مكان نمازگزار هفت شرط دارد
مكان نمازگزار هفت شرط دارد
اول: آنکه مباح باشد
دوم: مکان در نماز واجب حركتى نداشته باشد
سوم: احتمال بدهد مىتواند نماز را تمام كند
چهارم: جاى نمازگزار كوچك و سقف آن كوتاه نباشد
پنجم: نجاست ساری نباشد و جاى پيشانى پاك باشد
ششم: بين زن و مرد حداقل مقدار يك وجب فاصله باشد
هفتم: جاى پيشانى از جاى سر انگشتان و جاى زانوها بيش از چهار انگشت بسته، پست تر یا بلندتر نباشد
شرط اول
شرط اول: آنکه مباح باشد
کسی که مواضع سجودش یا سقف و خيمهاش، غصبى باشد
مسأله ۸۷۳ ـ كسى كه در ملك غصبى نماز مى خواند ، اگر چه روى فرش يا پتو و مانند اينها باشد ، در صورتى كه مواضع سجودش غصبى باشد ، نمازش باطل است ، و همچنين است بنابر احتياط واجب در روى تخت و مانند آن ، ولى نماز خواندن در زير سقف غصبى و خيمه غصبى مانعى ندارد.
نماز در ملكى كه منفعت آن مال ديگرى است مثل اجاره، وصيت، رهن، حق
مسأله ۸۷۴ ـ نماز خواندن در ملكى كه منفعت آن مال ديگرى است بدون رضايت مالك منفعت باطل است ، مثلا در خانه اجاره اى ، اگر صاحب خانه يا ديگرى بدون رضايت كسى كه آن خانه را اجاره كرده نماز بخواند ، نمازش باطل است.
و همچنين اگر ميّت وصيّت كرده باشد كه ثلث مال او را به مصرفى برسانند تا وقتى ثلث را جدا نكنند ، نمى شود در ملك او نماز خواند ، و امّا جايى كه ديگرى در آن حقّى دارد اگر نماز خواندن مزاحم با سلطنت صاحب حقّ باشد ـ مانند نماز خواندن در زمينى كه كسى سنگ چينى كردهـ بدون رضايت او نماز باطل است ، و در غير اين صورت مانعى ندارد ، مانند ملكى كه در گرو شخصى است كه نماز خواندن در آن ملك با رضايت گرو دهنده مانعى ندارد ، هر چند گرو كننده راضى به نماز خواندن در آن ملك نباشد.
غصب جای كسى كه در مسجد نشسته
مسأله ۸۷۵ ـ كسى كه در مسجد نشسته ، اگر ديگرى جاى او را غصب كند و در آن جا نماز بخواند ، نمازش باطل است.
نماز در جایی که نمیداند غصبی است یا فراموش کرده
مسأله ۸۷۶ ـ اگر در جايى كه نمى داند غصبى است نماز بخواند ، و بعد از نماز بفهمد محلّ سجده اش غصبى بوده نمازش باطل است ، امّا اگر در جايى كه غصبى بودن آن را فراموش كرده نماز بخواند و بعد از نماز يادش بيايد ، نماز او صحيح است ، ولى كسى كه خودش جايى را غصب كرده اگر فراموش كند و در آن جا نماز بخواند ، در صورتى كه از غصب توبه نكرده باشد نماز او باطل است و اگر توبه كرده باشد بطلان نماز محلّ اشكال است.
نماز در جایی که بداند غصبى است
مسأله ۸۷۷ ـ نماز خواندن در جايى كه مواضع سجود غصبى باشد و بداند غصبى است باطل است ، هر چند عالم به بطلان نماز نباشد.
نماز بر روی حيوانی که زين یا نعل آن غصبى است
مسأله ۸۷۸ ـ كسى كه ناچار است نماز واجب را سواره بخواند ، چنانچه حيوان سوارى يا زين آن غصبى باشد و بر آن حيوان يا زين سجده كند ، نماز او باطل است ، و همچنين است اگر بخواهد بر آن حيوان نماز مستحبّى بخواند ، ولى اگر نعل آن غصبى باشد بطلان نماز محلّ اشكال است.
كسى كه در ملكى با ديگرى شريك است
مسأله ۸۷۹ ـ كسى كه در ملكى با ديگرى شريك است ، تا سهم او جدا نشده ، بدون رضايت شريكش نمى تواند در آن ملك تصرّف كند و نماز بخواند.
نماز در ملکی که با عين پول خمس نداده خریده
مسأله ۸۸۰ ـ اگر با عين پولى كه خمس آن را نداده ملكى بخرد ، تصرّف او در آن ملك حرام ، و نمازش در آن باطل است.
نماز در ملکی که بداند صاحب آن قلباً راضى يا ناراضى است
مسأله ۸۸۱ ـ اگر صاحب ملك اجازه نماز خواندن بدهد و انسان بداند كه قلباً راضى نيست ، نماز خواندن در ملك او باطل است ، و اگر اجازه ندهد و انسان يقين كند كه راضى است نماز او صحيح است.
تصرف در ملك میّتى كه خمس يا زكات بدهكار است
مسأله ۸۸۲ ـ تصرّف در ملك ميّتى كه خمس يا زكات بدهكار است ، در صورتى كه تركه زايد بر خمس و زكات نباشد ، حرام و نماز در آن باطل است ، ولى اگر بدهى او را بدهند يا با قبول حاكم شرع ضامن شوند كه ادا نمايند ، تصرّف و نماز در ملك او با اجازه ورثه اشكال ندارد.
تصرف در ملك میّتی كه به مردم بدهكار است
مسأله ۸۸۳ ـ تصرّف در ملك ميّتى كه به مردم بدهكار است ، در صورتى كه آن ملك زايد بر بدهكارى ميّت نباشد ، بدون رضايت طلبكار حرام ، و نماز در آن باطل است ، ولى اگر ضامن شوند كه قرضهاى او را بپردازند و طلبكار هم قبول كند ، با اجازه ورثه تصرّف جايز و نماز هم صحيح است.
تصرف در ملک میّتی که بعضى از ورثه صغير يا ديوانه يا غايب باشند
مسأله ۸۸۴ ـ اگر ميّت قرض نداشته باشد ، ولى بعضى از ورثه او صغير يا ديوانه يا غايب باشند ، تصرّف در ملك او بدون اجازه ولىّ آنها حرام و نماز در آن باطل است.
احراز رضایت مالک برای نماز خواندن در ملك او
مسأله ۸۸۵ ـ نماز خواندن در ملك ديگرى در صورتى جايز است كه يقين يا حجّت شرعيّه اى بر رضايت مالك داشته باشد ، و همچنين است اگر اذن در تصرّفى بدهد كه عرفاً از اذن در آن تصرّف ،اذن در نماز خواندن هم فهميده شود ، مثل اين كه به كسى اجازه بدهد در ملك او بنشيند و بخوابد ، كه از اينها فهميده مى شود براى نماز خواندن هم اذن داده است.
نماز خواندن در زمین بسیار وسیع
مسأله ۸۸۶ ـ نماز خواندن در زمين بسيار وسيع ، به تفصيلى كه در مسأله «۲۷۷» گذشت ، منوط به اجازه مالك نيست.
شرط دوم : مکان در نماز واجب حركتى نداشته باشد
مسأله ۸۸۷ ـ شرط دوم: در نماز واجب مكان نمازگزار نبايد حركتى داشته باشد كه مانع از آرامش بدن نمازگزار و انجام واجبات نماز اختيارى باشد ، و اگر به واسطه تنگى وقت يا جهت ديگر ناچار باشد در جايى كه چنين حركتى دارد ـ مانند اتومبيل و كشتى و ترن ـ نماز بخواند ، به قدرى كه ممكن است بايد آرامش بدن و قبله را رعايت نمايد، و اگر آنها از قبله به طرف ديگر حركت كنند، به طرف قبله برگردد.
نماز خواندن در اتومبيل و كشتى و ترن و مانند اينها
مسأله ۸۸۸ ـ نماز خواندن در اتومبيل و كشتى و ترن و مانند اينها ، هنگامى كه ايستاده اند مانعى ندارد.
نماز روى چيزى كه مانع از آرامش بدن است
مسأله ۸۸۹ ـ روى خرمن گندم و جو و مانند اينها كه مانع از آرامش بدن است ، نماز باطل است.
شرط سوم : احتمال بدهد مىتواند نماز را تمام كند
مسأله ۸۹۰ ـ شرط سوم: بايد در جايى نماز بخواند كه احتمال بدهد مى تواند نماز را تمام كند ، و نماز خواندن در جايى كه به واسطه باد و باران و زيادى جمعيّت و مانند اينها ، اطمينان دارد كه نمى تواند آن را تمام كند ،باطل است ، اگر چه اتّفاقاً نماز را تمام كند.
نماز در جايى كه ماندن در آن حرام است
مسأله ۸۹۱ ـ اگر در جايى كه ماندن در آن حرام است ـ مثلا زير سقفى كه نزديك است خراب شود ـ نماز بخواند ، اگر چه معصيت كرده ولى نمازش صحيح است.
نماز روى چيزى كه ايستادن و نشستن روى آن ملازم با هتك است
مسأله ۸۹۲ ـ نماز خواندن روى چيزى كه ايستادن و نشستن روى آن ملازم با هتك آن است ، و هتك آن هم حرام است ـ مثل جايى از فرش كه اسم خدا بر آن نوشته شده ـ جايز نيست و بنابر احتياط باطل است.
شرط چهارم: جاى نمازگزار كوچك و سقف آن كوتاه نباشد
شرط چهارم: جاى نمازگزار سقفش به اندازه اى كه نتواند در آنجا راست بايستد كوتاه نباشد ، و همچنين به اندازه اى كه جاى ركوع و سجود نداشته باشد ، كوچك نباشد.
نماز در جائى كه نمىتواند بايستد يا ركوع و سجود كند
مسأله ۸۹۳ ـ اگر ناچار شود كه در جايى نماز بخواند كه به كلّى از ايستادن تمكّن ندارد ، بايد نشسته نماز بخواند ، و اگر از ركوع و سجود تمكّن ندارد ، براى آنها با سر اشاره نمايد.
نماز خواندن جلوتر از قبر پيغمبر و ائمه اطهار (عليهم السلام)
مسأله ۸۹۴ ـ نماز خواندن جلوتر از قبر پيغمبر و ائمّه اطهار(عليهم السلام) در صورتى كه هتك باشد حرام و باطل است ، و همچنين در غير اين صورت بنابر احتياط واجب ، ولى اگر در نماز چيزى مانند ديوار بين او و قبر مطهّر باشد ، اشكال ندارد ، و فاصله شدن صندوق شريف و ضريح و پارچه اى كه روى آن افتاده كافى نيست.
شرط پنجم: نجاست ساری نباشد و جاى پيشانى پاك باشد
مسأله ۸۹۵ ـ شرط پنجم: آن كه مكان نمازگزار اگر نجس هست به طورى تر نباشد كه نجاستى كه موجب بطلان نماز است به بدن يا لباس او برسد ، ولى جايى كه پيشانى را براى سجده بر آن مى گذارد بايد پاك باشد ، و اگر نجس باشد ، در صورتى كه خشك هم باشد نماز باطل است ، و احتياط مستحبّ آن است كه مكان نمازگزار اصلا نجس نباشد.
شرط ششم: بين زن و مرد حداقل مقدار يك وجب فاصله باشد
شرط ششم: بايد بين مرد و زن در حال نماز ، حداقلّ مقدار يك وجب فاصله باشد ، ولى نماز خواندن در فاصله كمتر از ده ذراع در غير شهر مكّه مكروه است.
اگر زن برابر مرد يا جلوتر بايستد
مسأله ۸۹۶ ـ اگر زن برابر مرد يا جلوتر در كمتر از فاصله اى كه ذكر شد بايستد و با هم وارد نماز شوند ، بايد نماز را دوباره بخوانند ، و همچنين است بنابر احتياط واجب در صورتى كه يكى زودتر از ديگرى به نماز بايستد.
اگر بين مرد و زن ديوار يا پرده فاصله شود
مسأله ۸۹۷ ـ اگر بين مرد و زن كه برابر هم ايستاده اند، يا زن جلوتر ايستاده و نماز مى خوانند ، ديوار يا پرده يا چيز ديگرى باشد كه يكديگر را نبينند ، نماز هر دو اشكال ندارد ، اگر چه بين آنها كمتر از فاصله اى كه قبلا ذكر شد ، باشد.
شرط هفتم : جاى پيشانى از جاى سر انگشتان و جاى زانوها بيش از چهار انگشت بسته، پست تر یا بلندتر نباشد
شرط هفتم: بايد جاى پيشانى نمازگزار از جاى سر انگشتان پاى او و بنابر احتياط واجب از جاى زانوهاى او ، بيش از چهار انگشت بسته پست تر يا بلندتر نباشد ، و تفصيل آن در احكام سجده خواهد آمد.
