میّت مسلمان و بچهاى كه شش سال او تمام شده
مسأله ۵۹۹ ـ نماز خواندن بر ميّت مسلمان ، و همچنين بچّه اى كه محكوم به اسلام و شش سال او تمام شده باشد واجب است.
بچهاى كه شش سال او تمام نشده يا مرده به دنيا آمده
مسأله ۶۰۰ ـ نماز خواندن بر بچّه اى كه شش سال او تمام نشده رجاءً اشكال ندارد ، ولى نماز خواندن بر بچّه اى كه مرده به دنيا آمده مشروع نيست.
شرط اول: لباس نمازگزار پاك باشد
مسأله ۸۰۵ ـ لباس نمازگزار بايد پاك باشد ، و اگر كسى در حال اختيار با بدن يا لباس نجس نماز بخواند ، نمازش باطل است.
وقت نماز میّت
مسأله ۶۰۱ ـ نماز ميّت بايد بعد از غسل و حنوط و كفن كردن او خوانده شود ، و اگر پيش از اينها يا در بين اينها بخوانند ـ اگر چه از روى فراموشى يا ندانستن مسأله باشد ـ كافى نيست.
طهارت و اباحه در نماز ميت
مسأله ۶۰۲ ـ كسى كه مى خواهد نماز ميّت بخواند لازم نيست با وضو يا غسل يا تيمّم باشد ، و بدن و لباسش پاك باشد ، و اگر لباس او غصبى هم باشد ، براى نمازش اشكال ندارد.
و احتياط مستحبّ آن است كه تمام چيزهايى را كه در نمازهاى ديگر لازم است رعايت نمايد ، ولى ـ بنابر احتياط واجب ـ از آنچه برخلاف معهود بين متشرّعه در كيفيّت نماز ميّت است ، اجتناب شود.
كسى كه (از روى تقصير) نمىداند نماز با بدن و لباس نجس باطل است
مسأله ۸۰۶ ـ كسى كه از روى تقصير نمى داند با بدن يا لباس نجس نماز باطل است ، اگر با بدن يا لباس نجس نماز بخواند ، نمازش باطل است.
قبله در نماز میّت و كيفيت قرار دادن میّت
مسأله ۶۰۳ ـ كسى كه بر ميّت نماز مى خواند بايد رو به قبله باشد ، و واجب است ميّت را مقابل او به پشت بخوابانند به طورى كه سر او به طرف راست نمازگزار و پاى او به طرف چپ نمازگزار باشد.
۸۰۷- نماز کسی که نجس بودن چيز نجسى را نداند
مسأله ۸۰۷ ـ اگر به واسطه ندانستن مسأله ، نجس بودن چيز نجسى را نداند ـ مثل آن كه نداند عرق كافر غير كتابى نجس است ـ و با آن نماز بخواند ، در صورتى كه جاهل مقصّر باشد ، نمازش باطل است.
مكان غصبى و بالا يا پائين بودن نسبت به میّت
مسأله ۶۰۴ ـ احتياط مستحبّ آن است كه مكان نمازگزار غصبى نباشد ، ولى بايد از جاى ميّت زياد پست تر يا بلندتر نباشد ، و اگر پستى و بلندى زياد نباشد اشكال ندارد.
۸۰۸- کسی که نداند بدن يا لباسش نجس است
مسأله ۸۰۸ ـ اگر نداند كه بدن يا لباسش نجس است و بعد از نماز بفهمد نجس بوده ، نمازش صحيح است ، و بنابر احتياط مستحبّ اگر در وقت بفهمد اعاده كند.
۸۰۹- کسی که فراموش كند بدن يا لباسش نجس است
مسأله ۸۰۹ ـ اگر فراموش كند كه بدن يا لباسش نجس است و در بين نماز يا بعد از آن يادش بيايد ، نماز را دوباره بخواند ، و اگر وقت گذشته قضا نمايد.
دور نبودن از میّت
مسأله ۶۰۵ ـ نمازگزار بايد از ميّت دور نباشد ، ولى كسى كه نماز ميّت را به جماعت مى خواند ، اگر از ميّت دور باشد ، چنانچه صف ها به يكديگر متّصل باشند اشكال ندارد.
۸۱۰- کسی که در وسعت وقت بين نماز ، بفهمد بدن يا لباسش نجس است
مسأله ۸۱۰ ـ كسى كه در وسعت وقت مشغول نماز است ، اگر در بين نماز بدن يا لباسش نجس شود ، و پيش از آن كه چيزى از نماز را با نجاست بخواند ملتفت شود كه نجس شده ، يا بفهمد بدن يا لباس او نجس است و شكّ كند كه همان وقت نجس شده يا از پيش نجس بوده ، در صورتى كه آب كشيدن بدن يا لباس يا عوض كردن لباس يا بيرون آوردن آن ، نماز را بهم نمى زند بايد در بين نماز بدن يا لباس را آب بكشد يا لباس را عوض نمايد ، يا اگر چيز ديگرى عورت او را پوشانده لباس را بيرون آورد ، ولى چنانچه طورى باشد كه اگر بدن يا لباس را آب بكشد يا لباس را عوض كند يا بيرون آورد نماز بهم مى خورد ، يا اگر لباس را بيرون آورد عورتش برهنه مى ماند ، نمازش باطل بوده ، و بايد دوباره با بدن و لباس پاك نماز بخواند.
ایستادن نمازگزار مقابل میّت
مسأله ۶۰۶ ـ نمازگزار بايد مقابل ميّت بايستد ، ولى اگر نماز به جماعت خوانده شود و صف جماعت از دو طرف ميّت بگذرد ، نماز كسانى كه مقابل ميّت نيستند اشكال ندارد.
حائل نبودن بين میّت و نمازگزار
مسأله ۶۰۷ ـ بين ميّت و نمازگزار بايد پرده و يا ديوار يا چيزى مانند اينها نباشد ، ولى اگر ميّت در تابوت و مانند آن باشد اشكال ندارد.
کسی که در تنگى وقت بين نماز، بفهمد لباس او نجس است
مسأله ۸۱۱ ـ كسى كه در تنگى وقت مشغول نماز است ، اگر در بين نماز لباس او نجس شود ، و پيش از آن كه چيزى از نماز را با نجاست بخواند بفهمد كه نجس شده ، يا بفهمد كه لباس او نجس است و شكّ كند كه همان وقت نجس شده يا از پيش نجس بوده ، در صورتى كه آب كشيدن يا عوض كردن يا بيرون آوردن لباس مقدور است و نماز را بهم نمى زند ، بايد لباس را آب بكشد ، يا عوض كند ، يا اگر چيز ديگرى عورت او را پوشانده لباس را بيرون آورد و نماز را تمام كند ، امّا اگر چيز ديگرى عورت او را نپوشانده و لباس را هم نمى تواند آب بكشد يا عوض كند ، احتياط واجب آن است كه با همان لباس نجس نماز را تمام كند.
پوشيده بودن عورت ميت در وقت خواندن نماز
مسأله ۶۰۸ ـ در وقت خواندن نماز بايد عورت ميّت پوشيده باشد ، و اگر كفن كردن او ممكن نيست ، بايد عورتش را اگر چه با تخته و آجر و مانند اينها باشد بپوشانند.
شرایط نمازگزار
مسأله ۶۰۹ ـ كسى كه نماز ميّت را مى خواند بايد مؤمن باشد ، و نماز غير بالغ هر چند صحيح است ، ولى مُجزى از نماز بالغين نيست ، و بايد ايستاده و با قصد قربت و اخلاص بخواند ، و در موقع نيّت ميّت را معيّن كند ، مثلا نيّت كند: نماز مى خوانم بر اين ميّت قربةً الى الله.
نماز میّت نشسته
مسأله ۶۱۰ ـ اگر كسى نباشد كه بتواند نماز ميّت را ايستاده بخواند ، مى شود نشسته بر او نماز خواند.
کسی که در تنگى وقت بين نماز، بفهمد بدن او نجس است
مسأله ۸۱۲ ـ كسى كه در تنگى وقت مشغول نماز است ، اگر در بين نماز بدن او نجس شود ، و پيش از آن كه چيزى از نماز را با نجاست بخواند ملتفت شود كه نجس شده ، يا بفهمد بدن او نجس است و شكّ كند كه همان وقت نجس شده يا از پيش نجس بوده ، در صورتى كه آب كشيدن بدن نماز را بهم نمى زند ، بدن را آب بكشد ، و اگر نماز را بهم مى زند ، بايد با همان حال نماز را تمام كند و نماز او صحيح است.
شخص معيّنى که برای نماز وصیّت شده
مسأله ۶۱۱ ـ اگر ميّت وصيّت كرده باشد كه شخص معيّنى بر او نماز بخواند ، احتياط مستحبّ آن است كه آن شخص از ولىّ ميّت اجازه بگيرد ، و ولىّ ميّت هم اجازه بدهد.
چند نماز بر میّت
مسأله ۶۱۲ ـ جايز است بر ميّت چند مرتبه نماز بخوانند.
میّتی که بدون نماز بر او یا با نماز باطل دفن كنند
مسأله ۶۱۳ ـ اگر ميّت را عمداً يا از روى فراموشى يا به جهت عذرى بدون نماز دفن كنند ، تا وقتى كه جسد او از هم نپاشيده واجب است با شرطهايى كه براى نماز ميّت ذكر شد به قبرش نماز بخوانند ، و همچنين در صورتى كه نمازى كه بر او خوانده شده باطل بوده است.
شک در پاك بودن بدن يا لباس خود
مسأله ۸۱۳ ـ كسى كه در پاك بودن بدن يا لباس خود شكّ دارد و يقين يا آنچه در حكم يقين است بر نجاست سابقه آن ندارد ، چنانچه نماز بخواند و بعد از نماز بفهمد كه بدن يا لباسش نجس بوده ، نماز او صحيح است.
کسی که لباس را آب بكشد و بعد از نماز بفهمد پاك نشده
مسأله ۸۱۴ ـ اگر لباس را آب بكشد و يقين يا آنچه در حكم يقين است بر پاكى آن پيدا شود و با آن نماز بخواند و بعد از نماز بفهمد پاك نشده ، نمازش صحيح است.
کسی که بعد از نماز بفهمدخونی که با اوست ازخونهای نجس است
مسأله ۸۱۵ ـ اگر خونى در بدن يا لباس خود ببيند و يقين كند كه از خونهاى نجس نيست ، مثلا يقين كند كه خون پشه است ، چنانچه بعد از نماز بفهمد از خونهايى بوده كه نمى شود با آن نماز خواند ، نمازش صحيح است.
کسی که بعد بفهمد نماز با خونی که با اوست باطل است
مسأله ۸۱۶ ـ اگر يقين كند خونى كه در بدن يا لباس اوست ، خون نجسى است كه نماز با آن صحيح است ، مثلا يقين كند خون زخم و دمل است ، چنانچه بعد از نماز بفهمد خونى بوده كه نماز با آن باطل است ، نمازش صحيح است.
نحوه انجام نماز میّت
مسأله ۶۱۴ ـ نماز ميّت پنج تكبير دارد ، و اگر نمازگزار پنج تكبير به اين ترتيب بگويد كافيست: بعد از نيّت و گفتن تكبير اوّل بگويد: «اَشْهَدُ اَنْ لا اِلهَ اِلاَّ اللّهُ وَ اَنَّ مُحَمَّداً رَسُولُ اللهِ» و بعد از تكبير دوم بگويد: «اَللّهُمَّ صَلِّ عَلى مُحَمَّد و الِ مُحَمَّد» و بعد از تكبير سوم بگويد: «اَللّهُمَّ اغْفِرْ لِلْمُؤْمِنِينَ وَ الْمُؤْمِناتِ» و بعد از تكبير چهارم اگر ميّت مرد است بگويد: «اَللّهُمَّ اغْفِرْ لِهذَا الْمَيِّتِ» و اگر زن است بگويد: «اَللّهُمَّ اغْفِرْ لِهذِهِ الْمَيِّتِ» و بعد تكبير پنجم را بگويد.
و بهتر است بعد از تكبير اوّل بگويد: «اَشْهَدُ اَنْ لا اِلهَ اِلاّ اللّهُ وَحْدَهُ لا شَرِيكَ لَهُ وَ اَشْهَدُ اَنَّ مُحَمَّداً عَبْدُهُ وَ رَسُولُهُ اَرسَلَهُ بِالْحَقِّ بَشِيراً وَ نَذِيراً بَيْنَ يَدَىِ السّاعَة» .
و بعد از تكبير دوم بگويد: «اَللّهُمَّ صَلِّ عَلى مُحَمَّد وَ الِ مُحَمَّد وَ بارِكْ عَلى مُحَمَّد وَ الِ مُحَمَّد وَ ارْحَمْ مُحَمَّداً وَ الَ مُحَمَّد كَاَفْضَلِ ما صَلَّيْتَ وَ بارَكْتَ وَ تَرَحَّمْتَ عَلى اِبْراهِيمَ وَ الِ اِبْراهِيمَ اِنَّكَ حَمِيدٌ مَجِيدٌ وَ صَلِّ عَلى جَمِيعِ الأَنْبِياءِ وَ الْمُرْسَلِينَ وَ الشُّهَداءِ وَ الصِّدِّيقِينَ وَ جَمِيعِ عِبادِ اللّهِ الصّالِحِينَ».
و بعد از تكبير سوم بگويد: «اَللّهُمَّ اغْفِرْ لِلْمُؤْمِنِينَ وَ الْمُؤْمِناتِ وَ الْمُسْلِمِينَ وَ الْمُسْلِماتِ الأَحْياءِ مِنْهُمْ وَ الاَْمْواتِ تابِعْ بَيْنَنا وَ بَيْنَهُمْ بِالْخَيْراتِ اِنَّكَ مُجِيبُ الدَّعَواتِ اِنَّكَ عَلى كُلِّ شَيْء قَدِيرٌ».
و بعد از تكبير چهارم اگر ميّت مرد است بگويد: «اَللّهُمَّ اِنَّ هَذا عَبْدُكَ وَ ابْنُ عَبْدِكَ وَ ابْنُ اَمَتِكَ نَزَلَ بِكَ وَ اَنْتَ خَيْرُ مَنْزُول بِهِ اَللّهُمَّ اِنّا لا نَعْلَمُ مِنْهُ اِلاّ خَيْراً وَ اَنْتَ اَعْلَمُ بِهِ مِنّا اَللّهُمَّ اِنْ كانَ مُحْسِناً فَزِدْ فِي اِحْسانِهِ وَ اِنْ كانَ مُسِيئاً فَتَجاوَزْ عَنْهُ وَ اغْفِرْ لَهُ اَللّهُمَّ اجْعَلْهُ عِنْدَكَ فِي اَعْلى عِلِّيِينَ وَاخْلُفْ عَلى اَهْلِهِ فِي الْغابِرِينَ وَارْحَمْهُ بِرَحْمَتِكَ يا اَرْحَمَ الرّاحِمِينَ».
و بعد تكبير پنجم را بگويد ، ولى اگر ميّت زن است بعد از تكبير چهارم بگويد: «اَللّهُمَّ اِنَّ هذِهِ اَمَتُكَ وَ ابْنَةُ عَبْدِكَ وَ ابْنَةُ اَمَتِكَ نَزَلَتْ بِكَ وَ اَنْتَ خَيْرُ مَنْزُول بِهِ ، اَللّهُمَّ اِنّا لا نَعْلَمُ مِنْها اِلاّ خَيْراً وَ اَنْتَ اَعْلَمُ بِها مِنّا ، اَللّهُمَّ اِنْ كانَتْ مُحْسِنَةً فَزِدْ فِي اِحْسانِها وَ اِنْ كانَتْ مَسِيْئَةً فَتَجاوَزْ عَنْها وَ اغْفِرْ لَها ، اَللّهُمَّ اجْعَلْها عِنْدَكَ فِي اَعْلى عِلِّيِينَ وَ اخْلُفْ عَلى اَهْلِها فِي الْغابِرِينَ وَ ارْحَمْها بِرَحْمَتِكَ يا اَرْحَمَ الرّاحِمِينَ».
پشت سر هم خواندن تكبيرها و دعاها در نماز میّت
مسأله ۶۱۵ ـ بايد تكبيرها و دعاها را طورى پشت سر هم بخواند كه نماز از صورت خود خارج نشود.
وظيفه كسى كه نماز میّت را به جماعت مىخواند
مسأله ۶۱۶ ـ كسى كه نماز ميّت را به جماعت مى خواند بايد تكبيرها و دعاهاى آن را هم بخواند اگر چه مأموم باشد.
