت خود را مى شويند ، او هم تا همان جا بشويد ، و اگر دست و صورت هر دو بر خلاف متعارف ولى با هم متناسب هستند بايد به كيفيّتى كه در مسأله قبل گذشت بشويد.
احتمال بودن مانعى در صورت
مسأله ۲۴۵ ـ اگر احتمال دهد چرك يا چيز ديگرى در ابروها و گوشه هاى چشم و لب او هست كه مانع رسيدن آب به آنها است ، چنانچه احتمال او عقلايى باشد ، بايد پيش از وضو رسيدگى كند كه اگر هست بر طرف نمايد.
پوست صورت اگر از لاى مو پيدا باشد
مسأله ۲۴۶ ـ اگر پوست صورت از لاى مو پيدا باشد بايد آب را به پوست برساند، و اگر پيدا نباشد شستن مو كافيست، و رساندن آب به زير آن لازم نيست.
شك در اینكه پوست صورت از لاى مو پيداست يا نه
مسأله ۲۴۷ ـ اگر شكّ كند پوست صورت از لاى مو پيداست يا نه ، بايد مو را بشويد و آب را به پوست هم برساند.
مقدمه علمیه در شستن مقدار واجب صورت
مسأله ۲۴۸ ـ شستن توى بينى و مقدارى از لب و چشم كه در وقت بستن ديده نمى شود واجب نيست ، ولى بايد يقين كند كه از جاهايى كه بايد شسته شود چيزى باقى نمانده است ، و كسى كه نمى دانسته بايد مقدارى را بشويد كه يقين به تحقّق واجب پيدا شود ، اگر نداند در وضوهايى كه گرفته آن مقدار را شسته يا نه ، نمازى را كه با آن وضو خوانده است و وقتش باقى است با وضوى جديد اعاده نمايد ، و نمازهايى كه وقتش گذشته قضا كند.
شستن دستها و صورت از بالا به پائين
مسأله ۲۴۹ ـ بايد دستها را از بالا به پايين شست ، و اگر از پايين به بالا بشويد باطل است ، و همچنين صورت را بنابر احتياط واجب.
دست را تر کردن و به صورت و دستها كشیدن
مسأله ۲۵۰ ـ اگر دست را تر كند و به صورت و دستها بكشد ، چنانچه ترى دست به قدرى باشد كه به واسطه كشيدن دست آب كمى بر آنها جارى شود ، كافيست.
ترتيب بين صورت و دستها و مقدار شستن دستها
مسأله ۲۵۱ ـ بعد از شستن صورت بايد دست راست و بعد از آن دست چپ را از آرنج تا سر انگشتها بشويد.
مقدمه علمیه در شستن آرنج
مسأله ۲۵۲ ـ براى آن كه يقين كند آرنج را كاملا شسته بايد مقدارى بالاتر از آرنج را هم بشويد.
كسى كه پیش از وضو، دستهای خود را تا مچ شسته
مسأله ۲۵۳ ـ كسى كه پيش از شستن صورت دستهاى خود را تا مچ شسته ، در موقع وضو بايد تا سر انگشتان بشويد ، و اگر فقط تا مچ بشويد وضوى او باطل است.
مرتبه اول و دوم و سوم در شستن صورت و دستها
مسأله ۲۵۴ ـ شستن صورت و دستها در وضو ، مرتبه اوّل واجب و مرتبه دوم مستحبّ و مرتبه سوم و بيشتر از آن حرام مى باشد ، و اين كه كدام شستن اوّل يا دوم يا سوم است مربوط به اين است كه شستن عضو به قصد وضو باشد ، مثلا اگر سه مرتبه آب به صورت بريزد و به مرتبه سوم قصد شستن براى وضو نمايد ، اشكال ندارد و مرتبه سوم شستن اوّل شمرده مى شود ، ولى اگر سه مرتبه آب به صورت بريزد و به هر يك قصد شستن براى وضو نمايد مرتبه سوم حرام است.
مسح سر با همان ترى آب وضو
مسأله ۲۵۵ ـ بعد از شستن هر دو دست بايد جلوى سر را با ترى آب وضو كه در دست مانده مسح كند ، و احتياط واجب آن است كه مسح با باطن كف دست راست باشد ، و بنابر احتياط مستحبّ مسح را از بالا به پايين انجام دهد.
محل مسح سر و مقدار آن
مسأله ۲۵۶ ـ يك قسمت از چهار قسمت سر ، كه مقابل پيشانى است جاى مسح مى باشد ، و هر جاى اين قسمت را به هر اندازه مسح كند كافيست ، و مستحبّ است كه اندازه مسح از پهنا به اندازه پهناى سه انگشت بسته باشد ، و بهتر است از درازا به اندازه درازاى يك انگشت باشد.
مسح بر موى سر و موهاى بلند
مسأله ۲۵۷ ـ لازم نيست مسح سر بر پوست آن باشد بلكه بر موى جلوى سر هم صحيح است ، ولى كسى كه موى جلوى سر او به اندازه اى بلند است كه اگر مثلا شانه كند به صورتش مى ريزد يا به جاهاى ديگر سر مى رسد ، بايد بيخ موها را مسح كند ، يا فرق سر را باز كرده پوست سر را مسح نمايد ، و اگر موهايى را كه به صورت مى ريزد يا به جاى ديگر سر مى رسد جلوى سر جمع كند و بر آنها مسح نمايد يا بر موى جاهاى ديگر سر كه جلوى آن آمده مسح كند ، چنين مسحى باطل است.
مسح پا و محل مسح و مقدار و ترتيب آن
مسأله ۲۵۸ ـ بعد از مسح سر بايد با ترى آب وضو كه در دست مانده است روى پاها را مسح كند ، و اندازه واجب آن از سر يكى از انگشتها تا برآمدگى روى پا است ، و احتياط مستحبّ آن است كه تا مفصل مسح نمايد ، و احتياط واجب آن است كه پاى راست را مقدّم بر پاى چپ بدارد ، و همچنين پاى راست را با دست راست و پاى چپ را با دست چپ مسح نمايد.
پهناى مسح پا
مسأله ۲۵۹ ـ پهناى مسح پا به هر اندازه باشد كافيست ، ولى افضل آن است كه تمام روى پا را با تمام كف دست مسح نمايد.
كيفيت انجام مسح پا
مسأله ۲۶۰ ـ احتياط واجب آن است كه در مسح پا دست را بر سر انگشتها بگذارد و بعد به پشت پا بكشد ، يا آن كه دست را بر برآمدگى روى پا يا مفصل گذاشته و تا سر انگشتها بكشد ، نه آن كه تمام دست را روى پا بگذارد و كمى بكشد.
تحقق مسح در سر و پا با حركت دست
مسأله ۲۶۱ ـ در مسح سر و روى پا بايد دست را روى آنها بكشد ، نه آن كه دست را نگه دارد و سر يا پا را به آن بكشد ، ولى اگر موقعى كه دست را مى كشد سر يا پا مختصرى حركت كند اشكال ندارد.
خشك بودن محل مسح و مقدار خشكى آن
مسأله ۲۶۲ ـ جاى مسح بايد خشك باشد ، و اگر به قدرى تر باشد كه رطوبت كف دست به آن اثر نكند مسح باطل است ، ولى اگر ترى آن به قدرى كم باشد كه رطوبتى كه بعد از مسح در آن ديده مى شود عرفاً بگويند فقط از ترى كف دست است اشكال ندارد.
نماندن رطوبتى در كف دست براى مسح
مسأله ۲۶۳ ـ اگر براى مسح رطوبتى در كف دست نمانده باشد ، نمى تواند دست را با آب خارج تر كند ، بلكه بايد از ريش خود كه داخل در حدّ صورت است رطوبت بگيرد وبا آن مسح نمايد ، و گرفتن رطوبت از غير ريش و مسح نمودن با آن محلّ اشكال است.
ماندن رطوبت كف دست فقط براى مسح سر
مسأله ۲۶۴ ـ اگر رطوبت كف دست فقط به اندازه مسح سر باشد ، سر را با همان رطوبت مسح كند ، و براى مسح پاها از ريش خود كه داخل در حدّ صورت است رطوبت بگيرد.
مسح كردن از روى جوراب و كفش
مسأله ۲۶۵ ـ مسح كردن از روى جوراب و كفش باطل است ، ولى اگر به واسطه سرماى شديد يا ترس از دزد و درنده و مانند اينها نتواند كفش يا جوراب را بيرون آورد ، بنابر احتياط واجب بر كفش و جوراب مسح نمايد و تيمّم هم بنمايد.
نجس بودن محل مسح پا
مسأله ۲۶۶ ـ اگر روى پا نجس باشد و نتواند براى مسح آن را آب بكشد ، بايد تيمّم كند.
واجبات وضو
مسأله ۲۴۲ ـ در وضو واجب است صورت و دستها را بشويند و جلوى سر و روى پاها را مسح كنند.
مقدار واجب در شستن صورت
مسأله ۲۴۳ ـ درازاى صورت كه از بالاى پيشانى ـ جايى كه موى سر مى رويد ـ تا آخر چانه است بايد شست ، و پهناى آن به مقدارى كه بين انگشت وسط و شست قرار مى گيرد بايد شسته شود ، و براى آن كه يقين كند اين مقدار كاملا شسته شده بايد كمى از اطراف آن را هم بشويد.
مقدار شستن صورت براى شخص غير متعارف
مسأله ۲۴۴ ـ اگر صورت يا دست كسى كوچكتر يا بزرگتر از متعارف مردم باشد ، بايد ملاحظه كند كه مردمان متعارف تا كجاى صورت خود را مى شويند ، او هم تا همان جا بشويد ، و اگر دست و صورت هر دو بر خلاف متعارف ولى با هم متناسب هستند بايد به كيفيّتى كه در مسأله قبل گذشت بشويد.
احتمال بودن مانعى در صورت
مسأله ۲۴۵ ـ اگر احتمال دهد چرك يا چيز ديگرى در ابروها و گوشه هاى چشم و لب او هست كه مانع رسيدن آب به آنها است ، چنانچه احتمال او عقلايى باشد ، بايد پيش از وضو رسيدگى كند كه اگر هست بر طرف نمايد.
پوست صورت اگر از لاى مو پيدا باشد
مسأله ۲۴۶ ـ اگر پوست صورت از لاى مو پيدا باشد بايد آب را به پوست برساند، و اگر پيدا نباشد شستن مو كافيست، و رساندن آب به زير آن لازم نيست.
