پرندگان حلال گوشت و حرام گوشت و آنها كه مكروه است
مسأله ۲۶۸۸ ـ خوردن گوشت مرغ خانگى و كبوتر و اقسام گنجشك حلال است ، و بلبل و سار و چكاوك از قسم گنجشك است.
و شب پره و طاووس و جميع انواع كلاغ و هر پرنده اى كه مثل شاهين و عقاب و باز چنگال دارد ، يا هنگام پرواز بال زدنش كمتر از صاف نگهداشتن بالش باشد حرام است ، و همچنين هر مرغى كه چينه دان و سنگدان و خار پشت پا ندارد ، مگر آن كه معلوم باشد كه بال زدنش بيشتر از صاف نگهداشتن آن است كه در اين صورت حلال است.
و كشتن پرستوك و هدهد و خوردن گوشت آنها مكروه است.
چيزى كه روح دارد و از حيوان زنده جدا نمايند
مسأله ۲۶۸۹ ـ اگر چيزى را كه روح دارد ـ مانند دنبه و گوشت ـ از حيوان زنده جدا نمايند ، نجس و حرام مى باشد.
بعضى از اجزاى حيوانات حلال گوشت كه حرام است
مسأله ۲۶۹۰ ـ بعضى از اجزاى حيوانات حلال گوشت حرام است ، و آنها از اين قرار است:
۱ ـ خون ، ۲ ـ فضله ، ۳ ـ نرى ، ۴ ـ فرج ، ۵ ـ بچّه دان ، ۶ ـ غدد كه آن را دشول مى گويند ، ۷ ـ تخم كه آن را دنبلان مى گويند ، ۸ ـ چيزى كه در مغز كلّه است و به شكل نخود مى باشد ، ۹ ـ مغز حرام كه در ميان تيره پشت است ، ۱۰ ـ زهره دان ، ۱۱ ـ سپرز (طحال) ، ۱۲ ـ بول دان (مثانه) ، ۱۳ ـ حدقه چشم.
و بنا بر احتياط واجب از پى كه در دو طرف تيره پشت است ، و از چيزى كه در ميان سُم است و به آن ذات الأشاجع مى گويند اجتناب شود ، و اين احتياط در پى آكد است ، و در پرندگان غير از خون و فضله كه بى اشكال حرام است ، از ساير چيزهايى كه ذكر شد هركدام كه در آنها باشد ، بنابر احتياط واجب از خوردن آن اجتناب شود.
آشاميدن بول حيوان و خوردن چيزهاى خبيث و مداوا با آن
مسأله ۲۶۹۱ ـ آشاميدن بول حيوان حرام گوشت حرام است ، و همچنين بول حلال گوشت ، و خوردن و آشاميدن چيزهاى خبيث ديگر كه طبيعت انسان از آن متنفّر است ، جايز نيست ، ولى خوردن بول شتر و گاو و گوسفند در صورت نياز به آنها براى مداوا مانعى ندارد.
خوردن گل و بقيه اجزاى زمين و خوردن براى مداوا
مسأله ۲۶۹۲ ـ خوردن گل حرام است و همچنين ـ بنابر احتياط ـ بقيّه اجزاى زمين مانند خاك و ريگ و سنگ ، و خوردن گل داغستان و گل ارمنى در صورت انحصار معالجه به آن اشكال ندارد ، و خوردن كمى از تربت حضرت سيّد الشهداء(عليه السلام) كه بيشتر از مقدار يك نخود متوسّط نباشد براى استشفاء اشكال ندارد ، و بهتر اين است كه تربت را در مقدارى از آب ـ مثلا ـ حلّ نمايند كه مستهلك شود و بعد آن آب را بياشامند.
فرو بردن آب بينى و خلط سينه و غذايى كه لاى دندان مانده
مسأله ۲۶۹۳ ـ فرو بردن آب بينى و خلط سينه كه در دهان آمده حرام نيست ، و نيز فرو بردن غذايى كه موقع خلال كردن از لاى دندان بيرون مى آيد اگر طبيعت انسان از آن متنفّر نباشد ، اشكال ندارد.
خوردن و آشاميدن چيزى كه موجب مرگ يا ضرر مهم مى شود
مسأله ۲۶۹۴ ـ خوردن و آشاميدن چيزى كه موجب مرگ مى شود ، يا براى انسان ضرر مهمّى دارد حرام است.
گوشت اسب و قاطر و الاغ و احكام وطى آنها و گاو و گوسفند
مسأله ۲۶۹۵ ـ خوردن گوشت اسب و قاطر و الاغ مكروه است ، و اگر كسى آنها را وطى ـ نزديكى ـ كند ، خود و نسلشان و آشاميدن شيرشان حرام ، و بول و سرگين آنها نجس مى شود ، و بايد آنهارا از شهر بيرون ببرند و در جاى ديگر بفروشند ، و بر وطى كننده است قيمتش را به صاحبش بدهد.
و اگر با حيوان حلال گوشتى مانند گاو و گوسفند نزديكى كنند ، بول و سرگين آنها نجس مى شود ، و خوردن گوشت و آشاميدن شير آنها هم حرام است ، و همچنين است نسل آنها ، و بايد فورى آن حيوان را بكشند و بسوزانند ، و كسى كه با آن وطى كرده پول آن را به صاحبش بدهد.
بزغاله يا برّه ای که شير خوك بخورد و استبراء آنها
مسأله ۲۶۹۶ ـ بزغاله اگر از خوك به مقدارى كه استخوانش محكم شود شير بخورد ، خود و نسلش حرام مى شوند ، و همچنين است برّه شير خوار بنا بر احتياط واجب ، و در صورتى كه مقدار شير خوردن كمتر از آن باشد ـ بنابر احتياط واجب ـ در صورتى حلال مى شوند كه استبراء شوند ، و استبراء آنها اين است كه هفت روز از پستان بز يا گوسفند شير بخورند ، و اگر حاجت به شير نداشتند هفت روز علف بخورند.
و حيوانى كه به خوردن نجاست انسان عادت كرده نيز گوشتش حرام است ، و چنانچه استبرائش نمايند حلال مى شود ، و كيفيت استبراء آن در مسأله «۲۲۶» بيان شد.
آشاميدن شراب و ساير مسكرات و روايات در مذمت آن
مسأله ۲۶۹۷ ـ آشاميدن شراب و غير آن از مسكرات حرام است ، و روايات در مذمّت آن بسيار است ، و در بعضى از آنها قريب به اين مضامين وارد شده كه: خداوند معصيت نشده به چيزى كه شديدتر از آشاميدن مسكر باشد ، و از حضرت امام جعفر صادق (عليه السلام) سؤال شد: آيا آشاميدن شراب بدتر است يا ترك نماز؟ فرمود: شرب خمر ، براى اين كه شرابخوار در حالتى قرار مى گيرد كه پروردگار خودرا نمى شناسد.
و از حضرت رسول (صلى الله عليه وآله وسلم) روايت شده كه: شراب سَرِ هر گناهى است.
و در بعضى از روايات آشاميدن شراب اشد از زنا و دزدى شمرده شده است ، و خداوند شراب را حرام كرده به علّت اين كه ام الخبائث و سَرِ هر شرّى است.
و شرابخوار عقل خودرا از دست مى دهد ، پس پروردگار خود را نمى شناسد ، و هر معصيتى را مرتكب ، و هر حرمتى را هتك ، و هر رحم وابسته اى را قطع ، و هر فاحشه اى را مرتكب مى شود.
نشستن يا خوردن سر سفرهاى كه در آن شراب مى خورند
مسأله ۲۶۹۸ ـ نشستن سر سفره اى كه در آن شراب مى خورند ـ اگر انسان يكى از آنان حساب شود ـ حرام ، و چيز خوردن از آن سفره نيز حرام است.
نجات دادن مسلمانى كه نزديك است از گرسنگى يا تشنگى بميرد
مسأله ۲۶۹۹ ـ بر هر مسلمان واجب است به مسلمان ديگرى كه نزديك است از گرسنگى يا تشنگى بميرد ، نان و آب داده و او را از مرگ نجات دهد.