تيمم جبيرهاى
مسأله ۳۴۶ ـ كسى كه وظيفه او تيمّم است اگر در بعضى از جاهاى تيمّم او زخم يا دمل يا شكستگى باشد ، بايد به دستور وضوى جبيره اى تيمّم جبيره اى نمايد.
وضو يا غسل جبيرهاى در اوّل وقت نماز
مسأله ۳۴۷ ـ كسى كه بايد با وضو يا غسل جبيره اى نماز بخواند ، چنانچه بداند كه تا آخر وقت عذر او بر طرف نمى شود ، مى تواند در اول وقت نماز بخواند ، ولى اگر اميد دارد كه تا آخر وقت عذر او بر طرف شود بهتر آن است كه صبر كند و چنانچه عذر او بر طرف نشد در آخر وقت نماز را با وضو يا غسل جبيره اى به جا آورد ، و در صورتى كه اول وقت نماز خواند و تا آخر وقت عذرش بر طرف شد ، بايد وضو گرفته يا غسل كرده و نماز را اعاده نمايد.
مریضى که موى چشم خود را چسبانده يا آب براى آن ضرر دارد
مسأله ۳۴۸ ـ اگر انسان براى مرضى كه در چشم اوست ، موى چشم خود را بچسباند ، يا از جهت درد چشم آب براى آن ضرر داشته باشد بايد تيمّم نمايد.
كسى كه نمىداند وظيفه او تيمم است يا وضوى جبيره
مسأله ۳۴۹ ـ كسى كه نمى داند وظيفه اش تيمّم است يا وضوى جبيره اى ، بايد احتياط كند به جمع بين وضو و تيمّم.
نمازهايى را كه انسان با وضوى جبيرهاى خوانده
مسأله ۳۵۰ ـ نمازهايى را كه انسان با وضوى جبيره اى خوانده و تا آخر وقت عذرش مستمر بوده ، صحيح است و مى تواند با آن وضو نمازهاى بعدى را در صورتى كه در تمام وقت عذرش مستمر باشد به جا آورد ، وهرگاه عذرش بر طرف شد براى نمازهاى بعد بنابر احتياط واجب وضو بگيرد.
تعداد غسلهاى واجب هفت است
غسلهاى واجب هفت است: (اوّل) غسل جنابت ، (دوم) غسل حيض ، (سوم) غسل نفاس، (چهارم) غسل استحاضه، (پنجم) غسل مسّ ميّت ، (ششم) غسل ميّت ، (هفتم) غسلى كه به واسطه نذر و قسم و مانند اينها واجب مى شود.
سبب جنابت
مسأله ۳۵۱ ـ به دو چيز انسان جنب مى شود:
(اوّل) جماع.
(دوم) بيرون آمدن منى ، در خواب باشد يا بيدارى ، كم باشد يا زياد ، با شهوت باشد يا بى شهوت ، با اختيار باشد يا بى اختيار.
رطوبتى كه نداند منى است يا غير آن
مسأله ۳۵۲ ـ اگر رطوبتى از مرد خارج شود كه نداند منى است يا بول يا غير اينها ، چنانچه با شهوت و جستن بيرون آمده و بعد از بيرون آمدن آن بدن سست شده ، آن رطوبت حكم منى را دارد ، و اگر هيچ يك از اين سه نشانه يا بعضى از اينها را نداشته باشد حكم منى را ندارد ، ولى در مريض اگر با شهوت بيرون آيد ، هر چند با جستن و سستى بدن بيرون نيامده باشد ، حكم منى را دارد ، و امّا زن اگر از شهوت انزال كند غسل جنابت بر او واجب است.
وضوی کسی که يكى از سه نشانه منى را داشته باشد
مسأله ۳۵۳ ـ اگر از مردى كه مريض نيست آبى بيرون آيد كه يكى از سه نشانه اى را كه در مسأله پيش گذشت داشته باشد و نداند نشانه هاى ديگر را داشته يا نه ، چنانچه پيش از بيرون آمدن آن ، وضو داشته به همان وضو اكتفا كند و اگر وضو نداشته كافى است فقط وضو بگيرد.
بول كردن بعد از بيرون آمدن منى
مسأله ۳۵۴ ـ مستحبّ است انسان بعد از بيرون آمدن منى بول كند ، و اگر بول نكند و بعد از غسل رطوبتى از او بيرون آيد كه نداند منى است يا رطوبت ديگر ، حكم منى را دارد.
جماع به اندازه ختنه گاه يا بيشتر
مسأله ۳۵۵ ـ اگر انسان با زنى جماع كند و به اندازه ختنه گاه يا بيشتر داخل شود چه در قُبُل باشد و چه در دُبُر هر دو جنب مى شوند ، اگر چه منى بيرون نيايد ، و بنابر احتياط واجب در جماع با مرد جمع كند بين غسل و وضو در صورتى كه قبلا وضو نداشته باشد وگرنه غسل كفايت مى كند ، و در حكم مذكور فرقى نيست بين بالغ و نابالغ و عاقل و مجنون و قاصد و غير قاصد.
شك در دخول به اندازه ختنه گاه
مسأله ۳۵۶ ـ اگر شكّ كند كه به مقدار ختنه گاه داخل شده يا نه ، غسل بر او واجب نيست.
وطى حيوان
مسأله ۳۵۷ ـ اگر حيوانى را وطى كند ـ يعنى با او نزديكى نمايد ـ و منى از او بيرون آيد غسل تنها كافى است ، و اگر منى بيرون نيايد ، چنانچه پيش از وطى وضو داشته باز هم غسل تنها كافى است ، و اگر وضو نداشته احتياط واجب آن است كه غسل كند و وضو هم بگيرد.
شك در خروج منی
مسأله ۳۵۸ ـ اگر منى از جاى خود حركت كند و بيرون نيايد ، يا انسان شكّ كند كه منى از او بيرون آمده يا نه غسل بر او واجب نيست.
نزديكى كردن براى كسى كه نمىتواند غسل كند
مسأله ۳۵۹ ـ كسى كه نمى تواند غسل كند ولى تيمّم برايش ممكن است ، بعد از داخل شدن وقت نماز هم مى تواند با زن خود نزديكى كند.
نماز كسى كه غسل جنابت نكرده
مسأله ۳۶۰ ـ اگر در لباس خود منى ببيند و بداند كه از خود اوست و براى آن غسل نكرده ، بايد غسل كند ، ونمازهايى را كه يقين دارد بعد از بيرون آمدن منى خوانده ، اگر در وقت است اعاده كند ، و اگر بعد از وقت است قضا نمايد ، و امّا نمازهايى را كه احتمال مى دهد پيش از بيرون آمدن آن منى خوانده ، اعاده و قضاء ندارد.
محرّمات جنب
مسأله ۳۶۱ ـ پنج چيز بر جنب حرام است:
(اوّل) رساندن جايى از بدن خود به خط قرآن ، يا به اسم مبارك ذات خداوند متعال ـ به هر لغتى كه باشد ـ و ساير اسماء حسنى و بنابر احتياط مستحبّ اسماى انبيا و ائمه و حضرت زهرا (عليهم السلام) را مسّ ننمايد.
(دوم) رفتن در مسجدالحرام و مسجد پيغمبر (صلى الله عليه وآله وسلم) اگر چه از يك در داخل و از در ديگر خارج شود.
(سوم) توقّف در مساجد ديگر ، ولى اگر از يك در مسجد داخل و از در ديگر خارج شود مانعى ندارد ، و همچنين توقّف در حرم امامان (عليهم السلام) حرام است ، و احتياط واجب آن است كه از رفتن در حرم ائمه (عليهم السلام) خوددارى كند اگر چه از يك در داخل و از در ديگر خارج شود.
(چهارم) گذاشتن چيزى در مسجد ، و همچنين بنابر احتياط واجب داخل شدن در مسجد براى برداشتن چيزى.
(پنجم) خواندن هر يك از آيات سجده واجب ، و آن آيات در چهار سوره است: «اوّل» سوره سى و دوم قرآن (الم تنزيل) ، «دوم» سوره چهل و يكم (حم سجده ـ فصلت ـ ) ، «سوم» سوره پنجاه و سوم (والنجم) ، «چهارم» سوره نود و ششم ( اقرأ ).
و بنابر احتياط واجب از خواندن بقيّه اين چهار سوره ، حتّى از خواندن ( بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيم ) ، بلكه بعض آن به قصد اين سوره ها نيز خوددارى كند.
مکروهات جنب
مسأله ۳۶۲ ـ نُه چيز بر جنب مكروه است:
اوّل و دوم) خوردن و آشاميدن ، ولى اگر وضو بگيرد يا دستها را بشويد مكروه نيست.
(سوم) خواندن بيشتر از هفت آيه از سوره هايى كه سجده واجب ندارد.
(چهارم) رساندن جايى از بدن به جلد و حاشيه و بين خط هاى قرآن.
(پنجم) همراه داشتن قرآن.
(ششم) خوابيدن ، ولى اگر وضو بگيرد و يا به واسطه نداشتن آب ، بدل از غسل تيمّم كند ، مكروه نيست.
(هفتم) خضاب كردن به حنا و مانند آن.
(هشتم) ماليدن روغن به بدن.
(نهم) جماع كردن ، بعد از آن كه محتلم شده ، يعنى در خواب منى از او بيرون آمده است.
مورد وجوب و استحباب غسل جنابت
مسأله ۳۶۳ ـ غسل جنابت به خودى خود مستحبّ است ، و براى واجبات مشروط به طهارت واجب مى شود ، ولى براى نماز ميّت و سجده سهو ـ مگر سجده سهو در مورد تشهّد فراموش شده ـ و سجده شكر و سجده هاى واجب قرآن غسل جنابت لازم نيست.
کفایت قصد قربت در غسل جنابت
مسأله ۳۶۴ ـ لازم نيست در وقت غسل نيّت كند كه غسل واجب يا مستحبّ مى كند ، بلكه اگر به قصد قربت ـ چنانكه در وضو گذشت ـ و با اخلاص غسل كند كافى است.
نيت غسل واجب براى نماز قبل از وقت
مسأله ۳۶۵ ـ اگر يقين كند يا حجّت شرعيّه اى داشته باشد كه وقت نماز داخل شده و نيّت غسل واجب كند و قصدش مقيّد به وجوب نباشد ، و بعد معلوم شود كه پيش از وقت غسل كرده ، غسل او صحيح است.
دو طريق براى انجام غسل
مسأله ۳۶۶ ـ غسل را چه واجب و چه مستحبّ به دو قسم مى شود انجام داد ، ترتيبى و ارتماسى.
روش انجام غسل ترتيبى
مسأله ۳۶۷ ـ در غسل ترتيبى بايد به نيّت غسل ، اوّل سر و گردن ، بعد بدن را بشويد ، و بنابر احتياط واجب اوّل طرف راست و بعد طرف چپ بدن را بشويد ، و اگر عمداً يا از روى فراموشى و يا به واسطه ندانستن مسأله سر را بعد از بدن بشويد ، كفايت مى كند بدن را دوباره بشويد ،واگر طرف راست را بعد از طرف چپ بشويد ، بنابر احتياط واجب طرف چپ را دوباره بشويد ، و تحقّق غسل ترتيبى به حركت دادن هر يك از سه عضو زير آب به قصد غسل محلّ اشكال است.
شستن ناف و عورت در غسل ترتيبى
مسأله ۳۶۸ ـ بنابر احتياط واجب نصف ناف و نصف عورت را بايد با طرف راست بدن و نصف ديگر را با طرف چپ بشويد ، و بهتر است تمام ناف و عورت با هر دو طرف شسته شود.
مقدمه علمیّه در غسل ترتيبى
مسأله ۳۶۹ ـ براى آن كه يقين كند هر سه قسمت ـ يعنى سر و گردن و طرف راست و طرف چپ ـ را كاملا غسل داده ، بايد هر قسمتى را كه مى شويد مقدارى از قسمت ديگر را هم با آن قسمت بشويد ، بلكه احتياط مستحبّ آن است كه تمام طرف راست گردن را با طرف راست بدن ، و تمام طرف چپ گردن را با طرف چپ بدن بشويد.
جائى از بدن را نشسته و نداند در كدام قسمت است
مسأله ۳۷۰ ـ اگر بعد از غسل بفهمد جايى از بدن را نشسته و نداند آيا از سر يا طرف راست يا طرف چپ مى باشد ، شستن سر لازم نيست و بايد جايى را كه احتمال مى دهد از طرف چپ نشسته بشويد ، و بنابر احتياط واجب جايى را كه احتمال مى دهد از طرف راست نشسته قبل از شستن طرف چپ بشويد.
جائى از بدن را نشسته و مىداند در كدام قسمت است
مسأله ۳۷۱ ـ اگر بعد از غسل بفهمد مقدارى از بدن را نشسته ، چنانچه از طرف چپ باشد شستن همان مقدار كافيست ، و اگر از طرف راست باشد بعد از شستن آن مقدار ـ بنابر احتياط واجب ـ طرف چپ را بشويد ، و اگر از سر و گردن باشد بايد بعد از شستن آن مقدار بدن را بشويد ، و بنابر احتياط واجب ، طرف راست را بر طرف چپ مقدّم بدارد.
شک در شستن مقداری پيش از تمام شدن غسل
مسأله ۳۷۲ ـ كسى كه پيش از تمام شدن غسل در شستن مقدارى از طرف چپ شكّ كند ، شستن همان مقدار كافيست ، ولى اگر بعد از شستن مقدارى از طرف چپ در شستن مقدارى از طرف راست شكّ كند ، بنابر احتياط واجب آن مقدار را شسته و بعد از آن طرف چپ را هم بشويد ، و اگر در شستن مقدارى از سر و گردن شكّ كند و داخل در شستن قسمتهاى ديگر بدن شده باشد ، شكش غير معتبر و غسلش صحيح است.
روش انجام غسل ارتماسى
مسأله ۳۷۳ ـ غسل ارتماسى به فرو بردن تمام بدن در آب محقّق مى شود ، و تحقّق غسل ارتماسى در صورتى كه قسمتى از بدن در آب باشد به فرو بردن باقى بدن مورد اشكال است ، و بنابراحتياط واجب به گونه اى باشد كه عرفاً صدق كند كه بدن را دفعةً در آب فرو برده است.
هنگام نيت در غسل ارتماسى
مسأله ۳۷۴ ـ در غسل ارتماسى ، بنابر احتياط بايد هنگام فرو بردن اوّل جزء بدن در آب تا آخر جزء نيّت غسل داشته باشد.
